6 kadencja, 69 posiedzenie, 2 dzień (24-06-2010)

12 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o rezerwach strategicznych (druki nr 3140 i 3140-A).

Poseł Jan Kamiński:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę przedstawić nasze stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o rezerwach strategicznych, zawartego w druku nr 3140.

    Dostrzegamy potrzebę wprowadzenia ustawy, na mocy której zostanie utworzony system rezerw zabezpieczający nasz kraj na wypadek zaistnienia zagrożeń mogących wywołać skutki w podaży niektórych asortymentów na rynku. W obecnym prawie istnieje konieczność uproszczenia procedur oraz struktury rezerw, słusznie więc w projekcie wprowadzono jeden rodzaj rezerw.

    W obowiązującej ustawie o rezerwach państwowych istnieje podział na rezerwy mobilizacyjne i rezerwy gospodarcze. Dodatkowo w ramach rezerw gospodarczych wyodrębniono stany zastrzeżone dla potrzeb mobilizacyjnych resortów odpowiedzialnych za obronę i bezpieczeństwo państwa oraz bezpieczeństwo i porządek publiczny. Wraz z ustaleniem rodzajów rezerw określono organy je tworzące. Wszystko to powoduje, że system jest zbyt zbiurokratyzowany.

    Utrudnienia proceduralne mogą uniemożliwiać szybką reakcję w zakresie utworzenia nowych rezerw. Dodatkowym czynnikiem osłabiającym sprawność tworzenia rezerw jest możliwość interpretacji przepisów prawa, w myśl której w procesie tym konieczne jest stosowanie trybu postępowania administracyjnego.

    Ponadto w obowiązującej ustawie o rezerwach państwowych nie rozwiązano w ogóle zagadnienia likwidacji rezerw w ramach gospodarowania w czasie pokoju, jak również ich udostępniania. W obowiązującym systemie brakuje także regulacji dotyczących zastępców prezesa, wyposażenia agencji w nieruchomości, określenia zasad rozkładania na raty i umarzania wierzytelności oraz nieodpłatnego przekazywania rezerw. Brak jest także jednoznacznych przepisów odnoszących się do organu agencji, co powoduje rozbieżności we wskazywaniu tego organu. Dodatkowo agencja jest podatnikiem podatku CIT, odmiennie od budżetu państwa, co utrudnia obliczanie wyniku finansowego. Oznacza to, że brak środków finansowych może być niewidoczny w planie, w którym wynik finansowy netto jest dodatni.

    Nowe rozwiązania zaproponowane przez Ministerstwo Gospodarki przyczynią się do zwiększenia przejrzystości funkcjonowania systemu rezerw oraz finansowania zadań w tym zakresie, gdyż całość wydatków będzie obejmowała jeden rodzaj zadania, a nie - jak dotychczas - kilka rodzajów zadań umiejscowionych w budżetach różnych ministrów i wojewodów.

    Rezerwy strategiczne powinny służyć zabezpieczeniu minimum funkcjonowania państwa, zabezpieczać prowadzenie działań obronnych przez Siły Zbrojne, zapewnić ochronę obywateli w sytuacji, gdy nie ma możliwości pozyskania surowców i produktów z rynku krajowego oraz rynków międzynarodowych. Zmiany w systemie rezerw podyktowane są także zmianą zagrożeń bezpieczeństwa naszego kraju z militarnych na asymetryczne, jak również zmianą modelu funkcjonowania gospodarki z centralnie sterowanej na rynkową w obszarze Unii Europejskiej.

    Jeśli chodzi o nasze członkostwo w Unii Europejskiej oraz nowe uwarunkowania międzynarodowe i makroekonomiczne, istnieje potrzeba racjonalizacji przepisów w obszarze rezerw strategicznych, więc przyjęcie nowych rozwiązań zaproponowanych przez stronę rządową jest uzasadnione. Zakres oddziaływania przepisów ustawy jest bardzo szeroki. W czasie pokoju przepisy ustawy powinny regulować bezpośrednio działalność organów administracji publicznej w zakresie planowania, tworzenia, utrzymania, udostępniania i likwidacji rezerw strategicznych. W nowej ustawie o rezerwach strategicznych określono zasady tworzenia, przechowywania, udostępniania i likwidacji rezerw strategicznych oraz zasady ich finansowania i opracowywania programu.

    W rozdziale 1 zamieszczono słownik, w którym znalazły się najważniejsze pojęcia zastosowane w ustawie, określono cel tworzenia rezerw. Rozdział 2 zawiera zasady finansowania rezerw strategicznych. Asortyment i ilość rezerw będzie określał program opracowany na okres 5 lat przez ministra właściwego do spraw gospodarki we współpracy ze wskazanymi w ustawie organami, przyjmowany przez Radę Ministrów w drodze uchwały. Ze względu na fakt, że będzie finansowany z budżetu państwa, będzie programem wieloletnim w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Rozdział 3 ustawy wprowadza najbardziej istotne zmiany dotyczące procedury tworzenia rezerw. Słusznie odstąpiono od ich podziału na gospodarcze i mobilizacyjne oraz rezerwy ze środków resortów siłowych. Jeżeli jeden minister właściwy, np. minister właściwy do spraw gospodarki, będzie - w drodze decyzji - organem tworzącym i likwidującym oraz udostępniającym rezerwy, pozbędziemy się zbędnych utrudnień administracyjnych, jak również ujednolicimy dotychczas skomplikowane i mało przejrzyste procesy planowania i realizacji programu.

    W rozdziale 4 precyzyjnie wyszczególniono zasady udostępniania rezerw strategicznych - minister właściwy do spraw gospodarki będzie je niezwłocznie i nieodpłatnie udostępniał z urzędu lub na wniosek organu w razie zagrożeń, kryzysu czy klęski żywiołowej. W przypadku ministra właściwego do spraw rolnictwa lub rynków rolnych zadania związane z zaspokojeniem potrzeb żywnościowych obywateli należy rozumieć szeroko, również w aspekcie zapewnienia ciągłości produkcji rolnej. Oznacza to, że w sytuacji kryzysowej lub przy wystąpieniu innego rodzaju zagrożeń na wniosek tych organów możliwe będzie udostępnienie rezerw strategicznych nie tylko w celu dostarczenia żywności obywatelom, ale również w celu zapewnienia ciągłości produkcji rolnej; chodzi tu m.in. o materiał siewny czy pasze dla zwierząt.

    Możliwość likwidacji rezerw strategicznych opisuje rozdział 5. Bardzo ważną część nowej regulacji stanowią rozdziały 6 i 7. Pierwszy z nich zawiera przepisy dotyczące utworzenia Agencji Rezerw Materiałowych wraz z określeniem jej zadań. Ma być ona agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, podległą ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, wykonującą zadania państwa w zakresie rezerw strategicznych oraz zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych. Natomiast w rozdziale 7 zawarto przepisy dotyczące gospodarki finansowej. Wprowadzenie nowych rozwiązań pociąga za sobą konieczność dokonania zmian także w kilku innych ustawach. Jest to jak najbardziej racjonalne.

    Reasumując, uważam, że polityka państwa w obszarze rezerw wymaga zarówno poszanowania prawa unijnego, jak i zasad globalnego wolnego rynku, z uwzględnieniem przede wszystkim interesów narodowych naszego kraju. Przyjęte rozwiązania prawne dotyczące funkcjonowania nowego systemu przyczynią się do określenia i powstania warunków zaopatrzenia państwa w surowce, materiały, urządzenia, maszyny i konstrukcje oraz produkty i wyroby, które zostaną uznane za niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach braku podaży tych asortymentów, z jednoznacznym zagwarantowaniem niepodejmowania ingerencji na rynku krajowym podczas pokoju.

    Nowe regulacje wychodzą naprzeciw potrzebom gospodarki polskiej, a także pewnym normom, jakie obowiązują w krajach Unii Europejskiej, dlatego Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera rządowy projekt ustawy o rezerwach strategicznych znajdujący się w druku nr 3140. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia