6 kadencja, 76 posiedzenie, 2 dzień (21-10-2010)

26 punkt porządku dziennego:
Informacja dla Sejmu i Senatu o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie styczeń-czerwiec 2010 roku (podczas prezydencji hiszpańskiej) (druk nr 3353) wraz ze stanowiskiem Komisji do Spraw Unii Europejskiej (druk nr 3431).

Poseł Stanisław Rakoczy:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji do Spraw Unii Europejskiej przedstawić Wysokiej Izbie projekt uchwały zawarty w sprawozdaniu w druku nr 3431, w którym Komisja do Spraw Unii Europejskiej rekomenduje przyjęcie informacji o udziale polskiego rządu w pracach Unii Europejskiej w okresie styczeń-czerwiec 2010 r. podczas prezydencji hiszpańskiej.

    Okres prezydencji hiszpańskiej był czasem, w którym po wejściu w życie traktatu z Lizbony wiele szczegółowych rozwiązań związanych z jego wdrożeniem nie było określonych. Między innymi były to: rola Rady ds. Ogólnych, kwestie dotyczące stworzenia Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, czy też dokładny podział obowiązków między prezydencją rotacyjną a przewodniczącym Rady Europejskiej. Ponadto kryzys gospodarczy w strefie euro oraz bardzo trudna sytuacja ekonomiczna samej Hiszpanii wymusiły na prezydencji hiszpańskiej ponadstandardowe działania i reagowanie kryzysowe, szczególnie w pierwszych dniach maja 2010 r. Te trudne uwarunkowania nie wpływają jednak na pozytywną ocenę prac prezydencji hiszpańskiej.

    Jednym z głównym celów prezydencji hiszpańskiej stała się implementacja traktatu z Lizbony. Od początku stycznia toczyła się dyskusja na temat roli Rady ds. Ogólnych, której wzmocniona rola polityczna zaczęła przejawiać się w nieformalnych spotkaniach przed każdą Radą Europejską. Spotkaniom tym przewodniczył Herman van Rompuy, a ich celem jest każdorazowo koordynacja przygotowań i wypracowanie konkluzji politycznych związanych z posiedzeniem Rady Europejskiej. Zwyczaj ten został wypracowany właśnie podczas prezydencji hiszpańskiej.

    Niewątpliwym osiągnięciem prezydencji hiszpańskiej jest postęp dokonany w pracach nad ustanowieniem Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Podczas spotkania wysokiej przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z przedstawicielami prezydencji, Komisji i Parlamentu Europejskiego w czerwcu tego roku udało się osiągnąć kompromis w sprawie projektu decyzji w sprawie organizacji i funkcjonowania ESDZ. Wprawdzie ostateczne porozumienie zostało podpisane już podczas prezydencji belgijskiej, niewątpliwie prezydencja hiszpańska odegrała tutaj ważną i pozytywną rolę. Komisja do Spraw Unii Europejskiej w lipcu tego roku przeprowadziła dyskusję na ten temat z udziałem pana ministra Mikołaja Dowgielewicza.

    Z zadowoleniem odnotowujemy też fakt, iż w ramach wdrażania zapisów traktatu z Lizbony podczas prezydencji hiszpańskiej intensywnie trwały prace nad ostatecznym kształtem rozporządzenia dotyczącego inicjatywy obywatelskiej. Wiele polskich postulatów zostało tu uwzględnionych. Komisja do Spraw Unii Europejskiej odbyła debatę na ten temat w styczniu tego roku. Udział w niej wzięli zarówno przedstawiciele rządu, jak i posłowie do Parlamentu Europejskiego. Zgłoszone przez Parlament Europejski uwagi i zastrzeżenia są obecnie przedmiotem rozmów z przedstawicielami Komisji Europejskiej i prezydencji belgijskiej. Chciałbym dodać, iż Komisja do Spraw Unii Europejskiej miała okazję wysłuchać szczegółów dotyczących proponowanych rozwiązań podczas wyjazdu studyjnego do Brukseli w zeszłym tygodniu, gdzie spotkała się m.in. z przedstawicielami Komisji ds. Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego bezpośrednio zajmujących się pracami nad tą inicjatywą.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Należy podkreślić, iż traktat z Lizbony to także ogromne wyzwanie dla parlamentów narodowych państw członkowskich. Nowe uprawnienia parlamentów, jak na przykład kwestie badania zgodności aktów ustawodawczych Unii Europejskiej z zasadą subsydiarności, czy prawo wniesienia skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stały się przedmiotem dyskusji podczas prac Komisji do Spraw Unii Europejskiej nad nową ustawą o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Ustawa została przyjęta przez Sejmu w dniu 8 października br.

    Jednocześnie chciałbym poinformować, iż znaczenie parlamentów narodowych wyraźnie wzrosło, także w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej, a także w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej. Na najbliższym spotkaniu Konferencji Organów Wyspecjalizowanych w Sprawach Unii COSAC w dniach 24-26 października br. dyskutowana będzie rola parlamentów narodowych, m.in. w odniesieniu do kontroli Europolu i Eurojustu.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Kolejnym celem prezydencji hiszpańskiej stały się kwestie gospodarczo-finansowe. W pierwszym półroczu 2010 r. na forum Rady Unii Europejskiej przeprowadzono intensywne prace nad ustanowieniem środków na rzecz powrotu Unii Europejskiej na drogę zrównoważonego wzrostu gospodarczego i stabilności makroekonomicznej, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności strefy euro i wzmocnieniu nadzoru finansowego tak, aby zapobiec sytuacjom kryzysowym w przyszłości. Ukoronowaniem tych prac jest niewątpliwie strategia Europa 2020 przyjęta przez Radę Europejską 17 czerwca br. Podstawowym instrumentem realizacji celów zaproponowanych przez Komisję Europejską w komunikacie ˝Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu˝ mają stać się projekty przewodnie realizowane na poziomie Unii Europejskiej, państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych. Komisja Europejska zaproponowała wskaźniki umożliwiające monitorowanie postępu w realizacji priorytetów za pomocą 5 nadrzędnych celów określonych na poziomie całej Unii Europejskiej. Wskaźnik zatrudnienia osób w przedziale wiekowym 20-64 lata na poziomie 75%, przeznaczenie 3% PKB Unii Europejskiej na inwestycje w badania i rozwój, osiągnięcie celów strategii 2020 w zakresie klimatu i energii, ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% oraz zwiększenie co najmniej do 40% liczby osób z młodego pokolenia posiadających wyższe wykształcenie, zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln. Po stronie polskiej leży przełożenie wymienionych celów Unii Europejskiej na cele krajowe. Poszczególne państwa członkowskie powinny przedstawić własną propozycję celów krajowych, która następnie będzie przedmiotem dialogu z Komisją Europejską co do niezbędnego poziomu ambicji i spójności z celami wspólnotowymi.

    Do 12 listopada br. ma zostać przygotowana nowa wersja Krajowego Programu Reform odzwierciedlającego krajowe cele realizacji strategii i bariery wzrostu. Ze względu na przewidziane w konkluzjach Rady Europejskiej zsynchronizowanie sprawozdań i ocen w zakresie KPR i programów stabilizacji i konwergencji prace nad nowym KPR powinny się toczyć równolegle z aktualizacją polskiego programu konwergencji. Chciałbym dodać, iż Komisja do Spraw Unii Europejskiej odbyła w czasie prezydencji hiszpańskiej dwie debaty na ten temat, w tym jedną wspólnie z Komisją Finansów Publicznych. Dodatkowo temat strategii został także omówiony podczas spotkania komisji z panem Marošem Sefčovičem, wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej do spraw stosunków międzyinstytucjonalnych, które odbyło się w dniu 10 czerwca 2010 r.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas prezydencji hiszpańskiej dokonano podsumowania udziału Unii Europejskiej w konferencji klimatycznej w Kopenhadze, która miała miejsce w grudniu 2009 r. Najważniejsze tematy to znaczenie i konsekwencje porozumienia kopenhaskiego, finansowanie pomocy klimatycznej w latach 2010-2012 oraz przejście Unii Europejskiej na cele redukcyjne powyżej 20%. Dzięki priorytetowemu traktowaniu przez prezydencję hiszpańską kwestii klimatu udało się doprowadzić do kompromisu przy tworzeniu konkluzji Rady do Spraw Środowiska - Unia Europejska uznała, że powyższe porozumienie ma istotne znaczenie polityczne i powinno być uwzględnione w tekście negocjowanego nowego globalnego porozumienia klimatycznego.

    Pozytywnie należy także ocenić zaangażowanie prezydencji hiszpańskiej w proces rozszerzania Unii Europejskiej. W odniesieniu do relacji z Islandią Rada Europejska na posiedzeniu 17 czerwca podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z tym państwem. Kolejna rozdziały zostały otwarte w ramach negocjacji z Republiką Chorwacji - pięć oraz Republiką Turcji - jeden. Ponadto postęp nastąpił w relacjach z krajami regionu Bałkanów Zachodnich. Komisja zarekomendowała wprowadzenie reżimu bezwizowego wobec Republiki Albanii oraz Bośni i Hercegowiny. Natomiast 1 maja br. wszedł w życie układ o stabilizacji i stowarzyszeniu pomiędzy Unią Europejską a Czarnogórą. Podczas prezydencji hiszpańskiej nie udało się jednak rozpatrzeć kwestii otwarcia negocjacji akcesyjnych z Republiką Macedonii.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na uwagę zasługuje cały czas tocząca się debata nad przyszłością polityki spójności po 2013 r. Podczas szeregu spotkań na ten temat prezydencja hiszpańska podkreślała rolę polityki spójności w rozwoju regionów i jej kluczową rolę w realizacji strategii Europa 2020. Komisja do Spraw Unii Europejskiej odbyła w tej sprawie dyskusję z udziałem pani poseł Danuty Hübner, przewodniczącej Komisji Rozwoju Regionalnego w Parlamencie Europejskim. Warta odnotowania jest również tzw. deklaracja z Toledo przygotowana przez prezydencję hiszpańską i zaakceptowana w czerwcu tego roku na nieformalnym spotkaniu ministrów państw członkowskich Unii Europejskiej do spraw mieszkalnictwa i rozwoju miast. Deklaracja podkreśla znaczenie zintegrowanej rewitalizacji miast dla sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju inteligentnego i zrównoważonego. W 2011 r. Komisja powinna już zaprezentować konkretne projekty rozporządzeń odnośnie do tych kwestii, co z pewnością zapoczątkuje fazę formalnych negocjacji na temat ostatecznego kształtu polityki spójności po 2013 r.

    Sprawowanie przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej jest niewątpliwie wyzwaniem. Polska w przygotowaniach do pełnienia tej roli w 2011 r. powinna czerpać z doświadczeń wszystkich swoich poprzedników. Komisja do Spraw Unii Europejskiej z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż priorytety prezydencji polskiej są na bieżąco konsultowane zarówno z Sejmem, jak i z Senatem. W dniach 7 kwietnia, 5 maja oraz 28 maja pan minister Mikołaj Dowgielewicz przedstawił komisji informację rządu na temat strategicznych priorytetów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Ponadto prezentacji priorytetów sektorowych dokonali podsekretarze stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwie Zdrowia oraz Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Praktyka ta pozwala dokonać niezbędnych uzgodnień w sprawach programowych na poziomie ministrów konstytucyjnych oraz szefów komisji sejmowych. Ostateczna lista priorytetów oraz program polskiej prezydencji w Unii Europejskiej przedstawione zostaną tuż przed jej rozpoczęciem w czerwcu 2011 r.

    Istotnym aspektem przygotowań do polskiej prezydencji jest współpraca w ramach tria Polska - Dania - Cypr. Warto tutaj podkreślić, iż współpraca w ramach tych trzech państw sprawujących 18-miesięczną prezydencję grupową przebiega na wszystkich szczeblach merytorycznych. Rozwijana jest współpraca zarówno na szczeblu parlamentarnym, na poziomie ministrów spraw zagranicznych, koordynatorów rządowych, jak i pomiędzy poszczególnymi resortami i urzędami centralnymi naszych trzech państw.

    W okresie od stycznia do czerwca 2010 r. komisja w imieniu Sejmu zajmowała się 170 projektami aktów prawnych i stanowiskami rządu co do tych aktów. Rozpatrzyła także 26 pisemnych informacji dotyczących posiedzeń Rady w trybie art. 9 ust. 1, a ponadto 10 informacji w trybie art. 8 ustawy z dnia 11 marca o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. W trybie art. 5 ustawy komisja rozpatrzyła program prac Komisji Europejskiej na rok 2010. W dyskusji wziął udział pan Janusz Lewandowski, komisarz do spraw programowania finansowego i budżetu Komisji Europejskiej. W tym samym czasie zgodnie z art. 12 i 13 ustawy komisji przedstawione zostały kandydatury na wybrane stanowiska w instytucjach unijnych. W trakcie prezydencji hiszpańskiej Komisja do Spraw Unii Europejskiej pozytywnie zaopiniowała kandydaturę pani Ireny Wiszniewskiej-Białeckiej na funkcję sędziego sądu Unii Europejskiej w kadencji 2010-2016. W dniu 12 lutego 2010 r. komisja pozytywnie zaopiniowała kandydatów na członków i zastępców członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej na lata 2010-2014 w ramach uzupełnienia składu polskiej delegacji, natomiast 28 maja br. komisja zaopiniowała kandydatów na członków Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w kadencji 2010-2015.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednocześnie chciałbym wyrazić duże zadowolenie z szybkiego przygotowania przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej informacji na temat działalności Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Unii Europejskiej podczas prezydencji hiszpańskiej i przekazania jej niezwłocznie do Komisji do Spraw Unii Europejskiej już na początku sierpnia br.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Komisja wnosi do Wysokiej Izby projekt uchwały, w którym prosi Wysoki Sejm o przyjęcie informacji rządu o udziale Rzeczypospolitej w pracach Unii Europejskiej w I półroczu 2010 r., w trakcie prezydencji Królestwa Hiszpanii. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia