6 kadencja, 69 posiedzenie, 2 dzień (24-06-2010)

13 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (druk nr 3106).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Maciej Grabowski:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rządowy projekt przewiduje nowelizację dwóch ustaw: ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa oraz ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

    Nie jest to nowelizacja, która w fundamentalny sposób zmieniałaby system podatkowy. Przypomnę, że taka znacząca nowelizacja zmieniająca m.in. zasady wykonywania decyzji podatkowych i reguł prowadzenia kontroli podatkowych weszła w życie 1 stycznia 2009 r. Potrzeba przeprowadzenia zmian, które są zawarte w tym projekcie, wynika, z jednej strony, ze zmieniającego się otoczenia prawnego i zmian zachodzących w życiu gospodarczym, a z drugiej strony, z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i sądów administracyjnych.

    Jeśli chodzi o ten drugi powód, to celem projektu ustawy jest między innymi implementacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 marca 2009 r. Trybunał uznał, że przepisy Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim nie regulują trybu złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku od towarów i usług przez byłych wspólników rozwiązanej spółki cywilnej będącej podatnikiem tego podatku, są niezgodne z konstytucją. W celu wykonania wyroku w projektowanej ustawie wprowadza się przepisy umożliwiające byłym wspólnikom rozwiązanej spółki cywilnej składanie wniosków o zwrot podatków należnych tej spółce wraz z odpowiednimi korektami deklaracji oraz przepisy określające sposób realizacji tego uprawnienia przez organ podatkowy.

    Przewiduje się również zmianę trybu publikacji tzw. struktur logicznych deklaracji i podań oraz zgłoszeń identyfikacyjnych i aktualizacyjnych składanych w formie elektronicznej. Dotychczasową publikację w Dzienniku Ustaw zastąpi publikacja w Centralnym Repozytorium Wzorów Pism w Formie Dokumentów Elektronicznych zarządzanym przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Dodatkowo struktury logiczne deklaracji będą też publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów. Pozwoli to na bardziej efektywną aktualizację tych struktur w ślad za zmianami wzorów papierowych deklaracji. Obecnie poszczególne rozporządzenia wraz załącznikami opisującymi te struktury liczą nawet kilkaset stron. Zmiana polega na uchyleniu obligatoryjnego upoważnienia do wydawania rozporządzeń w sprawie struktur logicznych deklaracji w art. 3b Ordynacji podatkowej, analogiczne zmiany dotyczą też publikacji struktur formularzy NIP.

    Następnie projekt zakłada również doprecyzowanie zasad sprawowania przez ministra finansów ogólnego nadzoru w sprawach podatkowych. Obecnie brak przepisów umożliwiających przetwarzanie na poziomie centralnym danych wynikających z deklaracji składanych do naczelników urzędów skarbowych opóźnia analizę informacji i sprawozdawczość. Proponuje się, aby część operacji związanych z przetwarzaniem przez urzędy skarbowe danych wynikających z deklaracji mogła być wykonywana przy wykorzystaniu technik informatycznych bezpośrednio na poziomie centralnym. Takie rozwiązanie pozwoli na zwiększenie funkcjonalności systemów informatycznych znajdujących się w urzędach skarbowych i zracjonalizuje wykonywanie zadań analityczno-sprawozdawczych.

    Projektowana ustawa w art. 56 wprowadza modyfikację zasad ustalania wysokości odsetek za zwłokę. Przypomnę, że obecnie odsetki za zwłokę to równowartość 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, który z kolei jest ustalany przez Radę Polityki Pieniężnej. Proponuje się, aby stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej stanowiła sumę 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego i 2 punktów procentowych oraz aby nie była niższa niż 8 punktów. Nastąpiło bowiem zbliżenie stawek oprocentowania kredytów do stawek odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej. Stawki kredytów obrotowych są często znacznie wyższe niż odsetki za zwłokę, co zachęcało część podatników do finansowania bieżącej działalności zaległościami podatkowymi. Proponowana zmiana spowoduje, naszym zdaniem, zachowanie odpowiednich relacji między stawkami kredytów obrotowych a odsetkami od zaległości podatkowych. Podwyższenie stawki zwiększy także pośrednio skłonność podatników do regulowania w pierwszej kolejności należności publicznoprawnych.

    Ponadto projektowana ustawa dotychczasową instytucję zawieszenia biegu terminu przedawnienia uzupełnia o nową, którą można określić jako spoczywanie biegu terminu przedawnienia. Rozwiązanie to polega na tym, że wystąpienie przesłanek zawieszenia biegu terminu przedawnienia po terminie płatności podatku, a przed zakończeniem roku kalendarzowego, w którym upływa termin płatności podatku, będzie skutkować nierozpoczynaniem się biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Takie rozwiązanie przewiduje dziś Ordynacja podatkowa, ale jedynie w stosunku do układu ratalnego.

    W projekcie proponuje się także zwiększenie częstotliwości przekazywania ministrowi finansów przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Obecnie informacje te są przekazywane miesięcznie, proponujemy, żeby przekazywać je w cyklach 2-tygodniowych.

    Zmiany, o których powiedziałem przed chwilą, wynikają z art. 82 Ordynacji podatkowej. W celu umożliwienia dostosowania systemów bankowych do tej propozycji zakłada się, że wejdą one w życie w terminie 9 miesięcy od ogłoszenia ustawy.

    Projektowana ustawa modyfikuje również zasady doręczania pism organu podatkowego podmiotom znajdującym się w państwach członkowskich Unii Europejskiej i rozszerza krąg organów właściwych do wymiany informacji o przychodach z oszczędności z państwami członkami Unii Europejskiej.

    Proponuje się, aby minister właściwy do spraw finansów publicznych mógł upoważnić inny organ do występowania do władzy podatkowej państwa członkowskiego Unii Europejskiej z wnioskiem o doręczenie pisma polskiego organu podatkowego oraz do przekazania i otrzymywania informacji o przychodach z oszczędności. Decentralizacja tego obowiązku przyspieszy doręczanie pism organów podatkowych oraz usprawni przekazywanie informacji.

    Ponadto projekt przewiduje zmianę zasad wszczęcia postępowania w sprawie postępowania zabezpieczającego. Na mocy zmienianego art. 165 § 5 Ordynacji podatkowej prowadzenie takiego postępowania będzie możliwe bez uprzedniego wydania postanowienia o jego wszczęciu. Obecnie orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest w tej kwestii jednolite. Proponowana ustawa poprzez tę zmianę uprości prowadzenie postępowania zabezpieczającego przedwymiarowego i zwiększy efektywność instytucji zabezpieczenia. Natomiast, tak jak w przypadku nadawania decyzji podatkowej rygoru natychmiastowej wykonalności, gdzie ordynacja wyłącza wydawanie postanowień o wszczęciu postępowania w sprawie rygoru, tak też w sprawach zabezpieczenia należy wprowadzić analogiczne rozwiązanie. Wydawanie postanowienia może bowiem stanowić formę sygnalizacji zamiaru ustanowienia zabezpieczenia, co w wielu przypadkach zintensyfikuje działania podatnika ukierunkowane na wyprowadzenie majątku i utrudnienie poboru podatku.

    Przedstawiając pokrótce główne cele i zamierzenia związane z tą propozycją, wnoszę o skierowanie przedkładanego projektu do dalszych prac i liczę na owocną współpracę w dalszym procesie legislacyjnym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia