6 kadencja, 69 posiedzenie, 2 dzień (24-06-2010)

Oświadczenia.

Poseł Witold Namyślak (wypowiedź niewygłoszona):

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W hallu głównym budynku Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej umieszczona jest tablica pamiątkowa, poświęcona pamięci 296 parlamentarzystów - ofiar II wojny światowej. Na terenie obecnego województwa pomorskiego znajduje się wiele miejsc pamięci ofiar hitlerowskich zbrodni z okresu II wojny światowej: były niemiecki obóz koncentracyjny Stutthof w Sztutowie, lasy szpęgawskie w okolicach Starogardu Gdańskiego, lasy piaśnickie w pobliżu Wejherowa oraz Dolina Śmierci na tzw. Polach Igielskich niedaleko Chojnic. W tych miejscach doszło do najtragiczniejszych wydarzeń - masowych morderstw. Tu też powstały bezimienne groby.

    Wśród wielu osób, które straciły życie w obozie koncentracyjnym Stutthof, byli również posłowie i senatorowie II Rzeczypospolitej: ks. Feliks Bolt, Jan Kwiatkowski, Józef Małowieski, Szczepan Sawicki, Włodzimierz Szakun i Jan Rudowski.

    Ks. Feliks Bolt był działaczem spółdzielczości, członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, a także tymczasowego wydziału krajowego województwa pomorskiego. Od 1922 r. zasiadał w pomorskim sejmiku wojewódzkim. Był posłem na Sejm Ustawodawczy (1919-1922), senatorem I oraz III kadencji w latach 1922-1927 i 1930-1935. Zginął w Stutthofie w kwietniu 1940 r.

    Jan Kwiatkowski był kupcem, członkiem rady miejskiej w Wejherowie, posłem na Sejm II kadencji (1928-1930), działaczem organizacji konspiracyjnej Orzeł Biały. Został aresztowany przez gestapo i zamordowany w maju 1943 r. w Stutthofie.

    Józef Małowieski z wykształcenia był inżynierem budowy maszyn. Pracował m.in. jako nauczyciel matematyki i urzędnik kuratoriów oświaty. Był aktywnym działaczem społecznym, członkiem wielu organizacji pozarządowych, posłem na Sejm Wileński, posłem na Sejm Ustawodawczy (1919-1922). Współpracował z Armią Krajową i uczestniczył w powstaniu warszawskim. Został aresztowany i wysłany do Stutthofu, gdzie zginął w grudniu 1944 r.

    Szczepan Sawicki był rolnikiem, działaczem ludowym i publicystą. Zasiadał w radzie gminnej w Sochacinie i w sejmiku powiatowym w Płońsku. Pełnił mandat posła na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji (1919-1927). Został aresztowany i przewieziony do Stutthofu, gdzie zginął w marcu 1944 r.

    Włodzimierz Szakun z wykształcenia był pedagogiem. Pracował m.in. jako nauczyciel. Był aktywnym działaczem ludowym, członkiem Polskiego Związku Ludowego ˝Odrodzenie˝ i PSL ˝Wyzwolenie˝, posłem na Sejm I kadencji (1922-1927). Został aresztowany i przewieziony do Stutthofu, gdzie zginął w lutym 1944 r.

    Jan Rudowski, z wykształcenia inżynier rolnik, był działaczem ludowym, członkiem władz naczelnych Centralnego Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych, prezesem Rady Nadzorczej Związku Spółdzielni Mleczarskich i Jajczarskich, posłem na Sejm III kadencji (1930-1935) i senatorem IV kadencji (1935-1938). W czasie wojny był członkiem ZWZ-AK. Został aresztowany przez gestapo i przewieziony do Stutthofu. Zginął w lutym 1945 r. podczas ewakuacji obozu we wsi Bukowina pod Lęborkiem.

    W lasach piaśnickich, w pobliżu Wejherowa, hitlerowcy rozstrzelali i zakopali w masowych grobach około 12 tysięcy Polaków, przedstawicieli inteligencji północnego Pomorza oraz osoby narodowości polskiej sprowadzone z głębi III Rzeszy. Wśród tych osób znalazł się ks. Bolesław Witkowski, proboszcz z Mechowa, dziekan dekanatu puckiego, działacz ludowy. W latach 1913-1918 pełnił mandat posła do Sejmu Pruskiego, był posłem na Sejm Ustawodawczy (1919-1922). Został aresztowany przez hitlerowców po zajęciu Pomorza i zamordowany w lasach piaśnickich w listopadzie 1939 r.

    W lasach szpęgawskich, niedaleko Starogardu Gdańskiego, hitlerowcy dokonali serii zbiorowych egzekucji na przedstawicielach polskiej inteligencji z Kociewia, Kaszub i innych regionów Pomorza, a także na pacjentach szpitala psychiatrycznego z Kocborowa. Wśród ok. 7 tysięcy ofiar znalazł się również ks. Stanisław Hoffman, proboszcz z Pinczyna. Był aktywnym działaczem Towarzystwa Czytelni Ludowych, organizatorem kursów języka polskiego, działaczem społecznym, posłem na Sejm V kadencji (1938-1939). Został aresztowany przez gestapo i zamordowany w październiku 1939 r.

    W lasach szpęgawskich zginął także Bolesław Knast, kupiec i przedsiębiorca pomorski. Pełnił on także funkcję prezesa rady miejskiej w Pelplinie, był radnym sejmiku powiatowego w Tczewie. Działał w organizacjach kupieckich i przemysłowych. Był posłem na Sejm Ustawodawczy (1919-1922). Na przełomie września i października 1939 r. został wywieziony przez hitlerowców do lasów szpęgawskich, gdzie został zamordowany.

    Wśród zamordowanych parlamentarzystów znalazł się Roman Stamm, kupiec, radny miasta i burmistrz Chojnic. Pełnił on także funkcję prezesa Towarzystwa Kupców Samodzielnych w Chojnicach, radcy Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni. W latach 1935-1938 był posłem na Sejm IV kadencji. Został zamordowany przez hitlerowców w październiku 1939 r. w okolicach Chojnic.

    Obóz koncentracyjny Stutthof, lasy piaśnickie, lasy szpęgawskie, Dolina Śmierci koło Chojnic to najbardziej tragiczne na Pomorzu miejsca najliczniejszych ofiar ludobójstwa II wojny światowej, zakończonej 65 lat temu. Wśród tysięcy ofiar znalazło się także wielu parlamentarzystów II Rzeczypospolitej. Zamordowani przez hitlerowców i pochowani w masowych grobach oddali swe życie za Polskę.

Przebieg posiedzenia