6 kadencja, 67 posiedzenie, 3 dzień (21-05-2010)

34 punkt porządku dziennego:
Informacja prezesa Rady Ministrów w sprawie sytuacji na terenach dotkniętych powodzią, działań podejmowanych przez rząd w zakresie ochrony przeciwpowodziowej, a także niesionej pomocy mieszkańcom tych terenów.

Minister - Członek Rady Ministrów Michał Boni:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do tej pory ewakuowano prawie 23 tys. osób. Równocześnie firmy ubezpieczeniowe podejmują szybkie działania dotyczące ewidencji szkód. Zarejestrowano ich 27 tys. To świadczy o skali tej powodzi, jej skutkach, wpływie na warunki życia, na możliwości, jeśli chodzi o mieszkanie, warunki materialne. W związku z tym uznaliśmy, że w trybie pilnym, jak najszybciej, trzeba uruchomić pomoc poszkodowanym. Mówił o tym przed chwilą pan minister Miller. Są już uruchamiane bezzwrotne pieniężne zasiłki celowe dla gospodarstw domowych. Samorząd przekazuje uproszczony wniosek wojewodzie, wojewoda kieruje to do ministra spraw wewnętrznych i administracji, do Ministerstwa Finansów uruchomiono specjalną linię - zasiłek do wysokości 6 tys. zł. Wpłynęły już wnioski z woj. podkarpackiego oraz woj. małopolskiego, które teraz są realizowane. Przewidujemy, że tą pomocą dla rodzin, dla gospodarstw domowych może być objętych 100 tys. gospodarstw, czyli wydatki szacuje się na kwotę 600 mln zł. Środki te płyną w tej chwili z uruchomionej rezerwy przeznaczonej na tego rodzaju zadania - zadania związane z usuwaniem efektów powodzi i katastrof naturalnych. Na koncie tej rezerwy znajduje się 538 mln zł. Jesteśmy także gotowi do przesuwania środków z innych pozycji i z innych rezerw po to, żeby wszystkie zadania związane z pomocą dla osób poszkodowanych podczas powodzi zostały zrealizowane. Równocześnie uruchamiane są już pierwsze dotacje na dofinansowanie zadań własnych samorządów w zakresie usuwania skutków klęsk żywiołowych z woj. podkarpackiego - takie wnioski już wpłynęły. To będzie się nasilało w najbliższych dniach i tygodniach, bo wiąże się z usuwaniem skutków powodzi i osuwisk ziemnych. W najbliższym czasie również zostanie przyjęte rozporządzenie prezesa Rady Ministrów wydawane na podstawie ustawy o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu. Znajdzie się w nim lista gmin i miejscowości, na których terenie znajdują się zniszczone obiekty. To daje powód do zastosowania ułatwionego trybu i uproszczonych procedur postępowania przed organami administracji budowlanej.

    Szacunki kosztowe dotyczące strat będą dokonywane jak najszybciej, tak więc myślę, że do końca przyszłego tygodnia skala strat poszczególnych domów, gospodarstw i rodzin będzie już oszacowana. Równocześnie gminy mogą otrzymywać preferencyjne kredyty nie tylko na remont lub odbudowę komunalnych budynków mieszkalnych oraz towarzyszących im obiektów infrastruktury technicznej, ale także na zakup mieszkań dla osób, które w wyniku katastrofy całkowicie utraciły lokal lub budynek mieszkalny.

    Chcę też powiedzieć, że szukamy nowego, bardzo prostego rozwiązania pozwalającego osobom poszkodowanym, które będą odbudowywały swoje zniszczone domy lub je remontowały, uzyskać pożyczkę ze środków budżetu państwa albo ze środków publicznych - maksymalnie 80% kosztów odbudowy. Chcielibyśmy także, aby te 20% np. w przypadku osób ubezpieczonych mogło być wkładem wynikającym z ubezpieczenia. Procedura oraz kryteria będą bardzo proste. Jeden ze sposobów uproszczenia tej procedury będzie polegał na tym, iż ten model pożyczkowy będą realizowały odpowiednie agencje rządowe - w części prawdopodobnie Wojskowa Agencja Mieszkaniowa oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa mająca bardzo bogatą sieć w skali całego kraju. Szacujemy, że najbliższe miesiące - prawdopodobnie także jeszcze w przyszłym roku, gdy ten projekt będzie realizowany - spowodują, iż na odbudowę, modernizację oraz remont zniszczonych mieszkań i domów do osób poszkodowanych dotrze ok. 1 mld zł.

    W tym czasie, kiedy będzie potrzeba, aby samorządy uruchomiły przedsięwzięcia budowlane, będą działały również uproszczone zasady udzielania zamówień publicznych, będzie można stosować kredyty preferencyjne - oprocentowane w wysokości 2% w skali roku. Ponadto Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa poprzez odpowiednie rozporządzenia będzie uruchamiała tzw. kredyty klęskowe na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej objęte dopłatami do oprocentowania wypłacanymi ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wstępny szacowany koszt tego przedsięwzięcia wynosi 50 mln zł.

    Mówię o narzędziach, które są dostępne bez zmiany ustawodawstwa. Możemy je szybko przygotowywać, wdrażać i pomagać ludziom oraz wszystkim poszkodowanym. Istnieje również możliwość umarzania należności Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, zastosowania ulgi w podatku rolnym, a także wypłacania odszkodowań z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia upraw i zwierząt od ryzyka wystąpienia zdarzeń losowych w rolnictwie. Cały ten pakiet jest już w tej chwili uruchamiany.

    Chcę również powiedzieć, że najbliższe tygodnie i miesiące przyniosą kolejne decyzje. Przede wszystkim dotyczy to akcji związanej z wakacjami dla dzieci z terenów objętych powodzią. Są na to środki, które będziemy wykorzystywali, zarówno Ministerstwo Edukacji Narodowej, jak i Ministerstwo Zdrowia. Przygotowane jest również odpowiednie rozporządzenie dotyczące tzw. wyprawki szkolnej, tak aby dzieci z terenów objętych powodzią, kiedy będzie zaczynał się nowy rok szkolny, miały w szczególny sposób dostęp do wszystkich pomocy szkolnych, podręczników, tornistrów itd.

    Chciałbym też powiedzieć, że bardzo ważną decyzję podjęła wczoraj minister pracy pani Jolanta Fedak, uruchamiając dodatkową linię ze środków Funduszu Pracy w kwocie 90 mln zł, które specjalnie będą przeznaczone na odbudowę i prace związane z odbudową i rehabilitacją terenów popowodziowych. Pozwoli to zatrudniać osoby bezrobotne, finansować ich prace. Wydaje się, że to jest bardzo dobry przykład łączenia pieniędzy z różnych źródeł, tak aby można było jak najszybciej likwidować szkody popowodziowe.

    Rozważamy także i analizujemy zapisy ustawowe przyjęte w roku 2001 oraz w roku 1997. W ustawie zawarto szereg różnych narzędzi, które mogą być przydatne w sytuacji popowodziowej. Myślę, że w ciągu 2 tygodni będzie dokonana pełna analiza tamtych instrumentów. Zależnie od skali szkód po tej powodzi będziemy gotowi do przyjęcia dodatkowych w stosunku do tych, które już przedstawiłem, rozwiązań wspomagających z jednej strony rodziny, osoby poszkodowane powodzią, a z drugiej strony samorządy, które będą musiały działać na rzecz odbudowy szkół, terenów zalanych, dróg, we współpracy z innymi instytucjami publicznymi.

    We wtorek wystosowaliśmy pismo do Polskiej Izby Ubezpieczeń z prośbą o kooperację i wymianę informacji po to, żeby z punktu widzenia obywatela ci, którzy zgłaszają szkody, mieli je szybko rozliczone. W efekcie większość zakładów ubezpieczeniowych zrzeszonych w Polskiej Izbie Ubezpieczeń podjęła działania w trybie specjalnym. To oznacza, że szkody o niewielkich wartościach, od 3 tys. zł do 5 tys. zł, są likwidowane na telefon, bez wysyłania rzeczoznawcy. To oznacza, że w przypadku szkód o większej wartości zaliczki do kwoty ok. 5 tys. zł są wypłacane bardzo szybko, czasami bez oględzin, na podstawie wstępnej oceny rzeczoznawcy, a jeżeli jest potrzebna większa analiza szkód, proces jest upraszczany. Również zakłady ubezpieczeń akceptują uproszczoną dokumentację szkody, w tym zdjęcia zrobione telefonem komórkowym.

    Z sygnałów, jakie otrzymaliśmy, wynika, że ta akcja będzie kontynuowana w najbliższych kilkunastu dniach czy najbliższych kilku tygodniach. Uznaliśmy również, iż niesłychanie istotne jest - i mówił o tym pan premier, prosząc organizacje pozarządowe o udział w akcji pomagania poszkodowanym w wyniku powodzi - aby ta kooperacja instytucji publicznych z instytucjami społeczeństwa obywatelskiego była wzmocniona. W tej chwili trwa uruchamianie portalu www.powodz.ngo.pl, gdzie będą wszelkie informacje od organizacji pozarządowych o ich gotowości włączania się w pomoc rodzinom poszkodowanym w wyniku powodzi. Będziemy tam też mogli przekazywać informacje od administracji dotyczące tego, jak łączyć wysiłek publiczny, rządowy, samorządowy i organizacji pozarządowych po to, żeby pomagać, zarówno wtedy, kiedy pomoc będzie dotyczyła warunków mieszkania, żywności, środków medycznych, opieki zdrowotnej, jak i pierwszej pomocy związanej z zasiedlaniem miejsc po opadnięciu fali powodziowej. Jak sądzimy - takie są ustalenia z organizacjami pozarządowymi - będziemy współpracowali przy akcji letniej dla dzieci i młodzieży z rodzin poszkodowanych powodzią.

    W niedzielę albo w poniedziałek odbędzie się spotkanie przedstawicieli administracji publicznej z liderami i szefami dużych organizacji i instytucji pozarządowych, żeby ustalić harmonogram współpracy i działań na najbliższy tydzień. To jest ważne z tego powodu, że - jak mówił pan premier, a także pan minister Miller - mamy do czynienia z równoczesnością zdarzeń: po pierwsze, zbliżanie się fali powodziowej, przygotowywanie się do powodzi na części terenów Polski; po drugie, okres powodziowy wysokiej fali, kulminacji, trwający od kilkunastu godzin do 2,5 czy 3 dób; po trzecie, okres popowodziowy. Szczególnie w tej fazie popowodziowej, która może być długa, kilkutygodniowa, ważna jest współpraca organizacji pozarządowych.

    I ostatni punkt, o którym chciałbym powiedzieć. Zgodnie z procedurami Unii Europejskiej w ciągu 10 tygodni od zakończenia powodzi powinniśmy przedstawić dokładną analizę jej skutków, obejmującą szkody spowodowane przez tę klęskę i ich wpływ na ludność oraz na gospodarkę, szacowany koszt interwencji publicznej państwa. Będziemy brali także pod uwagę straty prywatne, zgodnie z procedurą, która jest możliwa w Komisji Europejskiej. Jeśli te szkody przekroczą określony pułap, liczony dla Polski w relacji do PKB - wysokość tej kwoty to 2125 mln euro - wtedy będziemy występowali z wnioskiem do Funduszu Solidarności po to, żeby otrzymywać proporcjonalnie wsparcie na pokrycie części działań o charakterze publicznym, które są podejmowane na rzecz powodzian.

    Wymienione przeze mnie rodzaje działań: już rozpoczęta bieżąca pomoc, bezzwrotny zasiłek celowy do wysokości 6 tys. zł, pomoc dla samorządów, uproszczone procedury, stworzenie modelu pożyczkowego przez instytucje i agencje rządowe, to zestaw narzędzi na dzisiaj, już funkcjonujący i uruchamiany. Analiza rozwiązań stosowanych w czasie powodzi 1997 i 2001 r. pozwoli nam określić, czy będziemy uruchamiali kolejne narzędzia. Współpraca z instytucjami ubezpieczeniowymi pozwala przyspieszać szacowanie szkód i otrzymywanie rekompensat. I wreszcie współpraca z organizacjami pozarządowymi - to dobra informacja - myślę, że wytworzy energię, która umożliwi wspólną pomom rodzinom poszkodowanym w wyniku powodzi. I oczywiście wypełnienie wszystkich zobowiązań wobec Komisji Europejskiej, czyli po analizie wielkości strat i szkód wystąpienie z wnioskiem, który umożliwi uzyskanie środków z Funduszu Solidarności. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia