Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 21458

w sprawie zbezczeszczenia pomnika poległych żołnierzy w miejscowości Ewina, gm. Gidle

   Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma z dnia 9 października 2013 r. (sygn. SPS-023-21458/13) dotyczącego interpelacji posła na Sejm RP pana Artura Ostrowskiego w sprawie zbezczeszczenia pomnika poległych żołnierzy w miejscowości Ewina, gm. Gidle uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Komendę Główną Policji policjanci Komendy Powiatowej Policji w Radomsku w trakcie przeprowadzonego wcześniej rozpoznania uzyskali informację o możliwości zakłócenia zgromadzenia publicznego upamiętniającego 69. rocznicę bitwy pod Ewiną. W związku z powyższym na miejsce ww. zgromadzenia zwołanego w dniu 8 września 2013 r. zostały skierowane siły i środki z KPP w Radomsku wspierane przez Oddział Prewencji Policji w Łodzi. W toku wykonywanych wówczas czynności na drodze prowadzącej na teren wskazanego zgromadzenia wylegitymowano 36 osób. Nie stwierdzono, aby któraś z tych osób posiadała farby lub materiały mogące posłużyć do zdewastowania pomnika. Po zakończeniu głównych uroczystości ww. grupa udała się na miejsce zgromadzenia.

   Należy dodać, że w trakcie trwania zgromadzenia jeden z jego uczestników zakłócił porządek publiczny głośnym zachowaniem, krzykiem i używaniem obraźliwych słów, które kierował pod adresem przybyłych osób. Postępowanie w tej sprawie, tj. o wykroczenie z art. 51 § 1 oraz art. 141 Kodeksu wykroczeń, prowadził Posterunek Policji w Żytnie. Obecnie został skierowany do sądu wniosek o ukaranie ww. osoby.

   Jednocześnie pragnę wskazać, że stosownie do informacji przekazanych przez KGP w dniu 30 września 2013 r. wójt gminy Gidle zawiadomił Posterunek Policji w Żytnie o uszkodzeniu przez nieznanych sprawców pomnika upamiętniającego bitwę pod Ewiną poprzez namalowanie na pomniku czerwoną farbą dwóch obraźliwych haseł.

   W ramach prowadzonych w tej sprawie czynności policjanci dokonali oględzin miejsca zdarzenia z udziałem technika kryminalistyki, w trakcie których wykonano dokumentację fotograficzną i zabezpieczono próbki farby do badań fizykochemicznych.

   W dniu 1 października 2013 r. zebrane w ww. sprawie materiały procesowe zostały przekazane do Komendy Powiatowej Policji w Radomsku, która wszczęła dochodzenie w sprawie znieważenia w okresie od dnia 27 września do dnia 30 września 2013 r. w miejscowości Ewina, gm. Gidle pomnika upamiętniającego bitwę pod Ewiną poprzez oblanie go czerwoną farbą i sporządzenie na nim napisów, w wyniku czego powstały straty w wysokości 2000 zł na szkodę Urzędu Gminy Gidle, tj. o czyn z art. 261 w zbiegu z art. 288 § 1 w związku z art. 11 § 2 Kodeksu karnego.

   W dniu 3 października 2013 r. KPP w Radomsku przesłała akta główne dochodzenia do Prokuratury Rejonowej w Radomsku celem zapoznania się z dotychczas zebranymi materiałami, jak również rozważenia zasadności zlecenia i możliwości przeprowadzenia dodatkowych czynności procesowych.

   Na polecenie prokuratora nadzorującego dochodzenie zostały zrealizowane dodatkowe czynności. Obecnie postępowanie pozostaje w toku.

   Jednocześnie pragnę poinformować, że zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi regulacjami w zakresie zadań realizowanych przez służbę prewencyjną, w tym przepisami zarządzenia nr 768 komendanta głównego Policji z dnia 14 sierpnia 2007 r. w sprawie form i metod wykonywania zadań przez policjantów pełniących służbę patrolową oraz koordynacji działań o charakterze prewencyjnym (Dz. Urz. KGP Nr 15, poz. 119, z późn. zm.), służba patrolowa (służba zewnętrzna) dyslokowana jest w oparciu o analizę stanu bezpieczeństwa i porządku, której jednym z elementów jest rozpoznanie dokonane przez służby policyjne. Mając na uwadze różnorodność zagrożeń mogących wystąpić na określonym terenie oraz sposobów działania sprawców, Policja dysponuje szerokim spektrum metod i form przeciwdziałania tym zjawiskom. Jedną z metod jest możliwość kierowania w określone miejsca, tj. rejony zagrożone, patroli zarówno umundurowanych, jak i nieumundurowanych oraz doraźnego organizowania posterunków stałych mających na celu zabezpieczenie określonego miejsca, czy też obiektu.

   Należy podkreślić, że formy działania prewencyjnego dostosowane są przede wszystkim do rodzaju i stopnia zidentyfikowanych zagrożeń oraz modus operandi sprawców. Skuteczne planowanie i realizacja wspomnianych działań możliwe jest zatem na poziomie operacyjnym, tj. komisariatu lub komendy powiatowej Policji. W przypadku powtarzania się podobnych zagrożeń na określonym terenie podejmowane mogą być również przedsięwzięcia profilaktyczno-edukacyjne ukierunkowane na ich eliminację, a także działania prewencyjne związane np. z efektywnym zabezpieczeniem technicznym, tj. objęciem rejonu lub obiektu monitoringiem.

   Ponadto odnosząc się do kwestii działań podejmowanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych został utworzony Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka, którego jednym z głównych zadań jest monitoring przestępstw z nienawiści podejmowany w celu ich zapobiegania. Wśród ww. przestępstw zdecydowaną większość stanowią przypadki znieważenia osób lub grup ze względu na rasę, narodowość, pochodzenie etniczne czy wyznanie oraz przypadki użycia przemocy lub naruszenia nietykalności cielesnej z tych powodów. Przedmiotem monitoringu zespołu są również przypadki dewastacji pomników lub innych miejsc publicznych urządzonych w celu upamiętnienia zdarzenia historycznego lub uczczenia osoby.

   W 2012 r. Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka monitorował 89 przypadków przestępstw z nienawiści, z czego 2 dotyczyły dewastacji pomników. Do połowy października 2013 r. monitoringiem objęto 132 przypadki, w tym 4 dewastacje pomników.

   Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka gromadzi informacje na podstawie zgłoszeń organizacji pozarządowych i podmiotów indywidualnych, a także informacji ujawnionych w artykułach prasowych oraz raportach i opracowaniach sporządzanych przez organizacje pozarządowe. W następstwie zgłoszeń Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka podejmuje działania mające na celu monitorowanie sposobu rozpatrywania przedmiotowych spraw przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości. Wskazany zespół zwraca się do właściwych jednostek organizacyjnych Policji, prokuratury oraz do sądów o przekazanie informacji na temat podjętych działań w przedmiocie ww. zdarzeń, a także informacji o sposobie zakończenia prowadzonych postępowań, w szczególności o wydanych postanowieniach lub wyrokach.

   Należy również wskazać, że Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka w ramach działań skierowanych na przeciwdziałanie przestępstwom z nienawiści koordynuje wdrażany od 2006 r. w Policji ˝Program zwalczania przestępstw na tle nienawiści dla funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego˝ (LEOP), którego założenia zostały opracowane we współpracy z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (ODIHR OSCE). Program LEOP jest nakierowany na zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim osobom, które mogą być potencjalnymi ofiarami przestępstw motywowanych nienawiścią. Jego celem jest podniesienie kompetencji funkcjonariuszy Policji w zakresie prowadzenia czynności w przypadku zaistnienia zdarzeń, które mogą mieć charakter przestępstwa z nienawiści. W ramach ww. programu od 2009 r. na terenie całego kraju realizowane są szkolenia dla funkcjonariuszy Policji, które obejmują problematykę rozpoznawania przestępstw z nienawiści, prawidłowego prowadzenia czynności wykrywczych w tego rodzaju przypadkach, adekwatnego reagowania policjantów na takie zdarzenia oraz zapobiegania przestępstwom z nienawiści.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych współpracuje z krajowymi i międzynarodowymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się ochroną praw człowieka oraz zwalczaniem i przeciwdziałaniem przestępstwom z nienawiści.

   Ponadto Ministerstwo Spraw Wewnętrznych pełni rolę Narodowego Punktu Kontaktowego do Spraw Przeciwdziałania Przestępstw z Nienawiści przy Biurze Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

   Łączę wyrazy szacunku

   Podsekretarz stanu

   Marcin Jabłoński

   Warszawa, dnia 31 października 2013 r.