Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 19856
w sprawie nagannego postępowania Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych SA oraz Komisji Nadzoru Finansowego w związku z ˝anulowaniem˝ akcji należących do polskich akcjonariuszy CEDC i spowodowanego tym pogwałcenia polskiego prawa
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację posła na Sejm RP pani Marii Zuby z dnia 19 sierpnia 2013 r. w sprawie nagannego postępowania Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych SA oraz Komisji Nadzoru Finansowego w związku z ˝anulowaniem˝ akcji należących do polskich akcjonariuszy CEDC i spowodowanym tym pogwałceniem polskiego prawa, pragnę poinformować, iż Komisja Nadzoru Finansowego (dalej: ˝KNF˝) oraz Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA (dalej: ˝GPW˝) przekazały do Ministerstwa Skarbu Państwa stosowne wyjaśnienia w ww. sprawie.
Ad 1 i 2. Z przekazanych przez GPW SA wyjaśnień wynika, iż zgodnie z informacjami zawartymi w prospekcie emisyjnym Central European Distribution Company, CEDC była spółką utworzoną w dniu 4 września 1997 r. na podstawie prawa stanu Delaware w Stanach Zjednoczonych Ameryki. CEDC była więc od samego początku spółką zagraniczną, jako taka została dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez GPW, jej status prawny - spółki prawa amerykańskiego - do chwili obecnej zgodnie z wiedzą GPW nie uległ zmianie.
Kluczowym dokumentem sporządzonym przez spółkę CEDC w celu przeprowadzenia oferty publicznej oraz uzyskania dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym był prospekt emisyjny zatwierdzony przez właściwy organ nadzoru nad rynkiem kapitałowym. Zgodnie z zasadą wdrożoną do prawa polskiego w oparciu o dyrektywę 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie prospektu emisyjnego właściwym organem dokonującym zatwierdzenia prospektu jest organ tzw. państwa macierzystego. W przypadku emitenta akcji państwem macierzystym jest państwo członkowskie, na terytorium którego emitent ma siedzibę (art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych - Dz. U. Nr 184, poz. 1539, dalej jako ˝ustawa o ofercie publicznej˝). Jeżeli siedziba emitenta znajduje się poza terytorium któregokolwiek z państw członkowskich UE, państwem macierzystym jest państwo członkowskie, w którym będzie przeprowadzona oferta publiczna papierów wartościowych, albo państwo członkowskie, w którym te papiery będą dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym (art. 1.1 ust. 3 ustawy o ofercie publicznej). Zgodnie z tą zasadą dla CEDC - spółki z siedzibą poza obszarem UE - państwem macierzystym była Polska, a właściwym organem nadzoru, sprawującym nadzór nad wypełnianiem przez spółkę obowiązków wynikających z przepisów regulujących obrót papierami wartościowymi, Komisja Nadzoru Finansowego, na podstawie art. 3 i art. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. Nr 183, poz. 1537). Do podstawowych obowiązków emitenta w obszarze obrotu papierami wartościowymi należy zaliczyć obowiązki związane z przeprowadzeniem oferty publicznej i ubieganiem się o dopuszczenie akcji do obrotu na rynku regulowanym (tzw. obowiązki prospektowe), a następnie tzw. obowiązki informacyjne związane z obrotem akcjami na rynku regulowanym, polegające na podawaniu do publicznej wiadomości, w odpowiednim trybie i czasie, informacji określonych we właściwych przepisach (art. 56 ustawy o ofercie publicznej). Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje także nadzór nad sposobem wywiązywania się z obowiązków ustawowych przez akcjonariuszy spółek publicznych, w tym w szczególności z obowiązków w zakresie ujawniania stanu posiadania przez osoby posiadające znaczne pakiety akcji spółki publicznej (art. 69 ustawy o ofercie publicznej) oraz w zakresie ogłaszania wezwań do zapisywania się na sprzedaż akcji (art. 72-74 ustawy o ofercie publicznej).
Należy jednak podkreślić, że poprzez fakt pełnienia przez Polskę roli państwa macierzystego w stosunku do CEDC i wynikającej z tego właściwości Komisji Nadzoru Finansowego jako organu nadzoru w sprawach dotyczących obrotu papierami wartościowymi CEDC na rynku publicznym spółka nie utraciła charakteru spółki zagranicznej podlegającej w określonych obszarach prawu i jurysdykcji państwa swej siedziby (w tym przypadku stanu Delaware w USA). Ryzyka związane z inwestowaniem w akcje spółki, w tym w szczególności wynikające z faktu podlegania przez spółkę przepisom prawa amerykańskiego, zostały opisane w prospekcie emisyjnym CEDC w rozdziale ˝Czynniki ryzyka˝. Ponadto zgodnie z informacjami przekazywanymi przez CEDC spółka ta, z racji notowania jej akcji na amerykańskim rynku NASDAQ, podlegała również nadzorowi Amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych (US Securities and Exchange Commission - SEC).
Z informacji pochodzących z raportów przekazywanych przez CEDC do publicznej wiadomości wynikało, że w momencie podejmowania decyzji w sprawie zawieszenia notowań akcji CEDC spółka znajdowała się w trakcie procesu restrukturyzacji w związku z brakiem możliwości obsługi wykupu obligacji. Według opublikowanej przez spółkę ostatecznej wersji planu reorganizacji finansowej CEDC wszystkie dotychczas wyemitowane akcje emitenta miały zostać anulowane. Wejście w życie tego planu wymagało jego zatwierdzenia przez Sąd Upadłościowy Dystryktu Delaware. W dniu 8 kwietnia 2013 r. CEDC poinformowała o rozpoczęciu dobrowolnego postępowania na podstawie rozdziału 11 amerykańskiego Kodeksu upadłościowego w celu uzyskania zatwierdzenia planu reorganizacji. Zgodnie z treścią raportu 35/2013 postępowanie to rozpoczęło się złożeniem w dniu 7 kwietnia 2013 r. wniosku do Sądu Upadłościowego dla Dystryktu Delaware. Spółka zapowiedziała, że na rozprawie wstępnej 9 kwietnia 2013 r. wystąpi z wnioskiem, aby sąd zaplanował ostateczną rozprawę zatwierdzającą plan reorganizacji w ciągu 30-45 dni.
Zgodnie z publikowanymi przez spółkę w tamtym okresie raportami bieżącymi większościowy akcjonariusz CEDC dopuszczał możliwość przekazania dotychczasowym akcjonariuszom do podziału kwoty w wysokości 5 mln USD. Podmiot, który miał dokonać wpłaty (Roust Trading), nie gwarantował jednak dokonania takiej wypłaty, na co spółka wskazywała w publikowanych raportach. W dniu 19 kwietnia 2013 r. spółka poinformowała o wycofaniu oferty w wysokości 5 mln USD dla obecnych akcjonariuszy. Z raportów spółki GPW powzięła informację, że NASDAQ prowadzi postępowanie dotyczące wykluczenia akcji spółki z obrotu z uwagi na niespełnianie szeregu zasad notowań na tym rynku (nieodbycie się walnego zgromadzenia w wymaganym terminie, brak publikacji na czas raportu rocznego za 2012 r. i kurs akcji poniżej 1 USD, a także plan reorganizacji finansowej spółki, który może skutkować anulowaniem akcji CEDC). W dniu 11 kwietnia 2013 r. CEDC opublikowała raport bieżący informujący, że NASDAQ podjął decyzję o wycofaniu akcji CEDC z obrotu oraz że obrót akcjami tej spółki zostanie zawieszony, począwszy od dnia 12 kwietnia 2013 r. W związku z faktem równoległego notowania akcji CEDC na dwóch rynkach publicznych: GPW w Polsce i NASDAQ w USA, w praktyce emitent wypełniał obowiązki informacyjne, publikując w Polsce przetłumaczone z języka angielskiego raporty publikowane w USA. Wykluczenie akcji spółki z NASDAQ oznaczało w ocenie GPW znaczące zwiększenie ryzyka zaprzestania wypełniania przez CEDC obowiązków informacyjnych - zwłaszcza że w przeszłości spółka miała poważne problemy z publikacją obowiązkowych raportów okresowych (z tego też powodu, na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 4 września i 15 listopada 2012 r., GPW zawiesiła notowania akcji spółki w okresach: 4.09-4.10.2012 r. oraz 16.11-21.11.2012 r.).
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, w szczególności utratę przez CEDC statusu spółki notowanej na NASDAQ i podlegającej nadzorowi Amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych (SEC), można było przypuszczać, że inwestorzy pozbawieni zostaną informacji, w oparciu o które mogliby podejmować świadome decyzje inwestycyjne, w tym informacji o decyzjach sądu dotyczących planu reorganizacji finansowej CEDC, co w ocenie Zarządu GPW stanowiło zagrożenie bezpieczeństwa obrotu giełdowego i interesu uczestników tego obrotu.
Mając na względzie powyższe okoliczności, zarząd giełdy uchwałą nr 382/2013 z dnia 12 kwietnia 2013 r. podjął decyzję o zawieszeniu notowań akcji CEDC na GPW. Uchwała nr 382/2013 zarządu giełdy z dnia 12 kwietnia 2013 r. o zawieszeniu notowań akcji CEDC została opublikowana po zakończeniu sesji. Opublikowanie tej uchwały w trakcie trwania notowań prowadziłoby do sytuacji, w której inwestorzy nie posiadaliby równego dostępu do informacji, a więc mogłoby dojść do naruszenia jednej z podstawowych zasad publicznego rynku papierów wartościowych. Z tego też względu uchwała ta została opublikowana po zakończeniu sesji w dniu 12 kwietnia 2013 r. Z uwagi na okoliczności wskazane wcześniej podstawą decyzji o zawieszeniu obrotu było bezpieczeństwo obrotu giełdowego i interes jego uczestników. W takich przypadkach stosowaną przez GPW praktyką jest wejście w życie decyzji o zawieszeniu notowań w trybie natychmiastowym, bez okresu pozwalającego na zawieranie transakcji przed wykonaniem podjętej już uchwały zarządu giełdy. Skoro bowiem giełda uznaje, że zaszły okoliczności, z powodu których bezpieczeństwo obrotu i interes inwestorów wymagają, by obrót danymi papierami wartościowymi nie był możliwy, nie istnieje uzasadnienie dla pozwolenia na kontynuowanie obrotu przez jakiś okres po dokonaniu takiego rozstrzygnięcia. Żaden z przepisów prawa ani regulacji giełdowych nie wyklucza takiego trybu postępowania i taki tryb jest często stosowany w sytuacjach, gdy przesłanką zawieszenia jest zagrożenie bezpieczeństwa obrotu i interesu jego uczestników. Zwracamy jednak uwagę, że zawieszenie obrotu tymi akcjami nie pozbawiało inwestorów możliwości dokonywania obrotu tymi akcjami poza obrotem regulowanym (do czasu ustania bytu prawnego tych akcji) na podstawie zwykłych umów cywilnoprawnych. Decyzje GPW nie ograniczają bowiem w żaden sposób takiego obrotu, gdyż kwestie te pozostają poza zakresem kompetencji GPW.
Ad 3. Obowiązujące przepisy prawa nie przyznały Komisji Nadzoru Finansowego kompetencji do brania udziału w postępowaniu upadłościowym prowadzonym na terytorium USA w celu ewentualnego kwestionowania dopuszczalności anulowania na podstawie prawa amerykańskiego akcji CEDC zdeponowanych przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA z siedzibą w Warszawie. Wprawdzie zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1149, z późn. zm.) w sprawach cywilnych wynikających ze stosunków związanych z uczestnictwem w obrocie na rynku finansowym albo dotyczących podmiotów wykonujących działalność na tym rynku przewodniczącemu komisji przysługują uprawnienia prokuratora wynikające z przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, to jednak literalna wykładnia nie pozostawia wątpliwości, że uprawnienia przewodniczącego KNF ograniczone zostały wyłącznie do postępowań prowadzonych na podstawie polskiego postępowania cywilnego.
Zgodnie z uzyskanymi informacjami w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego rozważono, czy w przypadku spółki CEDC można zastosować polskie instytucje ochrony interesu akcjonariuszy mniejszościowych, takie jak wniosek do Komisji Nadzoru Finansowego o przywrócenie akcjom formy dokumentu, a także wezwanie do zapisywania się na sprzedaż akcji CEDC. W wyniku przeprowadzonej analizy prawnej Urząd Komisji Nadzoru Finansowego doszedł do następujących wniosków. W odniesieniu do kwestii powstania w przypadku CEDC obowiązku złożenia na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1539, z późn. zm.), zwanej dalej ˝ustawą˝, wniosku o udzielenie przez KNF zezwolenia na przywrócenie akcjom formy dokumentu, a w konsekwencji obowiązku ogłoszenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji CEDC stwierdzić należy, że CEDC jako spółka prawa stanu Delaware z punktu widzenia prawa korporacyjnego podlega prawu stanowionemu przez USA. Podobnie w przypadku upadłości spółki prawa amerykańskiego zastosowanie znajdą przepisy amerykańskie. Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 80, poz. 432) osoba prawna podlega prawu państwa, w którym ma siedzibę. Również przepisy prawa siedziby osoby prawnej przesądzają o nabyciu lub utracie statusu wspólnika oraz określają prawa i obowiązki z tym związane. Zgodnie z raportami bieżącymi CEDC wszystkie istniejące akcje CEDC zostały anulowane w ramach planu reorganizacji zatwierdzonego przez amerykański Sąd Upadłościowy na podstawie prawa siedziby spółki. W przypadku anulowania akcji CEDC zgodnie z regulacjami amerykańskiego prawa upadłościowego spółka CEDC nie była zobowiązana do złożenia w Komisji Nadzoru Finansowego wniosku o udzielenie zezwolenia na przywrócenie akcjom formy dokumentu na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy, a tym samym nie powstał obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji CEDC wynikający z art. 91 ust. 6 ustawy. Wynika to z faktu, iż po anulowaniu akcji utraciły one byt prawny, a w konsekwencji wniosek o przywrócenie nieistniejącym akcjom formy dokumentu byłby bezprzedmiotowy. Niezależnie od powyższego należy również mieć na uwadze, że zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy komisja, na wniosek emitenta z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, udziela zezwolenia na przywrócenie akcjom formy dokumentu (zniesienie dematerializacji akcji), jeżeli zostały spełnione warunki określone w art. 91 ust. 5-8 ustawy. Oznacza to, że co do zasady obowiązek złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na przywrócenie akcjom formy dokumentu dotyczy jedynie spółek z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym spółka CEDC nie byłaby zobowiązana do uzyskania przedmiotowego zezwolenia w trybie określonym w art. 91 ust. 1 ustawy.
W przedmiotowej sprawie rozważono również, czy znajdzie zastosowanie przepis art. 92 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym zniesienia dematerializacji akcji w trybie i na warunkach określonych w art. 91 ustawy wymaga wycofanie z obrotu na rynku regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej akcji spółki publicznej dopuszczonej do tego obrotu, które są jednocześnie dopuszczone do obrotu regulowanego w innym państwie. W tym przypadku również należało mieć jednak na uwadze, że w wyniku anulowania akcji przestały one istnieć w znaczeniu prawnym i faktycznym. W związku z powyższym wniosek o przywrócenie akcjom formy dokumentu w stosunku do nieistniejących akcji byłby bezprzedmiotowy. Niezależnie od wcześniejszej konstatacji podkreślić również należy, że przepis art. 92 pkt 3 ustawy dotyczy wyłącznie przypadków, gdy akcje spółki publicznej są przedmiotem obrotu również na innym rynku regulowanym, w rozumieniu art. 14 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a więc rynku prowadzonym na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Natomiast rynek NASDAQ nie należy do kategorii rynku regulowanego w rozumieniu przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
Ponadto chciałbym poinformować, że Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zwrócił się do U.S. Securities and Exchange Commision (˝SEC˝) - właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w USA - o wyrażenie stanowiska w zakresie legalności działań podejmowanych przez CEDC, w szczególności czy w tej spółce wystąpiły nieprawidłowości w zakresie obowiązków informacyjnych bądź były podejmowane działania na szkodę spółki. W związku z faktem, że akcje CEDC notowane były na rynku NASDAQ, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zwrócił się również o udzielenie informacji, czy amerykański organ nadzoru podjął jakiekolwiek działania mające na celu ochronę akcjonariuszy mniejszościowych CEDC. SEC nie zajął jeszcze pisemnego stanowiska w przedmiotowej sprawie, jednak z nieoficjalnych rozmów z przedstawicielem SEC wynika, że organ ten bada sprawę pod kątem prawidłowego wypełniania przez CEDC obowiązków informacyjnych.
Ad 4. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119) nadzór nad działalnością KNF sprawuje prezes Rady Ministrów. Prowadzony przez prezesa Rady Ministrów nadzór na działalnością KNF ma charakter nadzoru organizacyjnego, a nie funkcjonalnego.
Ad 5. W dniu 11 lipca 2005 r. pomiędzy Skarbem Państwa a spółką Carey Agri International Poland sp. z o.o. w Warszawie - obecnie CEDC International sp. z o.o. w Obornikach Wielkopolskich (dalej zwany ˝kupującym˝), przy udziale spółki Central European Distribution Corporation (dalej ˝CEDC˝) została zawarta umowa sprzedaży akcji spółki Przedsiębiorstwo ˝Polmos˝ Białystok SA z siedzibą w Białymstoku.
Obecnie MSP prowadzi nadzór nad realizacją zobowiązań pozacenowych w ww. spółce. Przedmiotowa umowa przewiduje szereg zobowiązań i zapewnień kupującego oraz CEDC w zakresie m.in. spraw pracowniczych, inwestycji w rozwój spółki, prowadzonej przez nią działalności. CEDC posiada udziały stanowiące ogółem 100% kapitału zakładowego kupującego i przyjął solidarną odpowiedzialność za wykonanie wszystkich zobowiązań zawartych w umowie.
Jednym z istotnych zobowiązań wynikających z przedmiotowej umowy jest zobowiązanie inwestycyjne. Kupujący przez cały okres inwestycyjny realizował je zgodnie z zapisami umowy. We wrześniu 2011 r. Delegatura MSP w Białymstoku dokonała rozliczenia zrealizowanych inwestycji w aktywa trwałe spółki w wysokości 76 245 712,91 zł, tym samym ponad 6-letni program inwestycyjny został uznany za wykonany.
Termin realizacji pozostałych zobowiązań pozacenowych, w tym m.in. zobowiązań dotyczących kontynuacji działalności spółki, nieobniżania kapitału zakładowego, zbywania akcji spółki, reinwestowania, został uzależniony od czasu rozliczenia wykonania inwestycji. Zatem pozostałe zobowiązania wynikające z umowy zostały wykonane w momencie uznania za wykonane przeprowadzonych w spółce inwestycji.
W trakcie realizacji pozostaje zobowiązanie kupującego do utrzymania zatrudnienia pracowników spółki. Termin realizacji zobowiązania mija z dniem 12 października 2015 r. Aktualnie zobowiązanie jest realizowane zgodnie z zapisami umowy, a sprawozdania z jego realizacji przekazywane są w wymaganej formie i terminach.
Ad 6. W okresie ostatnich dziesięciu lat (od 1.01.2003 r.) w sektorze spirytusowym przeprowadzono transakcje sprzedaży akcji/udziałów 12 spółek na łączną kwotę 1564,46 mln zł. W 8 spółkach zbywane były pakiety mniejszościowe, a w 4 spółkach, tj. Podlaskiej Wytwórni Wódek Polmos SA w Siedlcach, Przedsiębiorstwie Polmos Białystok SA w Białymstoku, Śląskiej Wytwórni Wódek Gatunkowych Polmos SA w Bielsku-Białej i Lubuskiej Wytwórni Wódek Gatunkowych Polmos SA w Zielonej Górze (obecnie V&S Luksusowa Zielona Góra SA), zbywane były większościowe pakiety akcji Skarbu Państwa w trybie negocjacji na łączną kwotę 1227,72 mln zł. Aktualnie Skarb Państwa nie posiada już większościowych pakietów akcji/udziałów w spółkach tego sektora. Prywatyzacja spółek sektora spirytusowego co do zasady przyczyniła się, dzięki pozyskaniu inwestora strategicznego i realizowanym inwestycjom, do wzmocnienia ich kondycji finansowej oraz zwiększenia możliwości utrzymania się i rozwoju na konkurencyjnym rynku. W tym miejscy warto zaznaczyć, że znacząca część realizowanych procesów prywatyzacyjnych w sektorze spirytusowym nie doprowadziła do wyłonienia inwestora. Przykładowo spośród ujętych w ˝Planie prywatyzacji na lata 2008-2011˝ 5 jednoosobowych spółek Skarbu Państwa reprezentujących ww. sektor sukcesem zakończyła się tylko prywatyzacja Śląskiej Wytwórni Wódek Gatunkowych Polmos SA w Bielsku-Białej. Dla pozostałych Polmosów ujętych w ww. planie prywatyzacji (Polmos w Koninie, Szczecinie, Toruniu i Józefowie) pomimo podejmowanych prób prywatyzacji nie udało się pozyskać inwestorów strategicznych. Ze względu na trudną sytuację ekonomiczno-finansową ww. Polmosy ogłosiły upadłość.
Ad 7. Odnosząc się do kwestii anulowania akcji CEDC, należy zauważyć, że Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA nie miała żadnego wpływu na przebieg tego procesu. GPW jest organizatorem obrotu instrumentami finansowymi odbywającego się w formule rynku regulowanego. Rola GPW polega na wykonywaniu funkcji technicznych związanych z notowaniem papierów wartościowych, a kompetencje GPW nie wykraczają poza proces dopuszczenia i wprowadzenia do obrotu papierów wartościowych spełniających wymogi z § 3 regulaminu giełdy, jak również poza czynności dotyczące bezpośrednio samego procesu notowań. Giełda może zawiesić notowania danym instrumentem finansowym lub wykluczyć taki instrument z obrotu giełdowego, jeżeli uzna, że dalsze notowanie instrumentu finansowego zagrażałoby bezpieczeństwu obrotu i interesom jego uczestników. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA nie ma natomiast uprawnień nadzorczych w stosunku do spółek, których papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynku giełdowym, bowiem nie została wyposażona przez ustawę w kompetencje do podejmowania działań w szeroko pojętym interesie akcjonariuszy spółek publicznych. Zakres kompetencji GPW w stosunku do emitentów, których papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, określa regulamin giełdy wydany na podstawie art. 28 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384, z późn. zm.). Giełda nie sprawuje nadzoru nad spółkami jako podmiotami prawa cywilnego, nie posiada żadnych kompetencji uprawniających ją do angażowania się w korporacyjne sprawy spółek, których akcje czy też inne papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynku prowadzonym przez GPW, ani też w inne spory (w tym spory o charakterze majątkowym) pomiędzy spółką a jej interesariuszami - podmiotami trzecimi. Giełda nie posiada takiej legitymacji w stosunku do krajowych spółek publicznych utworzonych i działających na podstawie Kodeksu spółek handlowych, podlegających ustawie z dnia 28 lutego 2013 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, jak również nie posiada analogicznych uprawnień w odniesieniu do spółek zagranicznych. Nie można zatem wywieść z przepisów prawa podstawy do przyjęcia założenia, że GPW mogła podjąć jakiekolwiek działania, by zapobiec anulowaniu akcji CEDC, jakie dokonało się w wyniku restrukturyzacji finansowej spółki - procesu prowadzonego pod prawem amerykańskiego Kodeksu upadłościowego, zatwierdzonego przez Sąd Upadłościowy dystryktu Delaware. Wiedza GPW na temat procesu anulowania akcji pochodziła z ogólnie dostępnych informacji publikowanych przez spółkę. Nie mając specjalnych uprawnień w tym zakresie, GPW nie była w żaden szczególny sposób informowana o planach spółki i jej zamiarach co do treści planu reorganizacji.
Jednakże, mając na względzie liczne skargi akcjonariuszy CEDC dotyczące sposobu restrukturyzacji spółki, które kierowane były również do wiadomości Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA, w dniu 12 lipca 2013 r. GPW zwróciła się do spółki Roust Trading Ltd. - inicjatora procesu restrukturyzacji emitenta - oraz do założyciela tej spółki p. Roustama Tariko z zapytaniem, czy w związku z anulowaniem akcji przewidziane są jakiekolwiek rekompensaty dla akcjonariuszy spółki. W piśmie tym GPW wyraziła chęć spotkania w celu przedyskutowania powyższych kwestii. Do chwili obecnej pismo to pozostało bez odpowiedzi, w związku z czym GPW ponowiło zapytanie w tej sprawie.
W dniu 5 czerwca 2013 r. spółka raportem bieżącym nr 51/2013 poinformowała, że w związku z wejściem w życie planu reorganizacji finansowej CEDC wszystkie istniejące akcje CEDC, które były rejestrowane w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA oraz dopuszczone do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie SA, zostały anulowane, a spółka przestała być spółką publiczną w rozumieniu ustawy o ofercie publicznej. W związku z informacjami przekazanymi przez spółkę w powyższym raporcie oraz mając na względzie liczne sygnały wskazujące na wątpliwości inwestorów co do procesu restrukturyzacji spółki i możliwości wznowienia notowań, GPW opublikowała w dniu 6 czerwca 2013 r. komunikat informujący, że obrót akcjami CEDC, który pozostawał zawieszony od dnia 15 kwietnia 2013 r., nie może zostać wznowiony z uwagi na ustanie bytu prawnego tych akcji. GPW nie mogła bowiem wznowić obrotu akcjami CEDC, skoro przestały one istnieć. Zgodnie z komunikatami Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych SA nr ONPZ/06/16 i ONPZ/06/17 z dnia 17 i 18 czerwca 2013 r. akcje CEDC zostały wyrejestrowane z kont inwestorów.
Wydanie w przedmiotowej sprawie przez Zarząd Giełdy Papierów Wartościowych Warszawie SA komunikatu, a nie uchwały, wynika ze specyfiki okoliczności, które wystąpiły w przypadku spółki CEDC. Uchwały zarządu giełdy podejmowane są w sprawach dotyczących papierów wartościowych, w których uprawnione bądź wymagane przepisami prawa jest podjęcie przez GPW decyzji skutkujących zmianą statusu tychże papierów w obrocie giełdowym (np. wprowadzenie do obrotu, zawieszenie obrotu, czy też wykluczenie z obrotu giełdowego). Tymczasem w przedmiotowej sytuacji zarząd giełdy tak samo jak nie miał jakichkolwiek możliwości wpływu na okoliczności, w których doszło do anulowania akcji spółki CEDC, tak samo nie miał jakichkolwiek możliwości innego ukształtowania skutków prawnych tego anulowania w obrocie giełdowym, w drodze uchwały lub innej formy decyzji. W szczególności zarząd giełdy nie mógł w drodze uchwały ani w jakiejkolwiek innej formie postanowić o wznowieniu obrotu akcjami spółki CEDC w sytuacji, gdy byt prawny tych akcji ustał na mocy przepisów prawa właściwego. Zarząd giełdy dopuściłby się wówczas organizowania obrotu nieistniejącymi akcjami, czyli działania niegodnego z przepisami prawa.
W zaistniałej sytuacji uprawnionym działaniem zarządu giełdy było natomiast wydanie komunikatu w celu zapewnienia inwestorom jednoznacznej informacji na ten skutków restrukturyzacji CEDC z punktu widzenia obrotu giełdowego akcjami tej spółki. Dlatego też informacja zarządu giełdy wskazywała wyraźnie, że ustanie bytu prawnego akcji tej spółki oznacza brak możliwości dokonywania dalszego obrotu nimi na GPW. Komunikat ten nie miał jednak w żadnej mierze, jak jest to niesłusznie podnoszone, charakteru czynności ograniczającej zakres praw akcjonariuszy CEDC, a jedynie stanowił informację na temat statusu prawnego akcji CEDC z punktu widzenia obrotu giełdowego.
Anulowanie akcji CEDC było pierwszym tego rodzaju przypadkiem w historii rynku regulowanego GPW. Dotychczasowe przypadki niewypłacalności spółek zagranicznych i związanych z tym upadłości przebiegały w sposób zbliżony do procedur wynikających z przepisów prawa polskiego. Tryb reorganizacji zadłużenia polegający na anulowaniu akcji będących przedmiotem obrotu na rynku regulowanym jest nieznany na gruncie polskiego prawa upadłościowego i jest rezultatem odrębności prawa upadłościowego USA - państwa siedziby CEDC. Na różnice prawne wynikające z faktu pozostawania spółką prawa stanu Delaware CEDC wskazywał w czynnikach ryzyka zamieszczanych w prospekcie emisyjnym.
W kontekście powyższego należy zauważyć, że w świetle ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze spółka niebędąca w stanie spłacić z posiadanego majątku swoich zobowiązań zostałaby najprawdopodobniej postawiona w stan upadłości obejmującej likwidację majątku. Z punktu widzenia akcjonariuszy spółki osiągnięto by podobny efekt końcowy, tj. akcjonariusze zostaliby pozbawieni swoich akcji w wyniku procesu likwidacji spółki - z tą różnicą, że spółka nie miałaby szans na kontynuowanie działalności.
Ad 8. Ministerstwo Skarbu Państwa nie dysponuje wiedzą na temat liczby osób, które posiadały akcje CEDC bezpośrednio przed ich anulowaniem.
Ad 9. Mając na uwadze pierwszy na polskim rynku przypadek ˝anulowania˝ akcji oraz prowadzone przez GPW oraz KNF działania zmierzające do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji, brak jest podstaw do sformułowania oceny, czy zaistniałe zdarzenie jest ˝testowaniem przez środki zewnętrzne zachowania polskich władz˝.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Urszula Pasławska
Warszawa, dnia 4 września 2013 r.