6 kadencja, 75 posiedzenie, 1 dzień (06-10-2010)

12 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń (druk nr 3401).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Piotr Kluz:

    Dziękuję bardzo, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Skierowany do Sejmu komisyjny projekt zawiera propozycję zmiany Kodeksu wykroczeń polegającą na dodaniu po art. 60² nowego artykułu oznaczonego jako art. 60³, obejmującego trzy paragrafy. Projektowane przepisy art. 60³ Kodeksu wykroczeń zgodnie z propozycją projektodawców miały mieć następujące brzmienie: § 1. Kto sprzedaje towary poza miejscem do tego przeznaczonym, podlega karze grzywny. § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprzedaży grzybów, owoców leśnych, płodów rolnych poza administracyjną granicą miasta. § 3. Jeżeli sprawca był uprzednio karany za wykroczenia określone w § 1, to można orzec przepadek towarów przeznaczonych do sprzedaży, choćby nie stanowiły własności sprawcy.

    Zachowanie polegające na nielegalnej sprzedaży towarów w miejscach do tego nieprzeznaczonych zdaniem projektodawców ma wiele negatywnych skutków i z tym oczywiście zgodzić się należy. Oprócz łamania przepisów prawa związanych z porządkiem i spokojem publicznym, ochroną środowiska, prawa podatkowego czy bezpieczeństwa ruchu drogowego nielegalny handel uliczny w sposób oczywisty narusza zasadę uczciwej konkurencji na rynku. Zdaniem autorów projektu, jak dowodzi praktyka, mimo istnienia wielu aktów prawa powszechnie obowiązującego, w tym prawa miejscowego, oraz działalności służb i instytucji powołanych do egzekwowania prawa w walce z nielegalnym handlem przepisy oraz działania tych służb i instytucji nie są skuteczne.

    Zaproponowane rozwiązanie zdaniem projektodawców powinno w dłuższej perspektywie przynieść zwiększenie dochodów gmin, budżetu państwa, poprzez zmniejszenie tzw. szarej strefy. Proponowane przepisy, oprócz pozytywnego oddziaływania na rzecz uczciwej konkurencji, mają przyczynić się też do zwiększenia bezpieczeństwa na drogach oraz poprawy wizerunku polskich miast. Proponowana nowelizacja Kodeksu wykroczeń ma więc na celu uzupełnienie obowiązujących przepisów i wyeliminowanie niepożądanego zjawiska sprzedaży towarów w miejscach do tego nieprzeznaczonych.

    Wysoki Sejmie! Należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w proponowanej nowelizacji, że w wielu miejscowościach handel wykonywany poza miejscami do tego przeznaczonymi jest zjawiskiem nagminnym i wywołuje szereg negatywnych skutków. Należy jednak podnieść i podkreślić, że już teraz obowiązujące przepisy Kodeksu wykroczeń przy należytym, właściwym i starannym ich stosowaniu pozwalają przeciwdziałać temu zjawisku. Chciałbym tu podać przykład art. 90, 60¹ i 54 Kodeksu wykroczeń, które taką odpowiedzialność statuują. Pomimo istnienia opisanych wcześniej podstaw prawnych do podejmowania działań zmierzających do ograniczenia zjawiska nielegalnego handlu należy podzielić stanowisko projektodawców, że propozycja dotycząca nowego typu wykroczenia, określonego w projektowanym art. 60³ § 1 Kodeksu wykroczeń, mogłaby ułatwić zwalczanie zjawiska, podnosząc efektywność egzekwowania i odpowiedzialność osób prowadzących taką działalność.

    Kształt zaproponowanego przepisu, jak i znamiona użyte przy określeniu penalizowanego zachowania mogą jednak budzić zastrzeżenia natury normatywnej. Zastrzeżenia te związane są choćby ze znamionami określającymi czynność sprawczą projektowanego wykroczenia, które wyrażone zostały zwrotem: sprzedaje towary. Zwrot ten nasuwa wątpliwości co do zakresu penalizacji, a mianowicie wątpliwości, czy czynności te muszą być powtarzalne, czy też dla wypełnienia jego znamion wystarczające będzie dokonanie jednorazowej transakcji sprzedaży poza miejscem do tego przeznaczonym. Brakuje wskazania, kto będzie decydował o przeznaczeniu miejsca do sprzedaży towarów - czy będzie to właściciel, użytkownik, zarządca terenu czy jeszcze ktoś zupełnie inny. Dopełnienie takie występowało w poprzedniej wersji projektu ustawy, który wskazywał znamiona dookreślające. Wydaje się, że powrót do poprzedniego brzmienia projektowanego przepisu usunąłby wątpliwości, jakie powoduje obecna redakcja.

    Również projektowany § 2 nasuwa zastrzeżenia. Przepis ten nie jest dostatecznie jednoznaczny i również może budzić wiele wątpliwości interpretacyjnych. Nie jest bowiem jasne, co należy rozumieć przez sformułowanie: poza administracyjną granicą miasta. Pojawia się też kolejna wątpliwość, mianowicie taka, czy oznacza to, że projektowany typ wykroczenia nie będzie znajdował zastosowania w przypadku sprzedaży towarów na terenie miejscowości niemających statusu miasta, a jeżeli takie było zamierzenie projektodawców, jakie jest ratio legis takiego zróżnicowania zakresu stosowania nowych przepisów. Wątpliwości może również budzić zawężenie zakresu normowania projektowanego § 2 do handlu grzybami, owocami leśnymi i płodami rolnymi, a pominięcie handlu własnoręcznie wykonanymi rękodziełami czy pamiątkami, mam tu na myśli np. plecione koszyki, serwetki, gliniane figurki, drewniane grzebienie czy też wspomniane przez pana posła kwiatki z ogródka. Wydaje się, że sprzedaż takich przedmiotów własnoręcznie wykonanych przez zbywcę może również stanowić dla niego źródło dodatkowego incydentalnego zarobku i nie powinna być oceniana jako bardziej szkodliwa społecznie bądź mniej szkodliwa społecznie niż incydentalna sprzedaż grzybów, owoców leśnych czy płodów rolnych.

    Odnosząc się do proponowanego § 3, podkreślić należy, że jego ukształtowanie przez projektodawców w przypadku towarów przeznaczonych do sprzedaży na podstawie fakultatywnej uwzględnia uwagi zgłoszone przez ministra sprawiedliwości w piśmie z 5 lutego 2010 r. stanowiące opinię o poprzednim projekcie. Jednak nie rozwiązuje sygnalizowanego w tym piśmie praktycznego problemu związanego z ustaleniem, czy sprawca był już uprzednio karany za wykroczenie określone w art. 60³ § 1, co stanowi przesłankę orzeczenia przepadku określonego w § 3. Przypomnieć należy w tym miejscu, że zgodnie z ustawą o Krajowym Rejestrze Karnym w rejestrze tym nie gromadzi się żadnych danych o osobach prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę grzywny, a tylko taką karę przewiduje projekt. Rejestrowane są tylko kary aresztu, co skutkować będzie brakiem możliwości sprawdzenia, czy sprawca był uprzednio ukarany za wykroczenie opisane w powołanym przepisie. Trudno tutaj powoływać się na pamięć służb sprawujących kontrolę.

    (Poseł Stanisław Stec: Prosimy o konkluzję.)

    Konkluzja jest taka: jeżeli Wysoki Sejm dojdzie do przekonania, że należy dalej procedować ten projekt, to Ministerstwo Sprawiedliwości z pewnością dołoży wszelkich starań, aby był on jak najlepiej wypracowany i żeby nowelizacja Kodeksu wykroczeń była jak najlepsza.

    (Głos z sali: Niepotrzebnie.)

    Natomiast...

    (Poseł Stanisław Stec: I tak będzie odrzucony.)

    ...konstatując, jeszcze jedno, pan poseł sprawozdawca przywołał dzisiaj dopalacze. Chciałbym zwrócić uwagę na § 2, który mówi o sprzedaży grzybów, chciałbym tutaj przypomnieć o grzybkach halucynogennych. (Wesołość na sali) To wszystko. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Poseł Małgorzata Sadurska: Nie można porównywać osób handlujących dopalaczami z osobami handlującymi kwiatkami.)

Przebieg posiedzenia