6 kadencja, 55 posiedzenie, 1 dzień (01-12-2009)

5 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń (druk nr 2506).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Katarzyna Sobierajska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić opracowany w Ministerstwie Sportu i Turystyki i przyjęty przez rząd projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń.

    Ustawa o usługach turystycznych, która obowiązuje od dnia 1 lipca 1998 r., ustala warunki działalności biur podróży, świadczenia usług hotelarskich, a także pracy przewodników turystycznych i pilotów wycieczek w sposób zapewniający ochronę interesów konsumenta. Jej regulacje przyczyniły się do uporządkowania rynku usług turystycznych w Polsce, szczególnie poprzez wprowadzenie systemu standardów zrozumiałych dla klientów i przedsiębiorców turystycznych. Ustawa zapewniła także w większości implementację do polskiego prawa przepisów dotyczących poziomu ochrony interesów klienta wymaganego dyrektywą nr 314 z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek.

    Ustawa o usługach turystycznych funkcjonuje w systemie prawa w Polsce już 12. rok. Jej podstawowe regulacje są stabilne, jednak obowiązki wynikające z członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz praktyka stosowania przepisów ustawy ujawniły pewne problemy prawne i organizacyjne, których usunięcie wymaga zmiany przepisów. Należy podkreślić, że nowelizacja nie narusza co do zasady zakresu podmiotowego i przedmiotowego ustawy. Główne cele, dla których podjęto nad nią prace, przygotowując projekt omawianej ustawy, to przede wszystkim dostosowanie regulacji do przepisów Unii Europejskiej, zwiększenie poziomu ochrony konsumentów usług turystycznych oraz liberalizacja zasad prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług turystycznych. Dostosowanie do przepisów Unii Europejskiej polega przede wszystkim na usunięciu stwierdzonego przez Komisję Europejską naruszenia polegającego na niewłaściwym wdrożeniu art. 7 wspomnianej już wcześniej przeze mnie dyrektywy nr 314 z 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek. Usunięcie tego naruszenia wymaga wprowadzenia normy prawnej, która będzie stanowić, iż wymagane od organizatorów turystyki i pośredników turystycznych zabezpieczenie finansowe ma zapewnić pokrycie w pełnej wysokości zarówno kosztów powrotu klientów do kraju, w przypadku gdy organizator lub pośrednik nie zapewnia takiego powrotu, jak i zwrotów wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umowy.

    Wdrożenie do polskiego prawa postanowień innej dyrektywy, a mianowicie dyrektywy nr 123 z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym w odniesieniu do świadczenia usług turystycznych, ma także na celu dostosowanie naszych przepisów do przepisów Unii Europejskiej. W tym zakresie przewiduje się zniesienie obowiązku tworzenia w Polsce oddziałów przez przedsiębiorców zagranicznych posiadających siedziby na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub na obszarach z nią stowarzyszonych. Niezbędne jest też wprowadzenie zasady, iż zabezpieczenie finansowe przedsiębiorcy zagranicznego posiadającego siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej jest uznawane w Polsce w takiej formie, w jakiej jest uznawane w państwie, w którym przedsiębiorca posiada takową siedzibę. Należy przy tym podkreślić, iż w przypadku gdy wysokość takiego zabezpieczenia jest niższa od wymaganego w Polsce, przedsiębiorca ten musi przedstawić dodatkową gwarancję bankową lub ubezpieczeniową wyrównującą wysokość posiadanego zabezpieczenia finansowego do poziomu wymaganego w Polsce, aby ochrona klienta była w miarę możliwości jak najpełniejsza.

    Projekt ustawy zawiera również propozycje, które przyczyniają się do zwiększenia poziomu ochrony klientów korzystających z usług turystycznych. Wprowadza zmianę umożliwiającą klientom biur podróży składanie reklamacji również w okresie 30 dni po powrocie z urlopu, niezależnie od tego, czy w trakcie przebywania na urlopie klient poczynił stosowne zastrzeżenia.

    W celu zapewnienia lepszego poziomu obsługi turystów proponuje się także rozszerzenie zarówno zadań przewodnika turystycznego, jak i pilota wycieczek. W przypadku tego pierwszego o podstawową opiekę nad grupą, z którą przewodnik przebywa na trasie, a w przypadku tego drugiego o możliwość udzielania podstawowych informacji na temat atrakcji turystycznych czy też informacji dotyczących odwiedzanego miejsca czy kraju.

    Dla ochrony interesów konsumenta oraz w trosce o jakość usług proponuje się również wprowadzenie do Kodeksu wykroczeń stosownych sankcji w stosunku do pilota i przewodnika, o ile oczywiście dana osoba świadczy takie usługi mimo braku posiadania przez nią odpowiednich kwalifikacji.

    W celu usprawnienia systemu informowania klientów o zmianach na rynku biur podróży proponuje się także wprowadzenie w ramach Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych dodatkowego wykazu przedsiębiorców, wobec których wszczęto postępowanie o wykreślenie ich z tegoż rejestru.

    Regulacja przewiduje też doprecyzowanie w ustawie zapisów dotyczących wykazu dokumentów, jakie marszałkowie województw powinni przesyłać ministrowi właściwemu do spraw turystyki, stanowiących podstawę do prowadzenia Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych. Możliwość dokonywania wpisów dotyczących przedsiębiorców, wobec których wszczęto postępowanie o wykreślenie ich z tego rejestru, jest szczególnie ważna w kontekście dbałości o ochronę interesów konsumenta, aby ten nie czynił już stosownych czynności z podmiotem, którego wiarygodność może budzić poważne wątpliwości.

    W ramach wzmocnienia systemu kontroli biur podróży proponuje się objęcie kontrolą także podmiotów niewpisanych do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. W tym zakresie proponuje się stosowny zapis i uprawnienia kontrolne zarówno dla ministra właściwego do spraw turystyki, jak i dla marszałków województw. Zmiana ta ma być podstawowym instrumentem w celu ograniczenia szarej strefy i związanej z nią nieuczciwej konkurencji, która stanowi poważne zagrożenie interesów konsumenta w przypadku upadłości takiego podmiotu.

    Projekt ustawy ma także na celu liberalizację zasad prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług turystycznych. Proponujemy rezygnację z administracyjnego sprawdzania i weryfikowania ustawowo określonych wymagań kwalifikacyjnych w stosunku do osób kierujących działalnością biura podróży. Propozycja ta podyktowana jest potrzebą ograniczenia formalności administracyjno-prawnych obciążających przedsiębiorców i jest zgodna z rządową reformą regulacji zakładającą zmniejszenie obciążeń administracyjnych i zakresu obowiązków informacyjnych nakładanych na przedsiębiorców.

    Dla ułatwienia prowadzenia działalności biur podróży proponuje się również rozszerzenie możliwych form zabezpieczeń finansowych o dodatkową formę, tj. przyjmowanie wpłat klientów wyłącznie po wykonaniu umowy lub na rachunek powierniczy, o ile biuro wykonuje usługi turystyczne wyłącznie na terenie kraju i złoży marszałkowi województwa stosowne oświadczenie o takim przyjmowaniu wpłat. Zmniejszeniu obciążeń administracyjnych służy także zastąpienie upoważnienia do prowadzenia szkoleń dla kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek mniej restrykcyjną formą reglamentacji tej działalności, tj. obowiązkiem uzyskania wpisu do rejestru organizatorów tych szkoleń prowadzonego przez stosownego marszałka województwa.

    Dla uproszczenia z kolei procedury dokumentowania znajomości języków obcych przez pilotów wycieczek i przewodników turystycznych wprowadza się możliwość przedstawienia dokumentu poświadczającego znajomość języka obcego na poziomie biegłości B2 zgodnie z ˝Europejskim systemem opisu kształcenia językowego Rady Europy˝. A więc odstępujemy od konieczności przedłożenia stosownego dokumentu wydanego przez organizacje do tego upoważnione zarówno w świetle rozporządzenia ministra edukacji, jak i w zakresie służby cywilnej.

    Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Projekt ustawy w proponowanym kształcie będzie oddziaływał na te same podmioty, na które już w chwili obecnej oddziałuje ustawa o usługach turystycznych w aktualnie obowiązującym brzmieniu, tj. na przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług turystycznych, na marszałków województw, ministra właściwego do spraw turystyki, ale przede wszystkim na konsumentów usług turystycznych.

    Projektowana zmiana regulacji nie rozszerza katalogu zadań realizowanych aktualnie przez jednostki samorządu terytorialnego, nie spowoduje także skutków finansowych dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Nie spowoduje ona też zmniejszenia dochodów jednostek sektora finansów publicznych. Przewiduje się, że omawiana ustawa wejdzie w życie w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, co ma na celu upowszechnienie znajomości nowych przepisów wśród przedsiębiorców i innych osób, których ta regulacja będzie dotyczyć.

    Wprowadzenie projektowanych regulacji powinno ułatwić zwalczanie patologicznych przejawów nieuczciwej konkurencji, w szczególności przez przedsiębiorców oferujących na polskim rynku usługi turystyczne, co wpłynie na poprawę konkurencyjności wewnętrznej usług turystycznych świadczonych w Polsce, jak i usług turystycznych świadczonych za granicą, a oferowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Regulacja powinna mieć pozytywny wpływ na przedsiębiorczość i funkcjonowanie przedsiębiorstw dzięki wzrostowi zaufania konsumentów do branży turystycznej i większemu popytowi na usługi przedsiębiorców oferujących usługi turystyczne. Rozwiązania przyjęte w ustawie przyniosą pozytywne długookresowe skutki społeczne i gospodarcze oraz w większym stopniu zharmonizują polskie przepisy w tym zakresie z rozwiązaniami prawnymi stosowanymi w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

    Projekt ustawy został poddany konsultacjom społecznym z przedstawicielami organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego, oraz stowarzyszeniami działającymi w tej dziedzinie. Proponowane rozwiązania prawne są zgodne z prawem Unii Europejskiej.

    Pragnę jeszcze raz podkreślić, iż przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń to nowelizacja mająca na celu udoskonalenie funkcjonującej od 12 lat ustawy o usługach turystycznych, która wpisała już się w system polskiego prawa.

    Zaproponowane zmiany wynikają z potrzeby dostosowania jej przepisów do zmieniających się okoliczności i wymogów, w tym przede wszystkim z konieczności wdrożenia regulacji Unii Europejskiej.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładając projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń, zwracam się w imieniu rządu o poparcie tego projektu i przyjęcie zawartych w nim rozwiązań. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia