6 kadencja, 41 posiedzenie, 1 dzień (06-05-2009)

2 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1590 i 1920).

Poseł Sprawozdawca Beata Małecka-Libera:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Zdrowia (druk nr 1920) o rządowym projekcie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1590).

    Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest projektem rządowym, stanowiącym odpowiedź na potrzebę precyzyjnego określenia zakresu świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych oczekiwanego od wielu lat. Potrzeba taka wynika także z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który to mówił o prawie do ochrony zdrowia zapisanym w art. 68 ustawy zasadniczej, a gwarantowanym przez państwo. Konstytucja nie określa jednak zakresu dostępnych dla obywateli na równych prawach świadczeń opieki medycznej. Określenie warunków i zakresu udzielanych świadczeń pozostawia właśnie ustawie. Projekt nowelizacji ustawy ma na celu uregulowanie mechanizmu tworzenia katalogu świadczeń gwarantowanych, czyli tzw. koszyka świadczeń gwarantowanych. Projekt ten wprowadza przejrzyste mechanizmy podejmowania decyzji dotyczących finansowania świadczeń ze środków publicznych i określa zasady i tryb kwalifikowania świadczeń jako świadczeń gwarantowanych, a także tryb ich usuwania, zmiany poziomu i sposobu finansowania lub warunków ich realizacji.

    Z mocy tej ustawy minister zdrowia określi poprzez rozporządzenia wykazy świadczeń gwarantowanych finansowanych i współfinansowanych ze środków publicznych, a także zasady ich udzielania, tj. sposób lub poziom ich finansowania oraz warunki realizacji. Tym samym rozporządzenia ministra zdrowia będą podstawą funkcjonowania koszyka świadczeń gwarantowanych.

    Obecnie ustawa nie określa trybu podejmowania decyzji odnośnie do tego, które świadczenia opieki zdrowotnej przysługują świadczeniobiorcom w ramach środków publicznych. Określenie takiego katalogu świadczeń jest niezbędne dla transparentności systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, a w szczególności dla przejrzystości finansowania świadczeń.

    W projektowanej ustawie określono czytelnie jasne i jednoznaczne kryteria, które trzeba uwzględnić przy kwalifikowaniu świadczeń zdrowotnych jako świadczeń gwarantowanych. Określono również tryb podejmowania decyzji w sprawie kwalifikowania świadczeń do wykazu świadczeń gwarantowanych. Sprecyzowano tryb usuwania świadczeń z wykazu świadczeń gwarantowanych i zmiany poziomu oraz sposobu ich finansowania lub warunków ich realizacji. Ważne jest to, że wszystkie wykazy świadczeń gwarantowanych będą właśnie wydawane w formie rozporządzeń, odrębnie dla każdego zakresu świadczeń. Dzięki tak przyjętemu rozwiązaniu możliwe będzie elastyczne reagowanie na zachodzące w medycynie zmiany przez wydawanie nowych rozporządzeń, a nie jak do tej pory przez nowelizację ustawy.

    Wykaz świadczeń będzie spełniał również rolę informacyjną i regulacyjną. Dla pacjenta będzie on podstawą informacji, jakie świadczenia gwarantuje państwo i jak są one finansowane. Dla świadczeniodawcy natomiast będzie stanowił źródło informacji o tym, za jakie świadczenia otrzyma on płatność ze środków publicznych.

    Leki nadal będą umieszczane na listach leków refundowanych na dotychczasowych zasadach określonych w ustawie. Zapewniona będzie także zasada transparencji. Jedyną ważną zmianą przewidzianą w procedurze wpisywania leków do wykazu leków refundowanych jest wymóg oceny raportu leku przez Agencję Oceny Technologii Medycznych, który zastępuje wymóg złożenia analizy skuteczności klinicznej i kosztowej leku.

    Rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy w sprawie kwalifikowania danego leku jako gwarantowanego nie ingerują w procedurę umieszczenia go na liście leków refundowanych. Procedura ta jest autonomiczna i odrębnie regulowana w art. 39.

    W stosunku do przedłożonego rządowego projektu projekt sejmowy różni się szczegółowością uregulowania procedury postępowania pomiędzy Ministerstwem Zdrowia, Agencją Oceny Technologii Medycznych i Radą Konsultacyjną oraz usunięciem terminów poszczególnych etapów. Jednakże sejmowy projekt wprowadza końcowy termin na sporządzenie raportu przez agencję - 45 dni albo 60, gdy procedura dotycząca umieszczenia leku na liście leków refundowanych jest połączona z rozpatrywaniem wniosku o ustalenie ceny urzędowej, podczas gdy terminy w pierwotnej wersji przedłożenia rządowego wynosiły 3 i 6 miesięcy.

    Postępowanie w sprawie zakwalifikowania świadczenia opieki zdrowotnej innego niż leki jako świadczenia gwarantowanego będzie wszczynane przez ministra, który z kolei będzie zlecał przygotowanie rekomendacji prezesowi Agencji Oceny Technologii Medycznych. Rekomendacja taka będzie wydawana w oparciu o opinie konsultantów medycznych, prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia i stanowisko Rady Konsultacyjnej i będzie dla ministra zdrowia podstawą do wydania w drodze rozporządzenia wykazu świadczeń gwarantowanych wraz z poziomem czy sposobem ich finansowania lub warunkami realizacji.

    Minister zdrowia nie jest jednak związany wydanymi rekomendacjami i podejmuje autonomicznie ostateczną decyzję co do umieszczenia wnioskowanego świadczenia w wykazie świadczeń gwarantowanych. Procedura będzie stosowana każdorazowo w przypadku dodawania do koszyka nowych świadczeń gwarantowanych.

    Inną procedurą jest usunięcie świadczenia z wykazu świadczeń gwarantowanych lub zmiana warunków ich kwalifikacji. Taka zmiana musi być poprzedzona odpowiednim wnioskiem. Wniosek do Ministerstwa Zdrowia złożyć mogą: konsultant krajowy z danej dziedziny medycyny, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, a także stowarzyszenia i fundacje działające w imieniu pacjentów. Następnie prawidłowy wniosek poddany zostaje ocenie Agencji Oceny Technologii Medycznych. Agencja dokonuje oceny merytorycznej, po czym swoje stanowisko określa także Rada Konsultacyjna. Na podstawie tych opinii wydawana jest rekomendacja w sprawie usunięcia z wykazu świadczenia gwarantowanego, sposobu jego finansowania bądź też warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego.

    Minister zdrowia jednak, podobnie jak w przypadku zakwalifikowania świadczenia zdrowotnego jako świadczenia gwarantowanego, nie jest związany wydanymi rekomendacjami i samorządnie podejmuje ostateczną decyzję co do wykreślenia wnioskowanego świadczenia z wykazu świadczeń gwarantowanych.

    Zgodnie z upoważnieniem ustawowym zostanie wydanych 13 rozporządzeń odrębnie dla każdego zakresu świadczeń gwarantowanych. Rozporządzenie będzie określać poziom i sposób finansowania świadczeń, tzn. wysokość udziału środków publicznych, okres finansowania, odpłatność świadczeniobiorcy za koszty wyżywienia oraz warunki realizacji świadczeń, czyli wymagania stawiane świadczeniodawcom w zakresie postępowania diagnostyczno-leczniczego.

    Obecny projekt ustawy nowelizuje też przepisy w sprawie finansowania i udzielania wysokospecjalistycznych świadczeń medycznych. Zgodnie z nowelizacją tej ustawy świadczenia wysokospecjalistyczne będą świadczeniami gwarantowanymi.

    Projektowana ustawa tworzy również instytucjonalne ramy funkcjonowania Agencji Oceny Technologii Medycznych. Obecnie taka agencja działa jako jednostka budżetowa. Z mocy nowej ustawy będzie miała status państwowej jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną. Dzięki temu nastąpi jej wzmocnienie na poziomie instytucjonalnym jako kluczowego podmiotu w sprawie przygotowania decyzji dotyczących finansowania - lub nie - świadczeń ze środków publicznych.

    Przedmiot działalności agencji nie ulega zmianom - jak dotychczas będzie ona realizowała zadania związane z oceną świadczeń opieki zdrowotnej, w tym leków i wyrobów medycznych, a także sporządzała informacje o ocenach technologii medycznych opracowywanych w Polsce i w innych krajach.

    Jedynym organem agencji jest prezes powoływany na 5-letnią kadencję. Gwarantuje to jednoznaczne zasady odpowiedzialności za działalność agencji, skupienie kompetencji oraz przejrzystą zasadę reprezentacji i możliwość realizacji obranego przez prezesa kierunku działań. Z uwagi na fakt, iż Agencja Oceny Technologii Medycznych będzie wpisywała się w strukturę organów państwowych, w projekcie ustawy wpisano wyraźnie zasady prowadzenia gospodarki oraz zasadę rozłączności stanowisk.

    Tak jak dotychczas, przy prezesie działać będzie również Rada Konsultacyjna, która jest organem opiniodawczym składającym się z osób posiadających wiedzę i doświadczenie w zakresie medycyny oraz oceny technologii medycznych. Opinie sporządzane przez radę będą podstawą wydawanych przez prezesa rekomendacji, a następnie decyzji, które będzie podejmował minister zdrowia.

    Agencja Oceny Technologii Medycznych jako jednostka zatrudniająca specjalistów w zakresie oceny poszczególnych technologii medycznych będzie funkcjonowała w strukturze jako ekspert prezesa agencji. Wieloetapowe postępowanie kwalifikacyjne zapewni z kolei gruntowną analizę poszczególnych świadczeń, a w efekcie zagwarantuje prawidłowość decyzji podejmowanych przez ministra.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedłożyć sprawozdanie z prac komisji celem dalszego procesowania przez Wysoką Izbę.

    Chcę również dodać, że w trakcie prac zostały zgłoszone trzy wnioski mniejszości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia