Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 6717
w sprawie planów prywatyzacji polskich uzdrowisk, w tym Przedsiębiorstwa Uzdrowisko Ciechocinek SA
Pani Marszałek! W nawiązaniu do interpelacji poselskiej pana posła Łukasza Zbonikowskiego i pana posła Jana Krzysztofa Ardanowskiego z dnia 11 lipca 2012 r., znak: SPS-023-6717/12, w sprawie planów prywatyzacji polskich uzdrowisk, w tym Przedsiębiorstwa Uzdrowiska Ciechocinek SA, poniżej przedstawiam odpowiedzi na zawarte ww. interpelacji pytania:
1. Skąd wziął się pomysł prywatyzacji państwowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, skoro zgodnie z ustawą o lecznictwie uzdrowiskowym uzdrowiska te nigdy nie miały być sprzedane?
W Ministerstwie Skarbu Państwa przeprowadzono analizę obecnej sytuacji ekonomiczno-finansowej spółek uzdrowiskowych w kontekście możliwości wszczęcia procesów prywatyzacyjnych uzdrowisk wyszczególnionych w rozporządzeniu ministra skarbu państwa z dnia 8 października 2008 r. w sprawie wykazu zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, które nie będą podlegać prywatyzacji (Dz. U. Nr 192, poz. 1186) (dalej: rozporządzenie), wydanym na podstawie art. 64 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych (Dz. U. Nr 167, poz. 1399, z późń. zm.) (dalej: ustawa uzdrowiskowa). W wyniku ww. analizy stwierdzono, iż istnieje konieczność dokonania weryfikacji obecnie obowiązującej listy spółek niepodlegających prywatyzacji.
Aktualna sytuacja ekonomiczno-prawna spółek uzdrowiskowych działających w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa jest zróżnicowana. Pomimo, w większości przypadków, dodatnich wyników finansowych netto spółki uzdrowiskowe odczuwają niedobór środków finansowych na realizację planów rozwojowych. Biorąc pod uwagę fakt, że Ministerstwo Skarbu Państwa nie ma możliwości ich stałego finansowania, jedynym sposobem uzyskania środków na dalszy rozwój jest pozyskanie inwestora zdolnego do zainwestowania w nowoczesną bazę leczniczą i hotelową.
Zablokowanie spółkom uzdrowiskowym możliwości prywatyzacji, a co za tym idzie, pozyskania niezbędnych środków finansowych, znacznie utrudnia właściwe funkcjonowanie oraz konkurowanie z innymi podmiotami działającymi na rynku.
W związku z powyższym zostały podjęte działania w celu zmiany obowiązującego rozporządzenia.
W ocenie Ministerstwa Skarbu Państwa, na podstawie dotychczasowych doświadczeń, prywatyzacja spółek uzdrowiskowych jest skutecznym sposobem pozyskania dodatkowego kapitału i zapewnienia stabilnego ich rozwoju z korzyścią nie tylko dla pracowników spółek i mieszkańców gmin uzdrowiskowych, ale również pacjentów, którzy będą mogli liczyć na wyższy standard oferowanych usług w ramach świadczeń NFZ.
2. Jakie względy zdecydowały o pozostawieniu zakładu lecznictwa uzdrowiskowego w Krynicy w zasobach państwowych? Jakie były kryteria wyboru spośród wszystkich siedmiu zakładów?
Wyłączenie spółki Uzdrowisko Krynica - Żegiestów Spółka Akcyjna z siedzibą w Krynicy-Zdroju z procesu prywatyzacji uzasadnia m.in. podpisana w dniu 5 października 2011 r. umowa w sprawie wsparcia niebędącego pomocą publiczną z przeznaczeniem na realizację zadań inwestycyjnych. Przedmiotowa umowa uwzględnia wypłatę dokapitalizowania w 6 transzach, przy czym każda transza to kolejne podwyższenie kapitału zakładowego spółki, a ostatnia wypłata transzy powinna nastąpić do 30 września 2014 r. W ocenie Ministerstwa Skarbu Państwa ewentualny proces prywatyzacji spółki może zostać obarczony m.in. ryzykiem niedoszacowanego dyskonta w związku z trwającymi w spółce inwestycjami oraz ewentualnymi zobowiązaniami potencjalnego inwestora dotyczącymi zakupu kolejnych pakietów akcji Skarbu Państwa w późniejszym okresie. Ponadto przeprowadzany proces prywatyzacji może zostać znacznie rozłożony w czasie oraz ograniczyć możliwość monitorowania przez Skarb Państwa stopy zwrotu z inwestycji, potwierdzającej rynkowy charakter działania Ministra Skarbu Państwa w procesie dokapitalizowania spółki z uwagi na brak interesu prawnego (w przypadku gdy Skarb Państwa wyjdzie z akcjonariatu spółki). W związku z powyższym wskazane jest, aby przynajmniej do zakończenia wypłacania transz dokapitalizowania akcje spółki pozostawały własnością Skarbu Państwa.
Należy podkreślić, iż bez znacznych dodatkowych nakładów inwestycyjnych spółki uzdrowiskowe działające w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa nie będą w stanie konkurować z podmiotami finansowanymi przez prywatnych właścicieli.
3. Dlaczego pomysł prywatyzacji prowadzony jest bez konsultacji z autorytetami medycznymi i bez opinii ministra zdrowia?
Odnosząc się do zmian przepisów prawa w zakresie prywatyzacji uzdrowisk, informuję, że stosownie do postanowień art. 64 ustawy uzdrowiskowej minister skarbu państwa, w porozumieniu z ministrem zdrowia określa w drodze rozporządzenia wykaz zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, które nie będą podlegać prywatyzacji.
Ministerstwo Skarbu Państwa po dokonaniu analizy obecnej sytuacji ekonomiczno-finansowej spółek uzdrowiskowych w kontekście możliwości wszczęcia procesów prywatyzacyjnych uzdrowisk podjęło działania w celu zmiany obowiązującego rozporządzenia.
Mając na uwadze fakt, iż do ministra zdrowia należy realizacja zadań państwa w zakresie ochrony zdrowia, wystąpiono do Ministerstwa Zdrowia o opinię odnośnie do zmiany wykazu spółek niepodlegających prywatyzacji.
Pismem z dnia 7 maja 2012 r. skierowanym do Ministerstwa Skarbu Państwa minister zdrowia przekazał stanowisko, informując, że wstępnie pozytywnie opiniuje zmiany rozporządzenia.
Po przeprowadzonej korespondencji z Ministerstwem Zdrowia w przedmiocie zmiany przepisów prawa w maju br. zostały podjęte czynności w celu zaopiniowania oceny skutków regulacji. Po porozumieniu z ministrem zdrowia odnośnie do dokonania weryfikacji aktualnie obowiązującego ww. wykazu zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, projekt zmieniający rozporządzenie został przesłany do uzgodnień międzyresortowych. Przeprowadzenie pełnych uzgodnień umożliwi dokonanie oceny, czy przedmiotowy projekt realizuje wytyczne, o których mowa w art. 64 ustawy uzdrowiskowej.
4. Jaki los czeka centrum kształcenia kadr dla polskiej balneologii i medycyny fizykalnej?
Jednym z zasadniczych elementów sprawnie funkcjonującego systemu opieki zdrowotnej są jego pracownicy. Powinny to być osoby dobrze przygotowane do działania na rzecz zdrowia, a także pozytywnie i wysoko zmotywowane do wykonywania swojego zawodu. Jednym z elementów polityki zdrowotnej prowadzonej przez ministra zdrowia jest zapewnienie dopływu kadr medycznych - pracowników udzielających świadczeń zdrowotnych dla zapobiegania i leczenia chorób.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, podmiotami współodpowiedzialnymi za funkcjonowanie i zarządzanie ochroną zdrowia w Polsce są:
- minister zdrowia za politykę zdrowotną oraz ramy i zasady organizacji opieki zdrowotnej,
- organy administracji rządowej na poziomie centralnym i wojewódzkim za kształt i realizację zadań w zakresie ochrony zdrowia,
- Narodowy Fundusz Zdrowia za zarządzanie środkami finansowymi, pochodzącymi ze składek powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, będący głównym płatnikiem w systemie ochrony zdrowia,
- organy administracji samorządowej - wojewódzkiej, powiatowej i gminnej za zadania w zakresie zdrowia publicznego i zarządzanie zakładami opieki zdrowotnej, dla których są organami założycielskimi,
- dyrektorzy samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Niewątpliwie współudział wszystkich wymienionych wyżej instytucji i organizacji jest niezbędny w pozyskiwaniu i szkoleniu pracowników ochrony zdrowia.
Kształcenie specjalizacyjne lekarzy stanowi obecnie jedno z zadań priorytetowych Ministerstwa Zdrowia.
Zdaniem Ministerstwa Skarbu Państwa nie zachodzi obawa o negatywne skutki prywatyzacji uzdrowisk w kontekście kształcenia kadr dla polskiej balneologii i medycyny fizykalnej. Na rynku usług uzdrowiskowych jest miejsce zarówno dla podmiotów publicznych, jak i prywatnych. Powinny się one wzajemnie uzupełniać, a nie wykluczać.
5. Gdzie będą rehabilitować się niezamożni ludzie, których nie stać będzie na wykup zabiegów w prywatnych sanatoriach?
Celem podejmowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa działań jest umożliwienie spółkom o profilu uzdrowiskowym dynamicznego rozwoju i tym samym stworzenie warunków do skutecznego konkurowania na rynku usług lecznictwa uzdrowiskowego. Prywatyzacja spółek prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa, a więc i spółek uzdrowiskowych, może być skutecznym sposobem pozyskania dodatkowego kapitału i zapewnienia stabilnego ich rozwoju, zwłaszcza że nie będzie ograniczała możliwości zapewnienia leczenia uzdrowiskowego ze środków publicznych.
Zdaniem Ministerstwa Skarbu Państwa, na podstawie dotychczasowych doświadczeń, prywatyzacja spółek uzdrowiskowych jest skutecznym sposobem pozyskania dodatkowego kapitału i zapewnienia stabilnego ich rozwoju. Jednocześnie Ministerstwo Skarbu Państwa jest zainteresowane zachowaniem funkcji leczniczo-uzdrowiskowych spółek i utrzymaniem ich statusu uzdrowiskowego, co jest przedmiotem negocjacji z potencjalnymi inwestorami. Odpowiednie zapisy dotyczące zobowiązań inwestorów mają odzwierciedlenie w podpisanych dotychczas umowach sprzedaży spółek uzdrowiskowych. Rozmowy Ministerstwa Skarbu Państwa prowadzone dotychczas z inwestorami wskazują na ich zainteresowanie dalszym kontraktowaniem usług w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Należy podkreślić, że gwarancją zachowania powszechnego dostępu pacjentów do lecznictwa uzdrowiskowego jest jego finansowanie ze środków publicznych.
W obowiązującym systemie prawa istnieją liczne przepisy poddające działalność uzdrowiskową nadzorowi i kontroli ministra zdrowia, i wojewody. Bez względu na to, kto jest właścicielem podmiotu świadczącego usługi w dziedzinie lecznictwa uzdrowiskowego, podmiot ten jest obowiązany przestrzegać przepisów obowiązujących wszystkie zakłady opieki zdrowotnej. W przypadku ewentualnego zamiaru zmiany przedmiotu przedsiębiorstwa przez innych niż Skarb Państwa właścicieli akcji w spółkach uzdrowiskowych, nowi właściciele powinni uwzględnić wszelkie uwarunkowania dotyczące możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na terenie strefy ˝A˝ uzdrowiska oraz konieczność dostosowania działalności gospodarczej do statutu uzdrowiska, który określa m.in. kierunki lecznicze.
6. Co się stanie z lecznictwem sanatoryjnym dzieci, które i tak zostało już mocno ograniczone?
Rozpatrując działalność dziecięcych szpitali uzdrowiskowych, należy zaznaczyć, iż przed spółkami uzdrowiskowymi nadal stoi zadanie wykonania szeregu niezbędnych działań, w celu sprostania wymogom unijnych przepisów w zakresie sanitarnym, przeciwpożarowym, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz pełnego dostosowania obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Ponadto spółki muszą sprostać wymaganiom Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie pozyskania kontraktów na świadczenie usług lecznictwa uzdrowiskowego. Poziom finansowania lecznictwa przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz zasady i kryteria ich przyznawania są nadal zasadniczym czynnikiem wpływającym na wyniki w lecznictwie stacjonarnym.
Z informacji będących w posiadaniu Ministerstwa Skarbu Państwa wynika, że na przestrzeni ostatnich lat w spółkach uzdrowiskowych liczba skierowań na leczenie uzdrowiskowe dzieci znacząco się obniżyła i nadal systematycznie maleje.
Ponadto poziom finansowania przez NFZ lecznictwa uzdrowiskowego dla dzieci nie uwzględnia koniecznych nakładów na zakup sprzętu, remonty i inwestycje.
Należy zaznaczyć, iż cześć uzdrowisk świadczy usługi dla dzieci niepełnosprawnych, co ze względu na ich charakter wymaga ponoszenia znacznie wyższych kosztów związanych z zakupem specjalistycznego sprzętu oraz zatrudnienia większej liczby personelu w celu zabezpieczenia właściwej opieki. Mając na uwadze złożoną sytuację uzdrowisk, pragnę wyrazić przekonanie, iż bezsprzecznym pozostaje fakt, że ewentualny proces prywatyzacyjny powinien przebiegać w taki sposób, aby wywrzeć jak najbardziej korzystny wpływ na rozwój spółek uzdrowiskowych oraz infrastruktury w gminach uzdrowiskowych, z zachowaniem ich funkcji leczniczo-uzdrowiskowej i statusu uzdrowiska.
7. Dlaczego postanowiono sprzedać 6 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego za łączną kwotę 125 mln zł, czyli po znacznie zaniżonej wartości, zwłaszcza że w ostatnich latach PUC SA, którego baza - m.in. dzięki dotacjom - została zmodernizowana i ulepszona, przez co jej wartość jeszcze wzrosła?
Ministerstwo Skarbu Państwa prowadzi prywatyzację spółek z udziałem Skarbu Państwa, w tym spółek uzdrowiskowych, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397, ze zm.), a szczegółowe warunki sprzedaży akcji/udziałów spółek określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu zbywania akcji Skarbu Państwa (Dz. U. z 2011 r., Nr 114, poz. 664). Powyższe oznacza, że:
- podstawą zbycia akcji/udziałów są przygotowane przez doradcę analizy, w tym oszacowanie wartości przedsiębiorstw spółek; przyjęcie zaoferowanej przez potencjalnego inwestora ceny zakupu akcji/udziałów spółki Skarbu Państwa uwarunkowane jest jej odzwierciedleniem w wartości spółki oszacowanej przez niezależnego doradcę;
- zbycie akcji/udziałów spółek nastąpi na rzecz inwestora wybranego w trybie publicznym, który zaoferuje najwyższą cenę za nabywany pakiet akcji/udziałów oraz z którym zostaną wynegocjowane satysfakcjonujące dla ministra skarbu państwa pozostałe warunki umowy sprzedaży, m.in. zobowiązanie inwestora do kontynuowania podstawowej działalności spółki, zobowiązania inwestycyjne.
Wskazana przez panów posłów kwota 125,5 mln zł jest wartością księgową, która nie ma odzwierciedlenia w rynkowej wartości spółek. Rynkowa wartość spółek uzdrowiskowych zostanie oszacowana przez doradcę MSP.
Wybór doradcy, który sporządzi oszacowanie wartości spółek uzdrowiskowych, będzie możliwe po wejściu w życie zmienionego rozporządzenia w sprawie wykazu zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, które nie będą podlegać prywatyzacji.
8. Co stanie się z cennymi i jedynymi w swoim rodzaju zasobami lecznictwa uzdrowiskowego, takimi jak tężnie czy inhalatorium ˝Grzybek˝, które są nierentowne i będą dla prywatnych właścicieli obciążeniem?
Pragnę podkreślić, że zbycie akcji/udziałów spółek uzdrowiskowych nie stanowi rozporządzenia mieniem, jest to forma wykonania praw z udziałów spółki powstałej z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego na podstawie ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, z późn. zm.).
Jednocześnie nie podzielam panów opinii, że zasoby lecznictwa, takie jak tężnie, solanki, borowiny czy inhalatoria będą stanowić dla przyszłych prywatnych właścicieli obciążenie. Atutem prywatyzowanych spółek, często podkreślanym przez potencjalnych inwestorów, jest fakt, że znajdują się w gminach o statusie uzdrowiskowym i prowadzone tam jest lecznictwo uzdrowiskowe na bazie unikatowych zasobów. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń widać, że inwestorzy nie chcą rezygnować ze statusu uzdrowiska, co miałoby miejsce w przypadku pozbycia się naturalnych surowców leczniczych, wręcz przeciwnie podkreślają ten szczególny charakter prowadzonej działalności.
9. Czy Pan Minister może zagwarantować, że po prywatyzacji uzdrowisk tysiące ludzi, którzy w nich lub dla nich pracują, nadal będzie miało pracę?
Zwracam uwagę panów posłów, że minister skarbu państwa nie ma możliwości zagwarantowania zatrudnienia w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa, które są podmiotami prawa handlowego i działają na zasadach rynkowych.
W procesie prywatyzacji istnieją mechanizmy, których celem jest zagwarantowanie wielkości zatrudnienia.
Po zakończeniu z wyłonionym inwestorem etapu negocjacji dotyczących głównych parametrów transakcji Ministerstwo Skarbu Państwa umożliwia inwestorowi podjęcie negocjacji ze związkami zawodowymi działającymi przy uzdrowisku w sprawie pakietu socjalnego, ale nie jest stroną prowadzonych uzgodnień i nie ma wpływu na ich treść. Pragnę zaznaczyć, że Ministerstwo Skarbu Państwa liczy na porozumienie pomiędzy inwestorem a związkami zawodowymi co do zapisów pakietu socjalnego. Doświadczenie przy prywatyzacji spółek uzdrowiskowych pokazuje, że możliwe jest uzgodnienie wspólnego stanowiska związków zawodowych i inwestora. We wszystkich sprywatyzowanych spółkach uzdrowiskowych inwestorzy podpisali pakiety socjalne z przedstawicielami pracowników spółek, które zawierają zapisy dotyczące gwarancji zatrudnienia i innych spraw pracowniczych. Wybrane pakiety socjalne zawierają zobowiązanie inwestora do wzrostu wynagrodzeń i wypłaty premii prywatyzacyjnych.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Paweł Tamborski
Warszawa, dnia 10 sierpnia 2012 r.