6 kadencja, 29 posiedzenie, 2 dzień (20-11-2008)

8 punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Zalewski:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie posłowie uszczegółowili pytanie ogólne, odnosząc je do rynku owoców. Mam szereg pytań w odniesieniu do rynku owoców, zwłaszcza jabłek, dlatego też tego rynku dotyczyć będzie ta informacja. Niedawno była duża debata w sprawie rolnictwa. To ważne, że ona niedawno była. Warto powracać do tych spraw. Ale mając świadomość, iż zagadnienia rolnictwa dotyczą szeregu rynków, skupię się na rynku owoców, co do którego były pytania szczegółowe.

    Rok bieżący należał do wyjątkowo urodzajnych w sektorze produkcji owoców. Zbiory jabłek według szacunków GUS wyniosły 2,5 mln ton, podczas gdy w latach 2005-2006 wyniosły odpowiednio 2 i 2,3 mln ton. W roku 2007 zbiory jabłek spadły do 1 mln ton, a ceny osiągnęły rekordowy poziom około 1 zł za kg. Warto mieć w pamięci rok miniony. Obecnie przedsiębiorstwa przetwórcze wykorzystują dobry urodzaj, oferując ceny kształtujące się na poziomie 13-16 gr za kg. Jest to poziom naturalnie dalece poniżej oczekiwań sadowników. Jednocześnie należy zauważyć, że średnia cena jabłek deserowych wynosi 85 gr za kg. Taki poziom zbliżony jest do średniej ceny z kilku ostatnich lat i wydaje się, że pokrywa koszty produkcji. Należy jednak podkreślić, że tak niskie ceny nie wynikały wyłącznie z presji przedsiębiorstw przetwórczych. W bieżącym sezonie mamy do czynienia z poważnym kryzysem na rynku koncentratu soku jabłkowego. Jak informują przetwórcy, ceny koncentratu soku jabłkowego osiągnęły w roku bieżącym rekordowo niski poziom 650 euro za tonę. Zatem niektórzy producenci ograniczają produkcję koncentratu, co przekłada się na jeszcze większe ograniczenie popytu na jabłka, a tym samym na dalszy spadek cen. Przyczyną tego kryzysu jest fakt, iż duże ilości koncentratu soku jabłkowego pochodzą z importu. Jest to koncentrat niesprzedany, wyprodukowany w poprzednim sezonie. W Polsce nadal w magazynach przetwórców pozostają zapasy koncentratu soku jabłkowego na poziomie ok. 40 tys. ton. Taka sytuacja skłania odbiorców koncentratu soku do wstrzymania zakupów w celu pozyskania tego towaru po możliwie najniższych cenach. Tak jest w ramach rynku.

    Pragnę zaznaczyć, że rząd kontynuuje wprowadzanie działań systemowych na rzecz wsparcia całego sektora ogrodniczego, zwłaszcza w odniesieniu do grup producentów. W Polsce aktualnie funkcjonują 102 grupy producentów oraz 6 organizacji producentów owoców i warzyw. Pomoc, na jaką mogą liczyć grupy producentów owoców i warzyw, to udzielane ryczałtem wsparcie na założenie i administrowanie grupy. Wynosi ono w pierwszym roku 10% wartości produkcji sprzedanej przez grupę, w pozostałych odpowiednio - 10, 8, 6, 4%. Ponadto grupy producentów owoców i warzyw mogą skorzystać z dofinansowania części kwalifikowanych kosztów inwestycji realizowanych w ramach planów dochodzenia do uznania. W Polsce wsparcie to określono na najwyższym dopuszczalnym prawodawstwem wspólnotowym poziomie, to jest na 75%. Zgodnie ze stosownymi przepisami krajowymi inwestycje realizowane z udziałem tego wsparcia to m.in. budynki, budowle, maszyny i urządzenia służące do magazynowania, sortowania, mycia, przygotowania do sprzedaży, a także transportu owoców i warzyw. Także organizacje producentów owoców i warzyw uzyskują wsparcie, jeśli realizują program operacyjny. Wsparcie to może wynosić 4,1% wartości produkcji sprzedanej przez ten podmiot.

    Główną rolą zarówno grup, jak i organizacji jest dostosowanie skali produkcji ogrodniczej do popytu. Znaczna niestabilność cen i powtarzające się sytuacje kryzysowe na rynkach jabłek, wiśni czy porzeczek wynikają właśnie z faktu, iż na rynku w krótkim okresie pojawia się bardzo duża ilość produkcji, która przekracza skalę popytu zgłaszanego przez odbiorców. Tak też stało się w bieżącym sezonie z jabłkami. Podmioty te podejmują także działania w kierunku podnoszenia jakości produkcji. Jest to pożądane szczególnie w przypadku jabłek. Podniesienie bowiem jakości umożliwia skierowanie większej ich ilości na rynek owoców deserowych, na którym przecież oferowane są wyższe ceny.

    Z inicjatywy resortu przeprowadzono kilka spotkań, podczas których minister rolnictwa prowadził mediacje pomiędzy przetwórcami a producentami w zakresie cen jabłek kierowanych do przetwórstwa. Rezultatem tych spotkań było osiągnięcie przez strony porozumienia co do ceny na poziomie 28 gr. Wiemy, iż generalnie zakłady przetwórcze niestety nie dotrzymały warunków porozumienia.

    Ponadto przy każdej okazji spotkań z przedstawicielami sektora minister zachęca do powszechnego stosowania umów kontraktacyjnych, które pozwoliłyby na wyeliminowanie znacznych wahań cen.

    Równocześnie Polska na posiedzeniach komitetu zarządzającego Unii oraz jednego z ostatnich szczytów rady ministrów rolnictwa występowała w sprawie podjęcia działań mających na celu złagodzenie skutków kryzysu na rynku jabłek. Dotychczas stanowisko Unii jest niestety negatywne. Uważa, iż aktualna sytuacja ma charakter przejściowy i nie ma możliwości zastosowania działań systemowych.

    Chciałbym ponadto poinformować, że dobiegają końca prace nad rozporządzeniem Rady Unii, za pomocą którego będzie implementowany system ˝Owoce w szkole˝. Jednym z kluczowych celów tegoż systemu jest wypromowanie wśród dzieci w wieku szkolnym zdrowych nawyków żywieniowych. W dniu wczorajszym program ˝Owoce w szkole˝ za 90 mln euro rocznie zaaprobowali ministrowie rolnictwa Unii Europejskiej. To ważny i pozytywny krok.

    Dodam także, że w dniu 10 listopada br. Rosja otworzyła rynek na eksport z Polski wszystkich produktów roślinnych, w tym owoców i warzyw, po trzech latach od ustanowienia zakazu.

    Tak więc nieprawdą jest, Wysoka Izbo (Dzwonek), iż rząd nie podejmuje działań odnoszących się do tej grupy producentów. Dziękuję za uwagę.

Przebieg posiedzenia