Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 11683
w sprawie wprowadzenia podatku od wód opadowych
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na otrzymaną za pośrednictwem Ministerstwa Finansów interpelację pana posła Tomasza Górskiego, przekazaną przy piśmie z dnia 20 listopada br., znak: SPS-023-11683/12, w sprawie wprowadzenia podatku od wód opadowych, uprzejmie informuję, co następuje.
Dnia 14 stycznia 2002 r. weszły w życie przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, ze zm.), określanej dalej jako ustawa, w których nie ma przepisów upoważniających przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (wod.-kan.) do określenia odrębnej taryfy za odprowadzanie wód opadowych kanalizacją deszczową. Rozpatrywane w 2005 r. propozycje zmian w tym zakresie zawarte w rządowym projekcie ustawy nie uzyskały akceptacji parlamentu.
Dopiero w przepisach rozporządzenia ministra budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886), zdefiniowano cenę za odprowadzanie takich wód (§ 2 pkt 10). Jest to kwota, którą odbiorca usług jest obowiązany zapłacić przedsiębiorstwu wod.-kan. za 1 m3 odprowadzonych wód opadowych lub za jednostkę miary powierzchni zanieczyszczonej o trwałej nawierzchni, z której takie wody odprowadzane są kanalizacją deszczową, ustaloną na podstawie zasobu geodezyjnego. Natomiast w przypadku kanalizacji ogólnospławnej (§ 11 ust. 2), koszty odprowadzania wód opadowych mają stanowić wspólne koszty z tym związane dla wszystkich taryfowych grup odbiorców usług.
Obowiązujący stan prawny nie reguluje jednak kwestii odpłatności za odprowadzenie wód opadowych nie będących ściekami, bowiem zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 8 lit. c ustawy, wody opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne są ściekami, jeżeli pochodzą z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni. Powierzchnie zanieczyszczone o trwałej nawierzchni, z których odprowadzane są ścieki opadowe to powierzchnie wyszczególnione w § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 października 2008 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. Nr 196, poz. 1217), takie jak: powierzchnie terenów przemysłowych, składowych, baz transportowych, portów, lotnisk, dróg i parkingów o nawierzchni szczelnej. Wśród powierzchni tych nie ma np. dachów, z których zwłaszcza na obszarach zurbanizowanych odprowadzane są znaczne ilości wód opadowych.
Do kanalizacji deszczowej trafiają zarówno ścieki z powierzchni zanieczyszczonych, jak i wody opadowe, dlatego też w jej utrzymaniu partycypować powinni wszyscy użytkownicy tych urządzeń. Jednak ze względu na to, że od powierzchni zanieczyszczonych odprowadzana jest opłata środowiskowa, obciążenie użytkowników powierzchni zanieczyszczonych powinno być większe niż pozostałych.
Jednocześnie informuję, że przepisy § 2 pkt 10 i § 5 pkt 4 rozporządzenia taryfowego, które dopuszczają możliwość obliczenia ceny za odprowadzane ścieki na podstawie miary powierzchni zanieczyszczonej o trwałej nawierzchni, wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2010 r. uznane zostały przez Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II OSK 893/10) za niekonstytucyjne z powodu przekroczenia delegacji ustawowej jaką stanowią przepisy art. 23, 25 i art. 27 ust. 2 ustawy.
W związku z istniejącą sytuacją prawną, ustalanie opłat za ścieki (wody) opadowe i roztopowe jest obecnie utrudnione i możliwe wyłącznie w oparciu o ilość tych ścieków określoną w umowie na podstawie art. 27 ustawy. Sytuacja taka skutkuje tym, iż koszty odprowadzania i oczyszczania tych ścieków ponoszą wszyscy użytkownicy kanalizacji - w przypadku kanalizacji ogólnospławnej - proporcjonalnie do ilości odprowadzanych przez nich ścieków bytowych lub przemysłowych, nawet w takich przypadkach, gdy z ich nieruchomości nie były w ogóle odprowadzane wody opadowe i roztopowe lub wszyscy podatnicy, w przypadku kanalizacji deszczowej utrzymywanej przez gminę. Równocześnie w sytuacji, gdy z jakiejś nieruchomości są odprowadzane tylko wody opadowe lub roztopowe, właściciel takiej nieruchomości nie ponosi żadnych opłat za korzystanie z kanalizacji ogólnospławnej, gdyż jest subsydiowany przez tych odbiorców usług kanalizacyjnych, którzy odprowadzają ścieki bytowe lub przemysłowe.
Należy podkreślić jednocześnie, że powyższe opłaty nie stanowią podatku od wód opadowych, a jedynie są odpłatnością za wykonanie przez przedsiębiorstwo wod.-kan. usługi polegającej na odprowadzeniu do kanalizacji i oczyszczeniu wody pochodzącej z opadów.
Opłaty za odprowadzanie wód opadowych ustalane na podstawie znowelizowanej ustawy uiszczane byłyby tylko wówczas, gdyby wody te trafiały do kanalizacji. W sytuacji, gdy byłyby one zagospodarowywane we własnym zakresie, żadne opłaty nie byłyby pobierane.
Takie rozwiązanie powinno znacznie ograniczyć ilość wody deszczowej odprowadzanej kanalizacją do rzek, zmniejszając w ten sposób zagrożenie powodziowe. Aktualnie prawie 80% opadów na terenach zurbanizowanych, zamiast wsiąkać w grunt i zasilać wody podziemne trafia systemami kanalizacyjnymi do rzek.
Z powyższych względów ministerstwo pozytywnie zaopiniowało poselski projekt zmiany ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, w zakresie możliwości wprowadzenia taryf za ścieki (wody) opadowe i roztopowe.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Piotr Styczeń
Warszawa, dnia 12 grudnia 2012 r.