Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 17467
w sprawie nieprzystosowania szkół do przyjęcia 6-latków
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację (SPS-023-17467/13) pani Józefy Hrynkiewicz i pana Waldemara Franciszka Andzela, posłów na Sejm RP, w sprawie nieprzystosowania szkół do przyjęcia sześciolatków, uprzejmie informuję.
Obniżenie wieku obowiązku szkolnego to ważna cywilizacyjna zmiana. O taką zmianę od dawna postulowali psychologowie, pedagogowie i naukowcy w kraju, a wszystkie liczące się partie polityczne miały ją w swoich programach. Naukowcy na całym świecie są zgodni - im wcześniej dziecko zostaje objęte edukacją formalną, tym lepiej i szybciej się rozwija. Dlatego ważne jest nie tylko obniżenie wieku rozpoczynania edukacji szkolnej, ale również upowszechnienie wychowania przedszkolnego, które stanowi podbudowę dla edukacji szkolnej.
Od września 2009 r. do września 2012 r. na wcześniejsze rozpoczęcie nauki zdecydowali się rodzice 184 tys. sześciolatków. Warto zauważyć, że 80% rodziców uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole jako sześciolatki, jest zadowolonych z edukacji swoich dzieci w szkole - tak wynika z badań CBOS z 2011 r.
Rodzice są zadowoleni ze sposobu, w jaki ich dzieci są uczone. 92% z nich jest zadowolonych z pracy nauczycieli, a 86% jest zdania, że dzięki dobremu podejściu pedagogów ich dzieci dobrze czują się w szkole i chętniej do niej chodzą.
Badania TUNSS (test umiejętności na starcie szkolnym) pokazały, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku sześciu lat, lepiej czytają, piszą i liczą od swoich rówieśników, którzy pozostali w przedszkolu. Natomiast z badania OBUT (ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów) prowadzonego w 2011 r. wynikało, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku sześciu lat, w trzeciej klasie uzyskały takie same, a czasem lepsze wyniki niż o rok od nich starsi koledzy.
Od 2009 r. do gmin trafiło 1,898 mld zł z budżetu państwa, a 631,5 mln zł ze środków unijnych przeznaczono na realizację projektów.
W latach 2009-2012 w ramach części oświatowej subwencji ogólnej w związku ze szkolną edukacją dzieci sześcioletnich organy prowadzące szkoły otrzymały prawie 1448 mln zł. Ponadto w latach 2009-2011 z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na doposażenie nowych sal lekcyjnych i gimnastycznych w szkołach podstawowych przekazano gminom 49 mln zł. Na remonty bieżące obiektów szkół podstawowych przekazano ponad 157 mln zł. Z programu rządowego ˝Radosna szkoła˝ w latach 2009-2011 wydatkowano ponad 244 mln zł.
W kontrolach przeprowadzonych w pierwszym półroczu 2012 r. przez Państwową Inspekcję Sanitarną bardzo dobrą lub dobrą ocenę stanu przygotowania szkoły podstawowej do obniżenia wieku otrzymało ponad 93% skontrolowanych placówek.
Nauczyciele pracujący w szkołach posiadają kwalifikacje do pracy z dzieckiem młodszym. Wszyscy nauczyciele pracujący w klasach I-III muszą posiadać kwalifikacje odpowiednie do pracy z młodszym dzieckiem w przedszkolu i szkole. Ponad 80% szkół podstawowych uczestniczy w programie realizowanym w ramach projektu systemowego finansowanego ze środków unijnych ˝Indywidualizacja procesu nauczania w klasach I-III˝, w ramach którego nauczyciele najmłodszych klas doskonalą swoje umiejętności pracy z uczniami. W ramach projektu szkoły wyposażane są w pomoce dydaktyczne pozwalające lepiej dostosować nauczanie do indywidualnych potrzeb oraz prowadzone są dodatkowe zajęcia z uczniami. Wsparciem zostało objętych ponad 512 tys. uczniów. Z 600 mln zł przeznaczonych na ten projekt do szkół od roku 2010 trafiło już ponad 437 mln zł. Doskonalenie nauczycieli pracujących z młodszymi dziećmi odbywa się również w ramach środków, które gminy obowiązkowo przeznaczają na ten cel (równowartość 1% funduszu wynagrodzeń).
Zwiększa się liczba nauczycieli opiekujących się dziećmi w świetlicy. Od roku 2008/2009 liczba etatów nauczycieli świetlicowych wzrosła o ponad 10% mimo spadku liczby uczniów o 4,7%. Z badania zleconego przez MEN w ramach projektu unijnego wynika, iż ze świetlicy korzystało 70% uczniów badanych szkół podstawowych. Młodsze dzieci mogą korzystać z lepiej zorganizowanej opieki świetlicowej w szkołach podstawowych.
Jak pokazują wyniki prowadzonego od kilku lat monitorowania wdrażania nowej podstawy programowej w szkołach, nauczyciele coraz chętniej stosują aktywne metody nauczania, np. tworzenie sytuacji zadaniowych, ćwiczenia manipulacyjne, zabawy dydaktyczne czy wycieczki w teren. Ważnym elementem wdrożenia dziecka do edukacji szkolnej jest zapewnienie mu okresu adaptacyjnego. W większości badanych szkół okres ten trwał do dwóch miesięcy. Ponadto z badań wynika, że 96% szkół zapewnia uczniom możliwość pozostawienia podręczników w szkole. Współczesna szkoła już od klasy pierwszej gwarantuje również naukę języka obcego i zajęcia komputerowe. W prawie 90% badanych szkół młodsi uczniowie przynajmniej raz w tygodniu korzystają z pracowni informatycznych wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie. W 90% szkół są sale gimnastyczne, z których korzystają uczniowie klas młodszych. Natomiast 86% badanych klas regularnie korzysta z boiska szkolnego. Szkoła zapewnia indywidualne podejście do każdego dziecka i dostosowanie metod pracy do tempa jego rozwoju.
Ważnym czynnikiem dobrego funkcjonowania szkoły i placówki jest szybkie reagowanie na zmiany zachodzące w oświacie, w tym przede wszystkim zmiany prawne. Szybka i pełna informacja o planowanych i wdrażanych zmianach pozwala szkołom i placówkom lepiej się do nich przygotować. Placówki doskonalenia nauczycieli jako placówki systemu wsparcia szkoły są obecnie obowiązane udzielać szkołom i placówkom niezbędnej informacji w tym zakresie i pomocy we wdrażaniu zmian. Od 1 stycznia 2013 r., zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji narodowej z dnia 26 listopada 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz. U. poz. 1196), mają one obowiązek uwzględniania w planach pracy zadań wynikających z kierunków polityki oświatowej państwa, ustalanych przez ministra edukacji narodowej zgodnie z art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Na rok szkolny 2012/2013 ustalono następujące kierunki:
- wspieranie rozwoju dziecka młodszego, w tym obniżenie wieku szkolnego do sześciu lat,
- wzmacnianie bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych,
- podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych.
Uprzejmie informuję, że w trosce o najmłodszych uczniów, w tym chcąc wyeliminować obawy rodziców dzieci sześcioletnich, zostały przygotowane zmiany w ustawie o systemie oświaty. Zasadnicze planowane zmiany dotyczą określenia maksymalnej liczby uczniów w oddziałach w klasach I-III oraz pozostawienia wyboru rodzicom dzieci urodzonych w drugiej połowie 2008 r. w zakresie podjęcia edukacji szkolnej ich dzieci.
Z szacunkiem
Podsekretarz stanu
Przemysław Krzyżanowski
Warszawa, dnia 29 maja 2013 r.