6 kadencja, 76 posiedzenie, 2 dzień (21-10-2010)
18 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2989).
Poseł Sławomir Rybicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko klubu w sprawie ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2989).
Rozpoczynamy dzisiaj debatę, która dotyczy zmiany konstytucji. To ważna debata. W czasie jej trwania trzeba pamiętać o słowach zawartych w preambule Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mianowicie: ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.
Konstytucja to fundament państwa, akt prawny, który gwarantuje stabilizację funkcjonowania państwa i na którym opiera się ustrój. Konstytucja powinna być stabilna, ale musi dostrzegać i odpowiadać na zmieniające się warunki społeczne, polityczne, gospodarcze czy wreszcie międzynarodowe. Tylko wtedy zagwarantuje obywatelom dobre i sprawiedliwe prawo.
Wszystkim nam, parlamentarzystom, powinno zależeć na tym, aby Polska była krajem liczącym się na arenie międzynarodowej, aby była nowoczesnym i skutecznie zarządzanym państwem. Powinniśmy dążyć do tego, aby jednoczyć tych, którzy chcą zmieniać Polskę na lepsze, którzy chcą budować państwo dla ludzi, a nie przeciw ludziom. My, parlamentarzyści, musimy jednoczyć polskie społeczeństwo, stwarzać mu możliwości realizacji marzeń i ambicji.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trzynastoletnia praktyka obowiązywania konstytucji z 1997 r. stwarza możliwość sformułowania istotnych uwag i wniosków. Pierwsza konstatacja to stwierdzenie faktu, że będąca wynikiem kompromisu politycznego konstytucja stała się istotnym i realizującym swe zadanie aktem ustrojowym gwarantującym stabilność państwa i spójność systemu prawnego, który prawom i wolnościom jednostki nadawał realny kształt. Druga konstatacja, uwzględniająca upływ czasu i zmieniające się realia polityczne, gospodarcze, międzynarodowe, nakazuje refleksję nad koniecznością zmian dotyczących różnych materii konstytucyjnych, takich jak zmiany w zakresie wyborów do Sejmu i Senatu, parlamentarnego immunitetu, zasad orzekania przez trybunał w sprawach wszczętych w trybie kontroli prewencyjnej, zasad tymczasowego sprawowania funkcji prezydenta oraz marszałka Sejmu, a także zakresu prerogatyw prezydenta Rzeczypospolitej oraz potrzeby wprowadzenia zmian związanych z wejściem Polski do struktur Unii Europejskiej. Krytyczna analiza obowiązującej ustawy zasadniczej jest niezbędna, aby zapewnić sprawne zarządzanie państwem, ale musi to być krytyka merytoryczna, poparta argumentami. Tylko wtedy obywatele będą mieć poczucie, że żyją w sprawnie funkcjonującym, stabilnym kraju.
Wysoki Sejmie! Jesteśmy na początku drogi i jesteśmy w o tyle dobrej sytuacji, że wszystkie najważniejsze ugrupowania w parlamencie deklarują poparcie i zgadzają się co do konieczności ˝aktualizacji˝ ustawy zasadniczej. Przedłożony Wysokiej Izbie projekt zmian uwzględnia również propozycje składane przez różnorodne środowiska społeczne i polityczne, jak i autorytety życia publicznego (m.in. projekt zmian w konstytucji Rzeczypospolitej złożony przez byłych prezesów Trybunału Konstytucyjnego).
I tak, w dużym skrócie, w odniesieniu do przedłożonego projektu:
- po pierwsze, zakładamy zmniejszenie liczby posłów i senatorów na wzór standardów europejskich. Opowiadamy się m.in. za zmniejszeniem liczby posłów z 460 do 300;
- po drugie, chcemy zmienić system wybierania senatorów. W województwie liczącym do 1 mln mieszkańców wybierany ma być jeden senator, każdy kolejny rozpoczęty milion mieszkańców zwiększa liczbę mandatów przypadających województwu o jeden;
- po trzecie, proponujemy, aby w Senacie zasiadali wszyscy byli prezydenci wybrani w wyborach powszechnych;
- po czwarte, chcemy ograniczenia immunitetu formalnego posłów i senatorów. Dzisiaj uprzywilejowana pozycja parlamentarzystów stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa;
- po piąte, proponujemy możliwość odrzucenia przez Sejm prezydenckiego weta bezwzględną większością głosów. Ta zmiana spowoduje, że nie będzie ono mogło skutecznie blokować w parlamencie woli większości, która wygrała wybory i utworzyła rząd. W ten sposób skonstruowane weto nie blokowałoby politycznie inicjatywy parlamentu. ˝Nowe˝ weto nakłaniałoby do refleksji wtedy, kiedy pojawiłyby się zasadne uwagi ze strony prezydenta;
- po szóste, sprawy kompetencji dotyczących polityki zagranicznej mają być rozstrzygane na rzecz władzy wykonawczej. Prezydent w zakresie polityki zagranicznej współdziała z prezesem Rady Ministrów. Stanowisko w zakresie polityki zagranicznej prezydent przedstawia na wniosek lub za zgodą premiera. Proponowana zmiana sprzyja budowaniu koniecznej jednolitości polityki zagranicznej państwa. Ma na celu wyeliminowanie konkurencji między prezydentem a szefem rządu.
Pozostałe propozycje zmian dotyczą kwestii interpretacyjnych, porządkujących, polegają też na ujednoliceniu pojęć używanych w konstytucji i nie powinny budzić zasadniczych kontrowersji.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiaj rozpoczynamy debatę nad zmianą ustawy zasadniczej. Już wcześniej przytoczyłem fragment preambuły z obowiązującej konstytucji, ale pozwólcie państwo, że powtórzę: ˝ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa˝. Przed nami długotrwała i trudna procedura zmiany konstytucji. Dlatego apeluję o docenienie obowiązku, jaki parlament ma do wypełnienia, oraz o polityczną odpowiedzialność podczas prac nad kształtem tego najważniejszego dla naszego państwa dokumentu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występuję w tej debacie jako poseł, a jednocześnie członek Platformy Obywatelskiej, partii, która od początku, już w samych swoich założeniach odwoływała się do obywatelskości, państwa dla obywateli, projektu, który ma na celu umocnienie demokracji, modernizację Polski w zgodzie z polską tradycją i umiłowaniem wolności. W związku z tym wnoszę, panie marszałku, w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska o dalsze procedowanie w Wysokiej Izbie nad projektem zgłoszonym przez mój klub i przekazanie go do prac w mającej powstać Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w konstytucji. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia