6 kadencja, 76 posiedzenie, 2 dzień (21-10-2010)

16 punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzeczywiście kwestie dotyczące zabytków są niezwykle istotne, niezwykle kluczowe i wolałbym, żeby w tym wypadku udzielane odpowiedzi były bardzo precyzyjne, niezdawkowe. Stąd moja dzisiejsza obecność - aby na państwa pytania odpowiedzieć bardzo precyzyjnie.

    Jeżeli chodzi o wydatki globalne na zabytki w latach 2010 i 2011, od razu powiem, że będą one rekordowe. Mamy najwyższy wzrost wydatków państwa na zabytki, pomimo, iż odnośnie do pozycji, którą pan poseł wymienił, te nakłady spadają. Nie można jednak akurat tej jednej pozycji wyrywać z pewnego kontekstu, dlatego że wtedy rzeczywiście obraz w pewnym sensie mamy zafałszowany.

    Chciałbym powiedzieć, iż w roku 2010 z budżetu państwa na zabytki wydano globalnie 205 mln zł, natomiast w roku 2011 przewidujemy wydatki w wysokości ok. 200 mln zł. W poszczególnych pozycjach mamy do czynienia zarówno ze zwyżkami, jak i obniżkami, w związku z tym ten obraz od czasu do czasu może być fałszywy, w zależności od tego, do jakiej pozycji się odniesiemy.

    Jeżeli patrzymy na pozycję, na którą państwo posłowie przede wszystkim zwrócili uwagę, czyli na to, co jest udzielane w formie dotacji celowych i wydatków podległych jednostek na prace remontowo-konserwatorskie w zabytkach, to rzeczywiście ta kwota jest może nie symboliczna, ale bardzo skromna, 35 mln, gdy tymczasem w ustawie budżetowej zapisaliśmy nieco powyżej 40 mln. Trzeba jednak pamiętać, że pozycja działu 921 rozdział 92120 została podzielona na trzy części i mamy tam: zabytki - właśnie te 37 mln zł, wyodrębnione działania muzealne - 4 mln zł i dodatkowo archeologia - 2 mln zł. W związku z tym mamy kwotę bardzo zbliżoną do tej z roku 2010.

    Jeżeli chodzi o finansowanie pośrednie różnych działań, cały czas w obrębie tej samej tematyki, to na finansowanie ośrodków ochrony i dokumentacji zabytków w roku 2010 mieliśmy 20 mln, w roku 2011 mamy 20 mln z małymi groszami, więc w tej materii osiągnęliśmy constans, i podobnie było w latach poprzednich. Jeśli chodzi o finansowanie zadań w zakresie upowszechniania ochrony zabytków, kwoty są małe, ale od razu powiem, że są identyczne i pozostają na stałym poziomie.

    Skąd się biorą zwyżki, skąd się biorą dodatkowe środki finansowe, o których wspomniałem, budujące tę rekordową pozycję wydatków na zabytki? Z dwóch dodatkowych źródeł: z Mechanizmu Finansowanego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, mechanizmów konsumowanych co prawda od 2006 r., ale rekordowe wydatki mamy właśnie w roku 2010 i w roku 2011. Powiem, że właśnie razem z rokiem 2010 zrealizowaliśmy 24 projekty związane z konserwacją i rewitalizacją obiektów zabytkowych na ogólną kwotę 144 mln zł. W samym roku 2010 było to aż 89 mln zł, więc można powiedzieć, że pod względem wykorzystania tego źródła finansowania zabytków w ostatnich pięciu, sześciu latach rok 2010 był rokiem absolutnie rekordowym. W roku 2011, od razu powiem, ten program będzie kontynuowany i finansowanie też będzie na poziomie kilkudziesięciu milionów złotych. W ciągu bardzo krótkiego okresu razem chcemy wydać 167 mln zł - mówię tylko i wyłącznie o EOG.

    Mam też pocieszającą informację - na pewno będziemy partycypatorami tego mechanizmu także na lata 2012-2013. Wszystko wskazuje na to, że będzie to kwota od 25 do 50 mln euro, a więc zabytki będą miały w tej materii jeszcze kompensatę.

    Kolejna rzecz. Mamy także okres programowania środków europejskich na lata 2007-2013, specjalne działanie 11.1: Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym - tam finansujemy blisko 20 projektów. Wszystkie te działania będą dawały kwotę ok. 100-101 mln euro, czyli ok. 400 mln zł. Zdaję sobie sprawę z tego, że jest to pewna rekompensata i trochę inne źródło dochodów, ale nie mogę go nie uwzględniać. Mamy zatem taką oto sytuację: owszem, co do środków programów operacyjnych kwota została nieco zmniejszona, natomiast kompensacje z tych dwóch dodatkowych mechanizmów i innych źródeł są nie tylko dużo wyższe niż ta strata, ale dają szansę uzyskiwania dużych i dużo trwalszych efektów.

    Jeszcze jedna ważna rzecz. To co mnie martwi, co mogłoby być źródłem niepokojów także panów posłów, to jest przede wszystkim zmniejszenie środków finansowych na Fundusz Promocji Kultury, czyli na FPK. Z FPK finansujemy przede wszystkim programy operacyjne. W ich ramach najbardziej spektakularną pozycją jest właśnie ochrona zabytków, przede wszystkim sakralnych, ale nie tylko. Otóż, niestety, w roku 2010 dochody FPK są niższe. Po prostu ludzie mniej grają w totolotka, a my mamy udział w grach liczbowych, więc nasze wpływy spadły o ok. 15-20%. To jest najważniejsze uzasadnienie tego, iż dysponujemy mniejszymi środkami operacyjnymi. Ale na jeszcze jedną rzecz warto zwrócić uwagę. Próbujemy w ramach tych środków finansowych zbudować nowe programy operacyjne, które w obszarze kultury są równie ważne jak zabytki. Są to przede wszystkim kwestie związane z edukacją artystyczną i edukacją kulturalną, czyli programami adresowanymi do dzieci, a zwłaszcza z przeciwdziałaniem wykluczeniu. Natomiast chciałbym panom posłom bardzo serdecznie podziękować za tę troskę - ona jest z punktu widzenia ochrony zabytków niezwykle istotna - i powiedzieć na koniec, że fundusz ochrony zabytków Krakowa na rok 2011 pozostaje bez zmian. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia