6 kadencja, 43 posiedzenie, 1 dzień (18-06-2009)

Oświadczenia.

Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 217 lat temu, 22 czerwca 1792 r. król polski Stanisław August Poniatowski ustanowił wojskowe odznaczenie Virtuti Militari, co z łaciny oznacza: cnocie wojskowej. Order ustanowiony został na pamiątkę zwycięskiej bitwy pod Zieleńcami nad wojskami carycy Katarzyny II. Jest to drugie najwyższe odznaczenie państwowe w Polsce po Orderze Orła Białego i pierwsze najważniejsze odznaczenie wojskowe.

    W II Rzeczypospolitej i wcześniej order Virtuti Militari był nadawany wyłącznie za wybitne czyny na polu walki w obronie ojczyzny, jej wolności i niepodległości. Drugą zasadą przewodnią przyznawania orderu Virtuti Militari było posiadanie przez kandydatów m.in. nieskazitelnego charakteru i moralności, gorliwości w służbie, przykładanie się do niej. Całe pokolenia Polaków uczono już od młodych lat - na początku w domu, później w szkole - szacunku wobec ludzi odznaczanych Virtuti Militari.

    25 marca 1933 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił nową ustawę o orderze Virtuti Militari, którą ogłoszono 8 maja tego samego roku. Ustawa przeniosła święto orderu na 11 listopada oraz zmieniła jego nazwę na order wojenny Virtuti Militari, a nie jak dotychczas: wojskowy.

    Wśród nagrodzonych krzyżem orderu Virtuti Militari w latach 1918-1933 przeważali żołnierze legionowi i uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej. W latach 1939-1945 odznaczeń krzyżem dokonywała Kapituła Orderu Virtuti Militari na wniosek naczelnego wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a w kraju na wniosek komendanta głównego Armii Krajowej. Następnie order Virtuti Militari przejęły władze komunistyczne, które upowszechniły kolektywne nagradzanie zasług wojennych, dekorując m.in. 23 jednostki ludowego Wojska Polskiego Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. W latach 1943-1976 ogółem nadano 5167 krzyży orderu Virtuti Militari. Order nadawany był równolegle przez działający w Londynie polski rząd emigracyjny. Order wojenny Virtuti Militari po 1989 r. nie był w ogóle nadawany. 16 października 1992 r. uchwalono ustawę, na mocy której została przywrócona Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari. Obecnie order może być nadawany w czasie wojny lub do 5 lat od jej zakończenia przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzję o jego przyznaniu podejmuje Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari.

    Na przestrzeni lat zmieniały się klasy, kształt, kolor i statut odznaczenia. Obecnie został przywrócony wygląd orderu sprzed II wojny światowej. Dzieli się na 5 klas, zaczynając od najwyższej, są to: Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari, może być on nadany naczelnemu dowódcy Sił Zbrojnych RP za wygraną wojnę lub ogólnie za zasługi w czasie wojny, następnie Krzyż Komandorski, Krzyż Kawalerski, Krzyż Złoty oraz Krzyż Srebrny. Osobiście uważam, że order Virtuti Militari to najpiękniejsze i najwspanialsze odznaczenie w Polsce, nadawane za wielkie bohaterstwo w walce o wolność i niepodległość ojczyzny. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia