Interpelacja nr 21537
do ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej
w sprawie wsparcia finansowego gmin w zakresie rozbudowy niewielkich lokalnych lotnisk
Szanowny Panie Ministrze! Błyskawiczny rozwój lotnisk w regionach, nowe trasy, coraz więcej linii lotniczych to wynik boomu na tanie latanie w Polsce. Jesteśmy jednym z najszybciej rosnących rynków lotniczych na świecie, a liczba podróżnych zwiększa się przede wszystkim dzięki tanim liniom. Polacy są jednak na szarym końcu w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o średnią liczbę lotów samolotem przypadającą na jednego pasażera. Z prognoz Urzędu Lotnictwa Cywilnego wynika, że ruch lotniczy w naszym kraju będzie stopniowo rósł z ponad 24 mln pasażerów rocznie w 2012 r. do 59 mln pasażerów w 2030 r. Jednak nawet wtedy nie uda nam się dogonić pod względem podróżowania samolotami Francuzów czy Niemców. W ostatnim czasie pojawiły się także zapowiedzi uruchomienia nowych połączeń w obrębie kraju.
Wiele gmin w Polsce planuje rozbudowę lotnisk lokalnych. Jednym z przykładów jest Rybnik, który posiada lotnisko sportowe i planuje dostosować je do obsługi małego ruchu pasażerskiego. Korzyści wynikające z takiego rozwiązania w zestawieniu z potrzebami finansowymi z tytułu planowanej rozbudowy skłaniają do dyskusji nad stanem i możliwością podobnej adaptacji gminnych lotnisk w całej Polsce. Rybnickie lotnisko sportowe powstało około 1964 r. Ma powierzchnię blisko 40 ha oraz 650-metrowy trawiasty pas startowy. Obecnie wykorzystywane jest głównie przez zawodników należących do miejscowego aeroklubu. Koncepcja rozbudowy zakłada jednak, że po niezbędnych modernizacjach będzie ono mogło obsłużyć nawet 80 startów i lądowań dziennie. W skali roku obiekt obsłużyć ma blisko 150 tys. pasażerów, zapewniając tym samym ruch krajowy i zagraniczny w promieniu 2,5 tys. km od Rybnika. Zakres prac, jaki ma przystosować rybnickie lądowisko do przyjmowania małych i średnich samolotów pasażerskich oraz transportowych zakłada m.in. budowę utwardzonego pasa startowego o długości 900 m (wraz z drogami kołowania oraz makroniwelacją i uzbrojeniem terenu). Ponadto planowana jest także rozbudowa infrastruktury lotniskowej (poczekalnia dla pasażerów, hangary, stacja paliw, wieża kontrolna) oraz budowa obiektów komercyjnych (tj. usługowo-handlowych) w sąsiedztwie modernizowanego obiektu. Pierwszym wyraźnym krokiem ku realizacji koncepcji przebudowy, którą na zlecenie samorządu przygotowała Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw z Katowic, był wykup wszystkich potrzebnych do realizacji inwestycji gruntów. Obecnie w oparciu o opracowany ˝Raport oddziaływania na środowisko˝ prowadzone jest postępowanie administracyjne w celu uzyskania decyzji środowiskowej dla planowanej rozbudowy lotniska. Co istotne, przygotowany został także projekt techniczny budowy pasa startowego. Na dzień dzisiejszy pozwala to szacować, że realizacja tej części przedsięwzięcia może pochłonąć ponad 20 mln zł. Jak się jednak podkreśla, już na tym etapie inwestycji budżet miasta nie dysponuje niezbędnymi środkami. W tym kontekście trzeba jednak zaznaczyć, że pas startowy stanowi jedynie część przewidzianych wydatków, projektanci szacują bowiem, że całkowity koszt przebudowy lotniska w Gotartowicach może wynieść od 150 do 200 mln zł.
Biorąc pod uwagę wysokość kosztorysu, środki na sfinansowanie przedsięwzięcia rozważano pozyskać z kilku odrębnych źródeł - wkładu inwestorów, czyli podmiotu prywatnego, budżetu miasta Rybnika oraz budżetu województwa śląskiego. Ponadto dodatkowo zakładano także, że koszty budowy pasa startowego pokryte zostaną w znacznej mierze z funduszy unijnych rozdysponowywanych w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020. Plany finansowania inwestycji nie przyniosły jednak pożądanych efektów. Program ˝Koncepcja samorządu województwa śląskiego w zakresie wspierania rozwoju sieci lotnisk lokalnych˝, na podstawie którego miało być realizowane wsparcie finansowe ze środków wojewódzkich, został zawieszony (co więcej, zgodnie z postanowieniami zarządu województwa w ramach ww. programu na rozwój lokalnych lotnisk przeznaczone miało być 25 mln zł w skali 5 lat, tj. 5 mln zł rocznie). Źródłem finansowego wsparcia inwestycji nie będą również środki unijne, gdyż w ramach regionalnego programu operacyjnego na lata 2014-2020 władze województwa nie przeznaczają środków na wsparcie lotnisk lokalnych. Wynika to z zapisu ustanowionej linii demarkacyjnej i było przyczyną niepozyskania potrzebnych środków także w perspektywie 2007-2013, gdyż podstawą wsparcia w tym zakresie miała być ww. ˝Koncepcja samorządu województwa śląskiego w zakresie wspierania rozwoju sieci lotnisk lokalnych˝.
Rozbudowa lotniska to jeden z najbardziej ambitnych projektów w historii miasta. Jest ona realizowana z myślą nie tylko o pilotach skupionych w rybnickim aeroklubie (którzy dzięki nowemu pasowi startowemu mogliby trenować akrobatykę przez cały rok), ale i mieszkańcach całego regionu oraz przedsiębiorcach. Ponieważ według założenia lotnisko to miałoby ściśle współpracować z innymi krajowymi i zagranicznymi obiektami o podobnym charakterze, stanowiłoby znaczne ułatwienie komunikacyjne, a jednocześnie pozwoliło na ożywienie turystyki w regionie oraz polepszenie komunikacji z inwestorami oraz przedsiębiorcami z kraju i zagranicy. W kontekście tego ostatniego trzeba bowiem zauważyć, że modernizacja rybnickiego lotniska byłaby szansą dalszego rozwoju dla całego regionu.
Podniebny ruch biznesowy rozwija się w minionych latach intensywnie, dzięki czemu regiony, w których budowane są niewielkie lokalne lotniska, dynamicznie rozwijają się. Przykładem tego są m.in. tereny Hiszpanii, Włoch, Francji, Czech czy wschodnich Niemiec, gdzie funkcjonuje kilka małych lotnisk. Biorąc pod uwagę korzyści, jakie uzyskują regiony, za w pełni słuszne i racjonalne uchodzą próby inwestowania w lokalną infrastrukturę lotniskową. To szansa dla rozwoju gmin, zwłaszcza tych posiadających w swoim obrębie strefy ekonomiczne.
W związku z powyższym mam do Pana Ministra następujące pytania:
1. Czy ministerstwo dysponuje danymi co do liczby oraz charakteru przelotów wykonywanych za pośrednictwem niewielkich lokalnych lotnisk?
2. Jaki wpływ na rozwój turystyki oraz gospodarki w regionach może nieść ze sobą rozwój małych lotnisk?
3. Ile gmin w Polsce posiada plany modernizacji lotnisk sportowych i ich dostosowania do obsługi przelotów pasażerskich i towarowych?
4. Jak w najbliższych latach prezentuje się możliwość wsparcia środkami finansowymi inwestycji rozbudowy lotnisk lokalnych w Polsce, takich jak w Rybniku-Gotartowicach?
Z wyrazami szacunku
Poseł Marek Krząkała
Rybnik, dnia 9 października 2013 r.