Zapytanie nr 6020
do ministra pracy i polityki społecznej
w sprawie wcześniejszej emerytury dla osób ze stażem pracowniczym
Szanowny Panie Ministrze! Od ponad czterech lat trwa rewolucja w emeryturach. Z początkiem 2009 r. prawie 900 tys. Polaków straciło prawo do przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Rząd, decydując się na zmianę w przepisach, zrobił to zgodnie z założeniami reformy emerytalnej z 1999 r. Reformując system ubezpieczeń społecznych, a w szczególności porządkując ubezpieczenie emerytalne, przyjęto zasadę stopniowej likwidacji możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Przepisy obowiązującej od ponad 14 lat ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych regulują zatem również sposób wygaszania dotychczasowych uprawnień do emerytur przysługujących na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Należy zauważyć, że już sam tytuł rozporządzenia przesądza, że prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie jego przepisów mogą nabyć wyłącznie ci ubezpieczeni, którzy legitymują się odpowiednim okresem pracowniczego zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ma to powszechny charakter. Zarówno przepisy wspomnianej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i rozporządzenia nie dają zatem podstaw do zaliczenia okresu wykonywania działalności zarobkowej na innej podstawie niż stosunek pracy do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Mając na uwadze przedstawione wyżej regulacje, należy podkreślić, że pracowniczy, a nie powszechny, charakter tego uprawnienia potwierdził Trybunał Konstytucyjny. W uzasadnieniu wyroku z 12 września 2000 r. w sprawie dotyczącej prawa do wcześniejszej emerytury osób objętych ubezpieczeniami społecznymi z innego tytułu niż stosunek pracy stwierdził, że ustawa emerytalna nie zmieniła zakresu podmiotowego tych regulacji w stosunku do stanu prawnego sprzed 1 stycznia 1999 r. Zróżnicowanie uprawnień w zakwestionowanych przepisach wynika z tego, że w stosunku do ubezpieczonych będących pracownikami jest to kontynuacja posiadanych uprzednio przywilejów, aż do całkowitego ich wygaszenia. Natomiast pozostali ubezpieczeni, którzy przed wejściem w życie ustawy emerytalnej podlegali innym systemom ubezpieczenia niż pracowniczy, takich uprawnień (do wcześniejszej emerytury) nigdy nie mieli. Osoby pracujące z rzemieślnikami wykonującymi prace w szkodliwych warunkach mają żal do ZUS, że ten nie chce im przyznać prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na rodzaj wykonywanej pracy.
W związku z powyższym proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:
1. Na jakiej podstawie osobom pracującym w szkodliwych warunkach odmawia się przyznania wcześniejszej emerytury? Czy możliwa jest zmiana przepisów w tym zakresie?
2. Kto nadal ma prawo do wcześniejszych emerytur pracowniczych i jakie zawody uprawniają do wcześniejszej emerytury?
3. Czy zwolnienie chorobowe może pozbawić wcześniejszej emerytury? Jeśli tak, to w jakich okolicznościach?
Z poważaniem
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak
Wieluń, dnia 22 stycznia 2014 r.