6 kadencja, 55 posiedzenie, 1 dzień (01-12-2009)

Oświadczenia.

Poseł Jan Kulas (wypowiedź niewygłoszona):

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podmiotem mojego oświadczenia poselskiego jest Adam Mohuczy (1891-1953) organizator polskiego szkolnictwa morskiego, pierwszy komendant Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu, dyrektor Państwowej Szkoły Morskiej po Antonim Garnuszewskim, dowódca Polskiej Marynarki Wojennej, prezes Rady Głównej Ligi Morskiej, w tzw. Polsce Ludowej bezpodstawnie represjonowany i więziony.

    Adam Mohuczy urodził się 7 marca 1891 r. w Witebsku pod zaborem rosyjskim. Był synem adwokata Adama Jana i matki Stanisławy z Sokołowiczów. Pierwsze nauki pobierał w domu i gimnazjum w Wilnie, gdzie ukończył 5 klas. Następnie podjął naukę w Morskim Korpusie w Petersburgu, gdzie w 1908 r. zdał maturę. Karierę morską wybrał z czystego zamiłowania.

    W 1911 r. Adam Mohuczy ukończył Morski Korpus w Petersburgu. Awansował na pierwszy stopień oficerski miczmana i rozpoczął służbę w rosyjskiej marynarce wojennej. Początkowo był zastępcą dowódcy kompanii w szkole maszynistów Floty Bałtyckiej. Następnie został młodszym oficerem krążownika pancernego ˝Rossija˝, kolejno był komendantem klasy pokładowej na okręcie szkolnym ˝Giercog Edinburgskij˝, oficerem wachtowym i dowódcą kompanii na krążowniku ˝Rossija˝ oraz oficerem flagowym brygady pancerników.

    Adam Mohuczy podnosił swoje kwalifikacje zawodowe. Ukończył oficerski kurs podwodnego pływania i awansował na lejtnanta w Dywizji Okrętów Podwodnych Morza Bałtyckiego. Został także II oficerem okrętu podwodnego ˝Akuła˝, a następnie kolejno II i I oficerem oraz zastępcą dowódcy okrętów podwodnych ˝Bars˝ i ˝AG-12˝. Awansował też na kierownika naukowego wyszkolenia podwodnego Nikołajewskiej Akademii Morskiej w Piotrogrodzie. Wojskowe szkolnictwo morskie wciągało go coraz bardziej.

    W listopadzie 1919 r. Adam Mohuczy wyjechał z Rewla, drogą morską via Gdańsk udał się do Warszawy jako kurier dyplomatyczny Misji Polskiej na Łotwie i w Estonii. Już 25 listopada 1919 r. został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu kapitana marynarki. Został referentem Wydziału Operacyjnego Departamentu dla Spraw Morskich w Ministerstwie Spraw Wojskowych.

    W 1920 r. Adam Mohuczy objął stanowisko dowódcy Kadry Marynarki Wojennej w Toruniu. Wkrótce został wyznaczony na dowódcę 2. batalionu morskiego i p.o. dowódcy pułku morskiego. Brał udział w walkach frontowych podczas wojny polsko-radzieckiej, gdzie wyróżnił się męstwem.

    Po zakończeniu wojny Adam Mohuczy powrócił do Departamentu dla Spraw Morskich. Został kierownikiem jego Sekcji Personalno-Szkoleniowej. W 1921 r. po weryfikacji otrzymał stopień komandora podporucznika i został dowódcą Tymczasowych Instruktorskich Kursów. Objął obowiązki dowódcy kanonierki ˝Generał Haller˝. Dnia 1 października 1922 r. po powołaniu Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej został jej pierwszym komendantem.

    Adam Mohuczy podnosił swoje kwalifikacje. W latach 1924-1926 ukończył Ecole de Guerre Navale w Paryżu. W 1926 r. awansował na komandora porucznika. Objął stanowisko komendanta Portu Wojennego w Gdyni. Następnie został komendantem Szkoły Specjalistów Morskich w Świeciu. Do 1929 r. dowodził m.in. ORP ˝Bałtyk˝, transportowcem i okrętem szkolnym ˝Wilia˝ oraz kanonierką ˝Komendant Piłsudski˝.

    Dnia 1 września 1929 r. Adam Mohuczy objął stanowisko dyrektora Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (od 27 maja 1930 r. w Gdyni) po zasłużonym dyrektorze Antonim Garnuszewskim. W związku z tym w służbie wojskowej przeszedł w stan nieczynny, a następnie (1931) w stan spoczynku.

    W 1936 r. Adam Mohuczy podjął pracę w Związku Armatorów Polskich. Został kierownikiem angażowania załóg. W 1937 r. był już naczelnikiem wydziału zaopatrzenia i zakupów w PP Żegluga Polska SA. Pracował też w Polsko-Brytyjskim Towarzystwie Okrętowym ˝Polbryt˝.

    We wrześniu 1939 r. Adam Mohuczy stanął w obronie ojczyzny. Był prokuratorem Morskiego Sądu Wojennego przy Dowództwie Floty. Okres wojny spędził w obozach oficerskich: XVIII A Lienz i II C Woldenberg.

    W 1945 r. Adam Mohuczy rozpoczął pracę w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Gdyni. Wkrótce jednak został powołany do Marynarki Wojennej. Mianowano go zastępcą komendanta Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej i dyrektora nauk. Wkrótce awansował na komandora. Jesienią 1945 r. został zastępcą szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej, 25 grudnia 1945 r. awansował na szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. W 1946 r. został mianowany kontradmirałem. Już w lutym 1947 r. ze względów zdrowotnych został przeniesiony do dyspozycji ministra obrony narodowej. Po wyborze na prezesa Rady Głównej Ligi Morskiej pracował w tej organizacji. Praca na morzu winna być - pisał - ciągłą, wytrwałą, wszechstronną dla wielkiego jutra ojczyzny. Niestety, w listopadzie 1948 r. Adam Mohuczy został przeniesiony w stan spoczynku.

    7 grudnia 1949 r. Adam Mohuczy został aresztowany w Warszawie i na podstawie fałszywych zarzutów skazany na 13 lat więzienia. Zmarł 7 maja 1953 r. w Sztumie. Miał wtedy 62 lata. Pochowany został na cmentarzu warszawskim na Bródnie. W 1957 r. został całkowicie zrehabilitowany.

    Adam Mohuczy był dwukrotnie żonaty. Od 1917 r. z Janiną Skarbek-Stefanowską, z którą miał córkę Halinę, i od 1947 r. z Gerardą Makarowską z domu Wysocką.

    Adam Mohuczy był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Srebrnym Krzyżem Zasługi. Niewątpliwie dobrze przysłużył się ojczyźnie, a w szczególności Marynarce Wojennej.

Przebieg posiedzenia