6 kadencja, 69 posiedzenie, 2 dzień (24-06-2010)

10 punkt porządku dziennego:
Informacja bieżąca.

Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Eugeniusz Grzeszczak:

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z upoważnienia pana premiera Donalda Tuska mam zaszczyt przedstawić informację na temat działań podejmowanych przez rząd na rzecz rozwoju gospodarki spółdzielczej w Polsce.

    Przede wszystkim dziękuję zarówno posłom wnioskodawcom za zainteresowanie się problematyką spółdzielczą, jak i Prezydium Sejmu, które doceniło jej wagę, umieszczając tę właśnie informację w porządku dziennym bieżącego posiedzenia Sejmu.

    Spółdzielczość ma w Polsce długą i chlubną tradycję. Powstała już w okresie zaborów, przetrwała dwie wojny światowe, potrafiła radzić sobie w niełatwych czasach po 1945 r. Również w III Rzeczypospolitej sektor spółdzielczy trwa, choć są przeszkody, które powodują, że jego rozwój nie jest tak dynamiczny, jak wszyscy moglibyśmy tego oczekiwać.

    Spółdzielczość obejmuje cały szereg obszarów życia gospodarczego i społecznego, jak choćby rolnictwo czy przetwórstwo, jest spółdzielczość pracy, spółdzielczość mieszkaniowa, socjalna, jest spółdzielczy sektor bankowy. Mamy w Polsce cały szereg banków spółdzielczych, jak choćby wspomniany przez pana posła Kalembę bank w Brodnicy, które mają ponad 150-letnią tradycję. Zresztą spółdzielczość bankowa dość dobrze radziła sobie w czasach kryzysu finansowego, co zawdzięczała między innymi lokalnemu charakterowi swojej działalności i dobrym relacjom z lokalnymi podmiotami w lokalnych społecznościach.

    Warto pamiętać, że polska spółdzielczość nie jest wyspą na europejskim oceanie podmiotów czysto komercyjnych, nastawionych wyłącznie na zysk. Tak nie jest i wie o tym każdy, kto choć trochę spółdzielczością się interesuje. Wie o tym także polski rząd, który tę wiedzę twórczo wykorzystuje, podejmując w ramach swoich możliwości konkretne działania, o czym za chwilę powiem.

    W krajach Unii Europejskiej funkcjonuje ponad 230 tys. podmiotów spółdzielczych zatrudniających blisko 4,5 mln osób i zrzeszających blisko 140 mln członków. Dla porównania w Polsce mamy dzisiaj prawie 9 tys. spółdzielni zrzeszających ponad 8 mln członków i zatrudniających około 400 tys. pracowników. Nie mówimy zatem o jakiejś niszy, ale o bardzo znaczącej liczbie podmiotów spółdzielczych, jak i związanych z nimi osób.

    Wspomniałem o przeszkodach w rozwoju sektora spółdzielczego. Mówiąc najogólniej, chodzi o konsekwencje prób wtłaczania sektora spółdzielczego po 1989 r. w ramy gospodarki rynkowej bez wprowadzenia regulacji prawnych uwzględniających jego specyfikę. Jakoś tak się ułożyło, że spółdzielczość traktowana była jako relikt gospodarki nakazowo-rozdzielczej i jako taki próbowano go stopniowo marginalizować. To się nie udało, i dobrze, gdyż idee spółdzielcze nadal cieszą się sporym zainteresowaniem zarówno w Polsce, jak i na świecie. Ponadto silna spółdzielczość to, zdaniem rządu, niezbędny komponent społeczeństwa obywatelskiego.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! We wniosku o wprowadzenie informacji bieżącej posłowie wnioskodawcy zadali trzy konkretne pytania, na które też dość zwięźle, aczkolwiek bardzo konkretnie w imieniu rządu odpowiem.

    Po pierwsze, rząd oczywiście dostrzega potrzebę uporządkowania i poprawienia warunków prawnych funkcjonowania spółdzielczości w Polsce. Koalicyjny rząd dostrzegł taką potrzebę już kilka miesięcy po swoim powstaniu. Jakie działania podjęliśmy i jakie zamierzamy podjąć? Otóż jeszcze w 2008 r. doszło do nawiązania roboczych kontaktów Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z Krajową Radą Spółdzielczą jako ustawowym reprezentantem ruchu spółdzielczego w Polsce. Takie kontakty nawiązał również wicepremier Waldemar Pawlak jako szef resortu gospodarki. W wyniku przeprowadzenia szeregu rozmów i konsultacji z kierownictwem tego ministerstwa doszliśmy do wniosku, iż należy stworzyć dokument stanowiący diagnozę stanu polskiej spółdzielczości, jego swoistą fotografię, na podstawie której będzie można podjąć dalsze czynności organizacyjno-legislacyjne zmierzające do poprawy warunków rozwoju tego sektora w Polsce. Jeszcze w 2008 r. został utworzony zespół, który zajął się przygotowaniem takiego właśnie dokumentu. Jako sekretarz stanu w kancelarii premiera miałem, z woli premiera, zaszczyt przewodniczyć temu zespołowi. W jego pracach uczestniczyli przedstawiciele Krajowej Rady Spółdzielczej oraz resortów: gospodarki, finansów, infrastruktury, pracy i polityki społecznej, rolnictwa i rozwoju wsi oraz resortu sprawiedliwości. Zespół zakończył pracę w styczniu bieżącego roku, przyjmując raport dotyczący spółdzielczości polskiej. Jest to dokument bardzo obszerny, ponad 50-stronnicowy, który został przekazany do wszystkich resortów oraz do Krajowej Rady Spółdzielczej, a za jej pośrednictwem do środowiska spółdzielczego.

    Raport oprócz diagnozy obecnego stanu spółdzielczości zawiera także, co bardzo ważne, 17 rekomendacji do podjęcia konkretnych działań organizacyjno-prawnych. Raport prezentuje całą różnorodność branż podmiotów spółdzielczych, pokazuje, jak polska spółdzielczość prezentuje się na tle tego sektora w innych krajach, opisuje stan prawny, w jakim funkcjonuje, opisuje różnice między tą formą gospodarowania a podmiotami czysto komercyjnymi działającymi w oparciu o Kodeks spółek handlowych. Oczywiście z racji ograniczeń czasowych nie będę teraz prezentował szczegółów tego raportu, ale, jak powiedziałem, jest on dostępny i można z niego korzystać.

    Obecnie, co bardzo ważne, trwają prace nad powołaniem międzyresortowego zespołu do spraw opracowania założeń do ustawy Prawo spółdzielcze, którego prace w dużej mierze prowadzone będą w oparciu o przyjęty raport. Zespół zostanie powołany dosłownie w najbliższych dniach, mam nadzieję, że już w przyszłym tygodniu. Zatem, jak widać, rząd dostrzega problem i podejmuje konkretne działania, aby rozwiązać go pozytywnie.

    Po drugie, polski rząd oczywiście podziela opinie i zalecenia zawarte w dokumentach międzynarodowych organizacji, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem. Te opinie i zalecania zostaną wzięte pod uwagę podczas prac międzyresortowego zespołu, o którym mówiłem wcześniej. W szczególności chodzi tu o uchwałę Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz raport sekretarza generalnego, dokument konsultacyjny Komisji Europejskiej pod nazwą ˝Biała księga o przedsiębiorstwach spółdzielczych˝ i komunikat Komisji Wspólnot Europejskich o promowaniu spółdzielni w Europie.

    Po trzecie, polski rząd zamierza podjąć działania związane z proklamowaniem przez Organizację Narodów Zjednoczonych roku 2012 Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości. Przede wszystkim będziemy chcieli powołać narodowy komitet do spraw obchodów Międzynarodowego Roku Spółdzielczości. Komitet ten zamierzamy powołać jeszcze w tym roku, być może bezpośrednio po okresie wakacyjnym. Chcemy, by zarówno jego skład, jak i podejmowane inicjatywy w jak najbardziej realny sposób przyczyniły się do wspierania i promowania rodzimego ruchu spółdzielczego. Uważamy bowiem, iż jego rozwój jest warunkiem trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego naszego kraju. Z mojej strony z tytułu odpowiedzi na te trzy konkretne pytania to tyle.

    Pragnę poinformować, że na sali znajdują się przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jeśli w debacie w szczegółowych pytaniach podniesione zostaną jakieś kwestie, będziemy na nie precyzyjnie odpowiadać.

    Szanowni Państwo! Myślę, że przedstawione przeze mnie działania rządu satysfakcjonują w pewnym stopniu wnioskodawców, miałem bowiem przyjemność w odpowiedzi na trzy zadane pytania zaprezentować prace rządu w tym zakresie. Mam nadzieję, że są one adekwatne do poruszanego problemu. Oczywiście powołany zostanie zespół międzyresortowy i prace nad ustawą spółdzielczą trwać będą przez stosowny okres. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia