Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -
na zapytanie nr 5004
w sprawie współpracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej ze Starostwem Powiatowym i Urzędem Miasta w Koninie dotyczącej zwolnień grupowych i procesu restrukturyzacji PAK Kopalni Węgla Brunatnego Konin SA
Szanowna Pani Marszałek! W związku z wystąpieniem pana wicemarszałka Sejmu RP Eugeniusza Grzeszczaka z dnia 14 sierpnia 2013 r., znak: SPS-024-5004/13, dotyczącym zapytania poselskiego pana Jacka Kwiatkowskiego w sprawie współpracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej ze Starostwem Powiatowym i Urzędem Miasta w Koninie dotyczącej zwolnień grupowych i procesu restrukturyzacji PAK Kopalni Węgla Brunatnego Konin SA uprzejmie informuję, że minister pracy i polityki społecznej pozostaje aktywny w monitorowaniu sytuacji na rynku pracy oraz jej rozwoju wynikającego z poziomu i stopy bezrobocia w poszczególnych powiatach i województwach oraz reagowaniu w przypadku niekorzystnego rozwoju sytuacji, poprzez uruchamianie środków Funduszu Pracy z rezerwy ministra, a także wnioskowaniu w sprawie zmiany planu finansowego Funduszu Pracy.
Należy jednak zauważyć, że minister pracy i polityki społecznej nie ma bezpośredniego wpływu na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw i wynikający z niej stan zatrudnienia w przedsiębiorstwach, koncentruje się zatem na podejmowaniu działań osłonowych wobec osób zagrożonych zwolnieniem z pracy lub już zwolnionych. Ponadto zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 7 oraz art. 9 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) inicjowanie i realizowanie przedsięwzięć mających na celu rozwiązanie lub złagodzenie problemów związanych z planowanymi zwolnieniami grup pracowników z przyczyn dotyczących zakładu pracy należy do zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu.
Zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz aktami wykonawczymi do tej ustawy powiatowe urzędy pracy posiadają środki Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. Powiatowe urzędy pracy, dysponując limitami środków Funduszu Pracy na działania aktywizacyjne, mogą je wydatkować na działania mające na celu powrót do pracy osób zwalnianych w procesie restrukturyzacji zakładów.
Zgodnie z ustawą budżetową na rok 2013 wydatki z Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu kształtują się na znacznie wyższym poziomie niż przewidywane wykonanie roku 2012. Na finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu urzędy pracy otrzymają 3,26 mld zł, tj. o 1,17 mld zł więcej niż przewidywała to ustawa budżetowa na 2012 r. (2,09 mld zł).
Z rezerwy Funduszu Pracy wynoszącej w br. 308,3 mln zł minister pracy i polityki społecznej przeznaczył kwotę 40 mln zł na finansowanie programów dotyczących zwolnień z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz pracowników objętych zwolnieniami monitorowanymi (w tym współfinansowanych z wkładu finansowego Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji - EFG). Wnioski o finansowanie programów rozpatrywane są indywidualnie i do wyczerpania środków, a postępowanie w zakresie przyznawania środków nie ma charakteru konkursu.
Powiatowy Urząd Pracy w Koninie w 2013 r. na aktywizację bezrobotnych otrzymał łącznie 16 993,9 tys. zł, z czego:
- na projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego 7505,1 tys. zł,
- na program aktywizacji zawodowej bezrobotnych do 30. r.ż. 242,3 tys. zł,
- na projekt pilotażowy 911,6 tys. zł.
Uprzejmie informuję, że w 2009 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do wojewódzkich urzędów pracy z prośbą o zgłaszanie zamiaru zwolnień grupowych i zwolnień grupowych oraz przekazywanie z miesięczną częstotliwością powyższych danych do MPiPS. Z informacji będących w posiadaniu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Konin SA w lipcu br. zgłosiła do zwolnienia 274 osoby.
W dniu 27 sierpnia br. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do Powiatowego Urzędu Pracy w Koninie z prośbą o szczegółowe informacje na temat zwolnień w PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Konin SA oraz o informacje na temat działań, jakie zamierza podjąć urząd pracy w związku ze zwolnieniami w ww. spółce.
Z przekazanych przez PUP w Koninie informacji wynika, iż pismem z dnia 12 lipca br. PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Konin SA zawiadomiła Powiatowy Urząd Pracy w Koninie o konieczności zastosowania zwolnień grupowych, a pismem z dnia 19 sierpnia 2013 r. zawiadomiła o ustaleniu regulaminu zwolnień grupowych i terminie ich rozpoczęcia od 10 września br. Pismami z dnia 18 lipca br. i z dnia 22 sierpnia br. Powiatowy Urząd Pracy w Koninie poinformował pracodawcę, że jest otwarty na współpracę w celu zapewnienia wsparcia 274 pracownikom objętych zamiarem zwolnienia grupowego. Poinformowano kopalnię, że w Powiatowym Urzędzie Pracy w Koninie funkcjonuje ˝grupa szybkiej interwencji˝, powołana w celu łagodzenia negatywnych skutków zwolnień grupowych.
Głównym zadaniem ww. grupy jest organizacja spotkań z pracownikami zagrożonymi zwolnieniami grupowymi, na których osoby te informowane są o prawach i obowiązkach osób bezrobotnych, procedurach związanych z rejestracją oraz możliwościach aktywizacji i podjęcia zatrudnienia. Na spotkaniach przedstawiane są oferty pracy, omawiane usługi i instrumenty rynku pracy finansowane ze środków Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego, w tym zasady udzielania jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, jak również świadczenia przysługującego rolnikom zwalnianym z pracy. Doradcy zawodowi oferują doradztwo indywidualne i grupowe, m.in. w zakresie nauki i rozwijania umiejętności aktywnego poszukiwania pracy oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Powiatowy Urząd Pracy w Koninie poinformował także Kopalnię, że ma możliwość pozyskania dodatkowych środków z rezerwy ministra pracy i polityki społecznej w ramach ˝Programu aktywizacji zawodowej osób zwolnionych z przyczyn niedotyczących pracowników oraz pracowników objętych zwolnieniami monitorowanymi˝, w ramach których będzie mógł zaproponować osobom zwolnionym grupowo pomoc w ponownym aktywnym wkroczeniu na rynek pracy.
W celu jak najtrafniejszego doboru usług i instrumentów rynku pracy niezbędne jest szczegółowe rozpoznanie grupy pracowników objętych zwolnieniami i w tym celu zobowiązano pracodawcę do przedstawienia podziału zwalnianych pracowników wg następujących kryteriów:
- osoby do 45. r.ż., w tym z podziałem na kobiety i mężczyzn, w tym z podziałem na poziom i rodzaj posiadanego wykształcenia oraz wykowywany zawód,
- osoby powyżej 45. r.ż., w tym z podziałem na kobiety i mężczyzn, w tym z podziałem na poziom i rodzaj posiadanego wykształcenia oraz wykowywany zawód.
W dniu 26 sierpnia br. odbyło się spotkanie dyrektora i kierownika Wydziału Rynku Pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Koninie z kierownikiem Działu Kadr Kopalni Węgla Brunatnego Konin SA. W trakcie spotkania ustalono, że:
- pierwsze wypowiedzenia nastąpią w drugiej połowie miesiąca września,
- kopalnia prześle dane wg wyżej przedstawionych kryteriów po zatwierdzeniu przez pracodawcę listy osób przedstawionych do zwolnień,
- spotkania grupy szybkiej interwencji z ww. osobami będą się odbywać na terenie poszczególnych odkrywek kopalni w grupach maksymalnie 30-osobowych lub w głównej siedzibie kopalni w Kleczewie.
Niezależnie od powyższego uprzejmie wyjaśniam, że obowiązki pracodawców, którzy planują lub dokonują redukcji zatrudnienia, wynikające z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy reguluje art. 70, zgodnie z którym pracodawca zamierzający zwolnić co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy jest obowiązany uzgodnić z powiatowym urzędem pracy właściwym dla siedziby tego pracodawcy lub ze względu na miejsce wykonywania pracy zakres i formy pomocy dla zwalnianych pracowników, dotyczące w szczególności: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy.
Ponadto w przypadku zwolnienia monitorowanego pracodawca jest obowiązany podjąć działania polegające na zapewnieniu pracownikom przewidzianym do zwolnienia lub będącym w trakcie wypowiedzenia lub w okresie 6 miesięcy po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego usług rynku pracy realizowanych w formie programu. Program może być realizowany przez powiatowy urząd pracy, agencję zatrudnienia lub instytucję szkoleniową. Program może być finansowany przez pracodawcę, przez pracodawcę i odpowiednie jednostki administracji publicznej (tj. powiatowy urząd pracy) lub na podstawie porozumienia organizacji i osób prawnych z udziałem pracodawcy.
Pracodawcy w ramach programu mogą na wniosek pracownika finansować świadczenie szkoleniowe. Świadczenie szkoleniowe jest przyznawane przez pracodawcę na wniosek pracownika i przysługuje po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego na czas udziału pracownika w szkoleniach, przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Pracodawca wypłaca co miesiąc zwolnionemu pracownikowi, na podstawie zawartej z nim umowy, począwszy od miesiąca, w którym pracownik rozpoczął szkolenie, świadczenie szkoleniowe w wysokości równej wynagrodzeniu pracownika, obliczanemu jak za urlop wypoczynkowy, nie wyższej jednak niż 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Dodatkowo uprzejmie wyjaśniam, że w końcu lipca br. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie konińskim wyniosła 7751 osób i w skali roku odnotowano wzrost o 4,3%, natomiast w m. Konin liczba ta wyniosła 4861 osób i w skali roku odnotowano wzrost o 1,2%, przy wzroście w województwie wielkopolskim o 6,8%, w kraju zaś o 7,2%. Oznacza to, że sytuacja na rynku pracy pod względem dynamiki zmian w obu omawianych powiatach była lepsza niż w kraju czy województwie, choć stopa bezrobocia nadal przekraczała wskaźnik dla kraju.
Wskaźnik bezrobocia w powiecie konińskim na koniec lipca br. przedstawiał się dużo gorzej niż w województwie wielkopolskim (9,6%) i w kraju (13,1%). Stopa bezrobocia w powiecie konińskim wyniosła w lipcu br. 17,5% i była o 0,7 p.p. wyższa niż w lipcu 2012 r. Nieco lepsza sytuacja panowała w m. Konin, gdzie wskaźnik bezrobocia ukształtował się na poziomie bliskim krajowemu i wyniósł 13,3% (wzrost o 0,1 p.p. w skali roku).
W okresie styczeń-lipiec 2013 r. w powiecie konińskim z aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu skorzystało 1086 bezrobotnych, natomiast w m. Konin w ww. okresie z aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu skorzystały 463 osoby. W porównaniu do analogicznego okresu 2012 r. liczba zaktywizowanych w powiecie wzrosła o 328 osób, tj. o 43,3%, w m. Konin wzrost ten wyniósł 106 osób, tj. o 29,7% (w województwie wzrost wyniósł 34,8%, w kraju 34,1%).
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie dysponuje odpowiednimi danymi oraz narzędziami analitycznymi, które umożliwiłyby prognozowanie wartości wskaźnika bezrobocia w poszczególnych powiatach w przyszłości.
Wyrażam przekonanie, że przedstawione informacje zostaną uznane przez pana posła Jacka Kwiatkowskiego za wyczerpujące.
Z szacunkiem
Sekretarz stanu
Jarosław Duda
Warszawa, dnia 5 września 2013 r.