4 kadencja, 56 posiedzenie, 2 dzień (11.09.2003)

15 punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.

Minister Środowiska Czesław Śleziak:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytania pana posła Andrzeja Grzyba, bardzo proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień. Skutkiem wystąpienia przez Polskę z wnioskiem o członkostwo w Uni Europejskiej oraz rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych była konieczność dokładnej transpozycji regulacji Unii Europejskiej do polskiego prawa, jak również przygotowania odpowiednich struktur administracyjnych i pozaadministracyjnych w celu wdrożenia przyjętych regulacji. Jednym z transponowanych ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska wymagań prawnych Unii Europejskiej jest dyrektywa Rady nr 96/61 z 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich ograniczania, zwana potocznie dyrektywą IPPC, wprowadzająca system pozwoleń zintegrowanych.

    Celem systemu pozwoleń zintegrowanych jest doprowadzenie do znaczącej i systematycznej poprawy stanu środowiska, a jednocześnie dzięki unifikacji wymagań w skali całej Unii zapobieganie migracjom tzw. brudnych technologii do krajów, regionów czy nawet gmin, gdzie wymogi ochrony środowiska byłyby łagodniejsze niż w innych regionach Unii. Pozwolenie zintegrowane jest decyzją administracyjną, będącą de facto rodzajem szczegółowej licencji na prowadzenie instalacji na warunkach ustalanych dla wszystkich komponentów środowiska oraz przy spełnianiu wymagań technicznych określonych jako najlepsze dostępne techniki. Pozwolenie to powinno również określać rodzaj i ilość wykorzystywanej energii, materiałów, surowców i paliw.

    Chciałbym, po pierwsze, poinformować pana posła, że Polska uzyskała 10 okresów przejściowych na osiągnięcie norm unijnych. Jednym z tych okresów przejściowych jest ustanowiony dyrektywą nr 96/61 z 24 września dotyczącą zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, 3-letni okres przejściowy - do 31 grudnia 2010 r. - dla 65 zakładów przemysłowych zanieczyszczających powietrze, wody powierzchniowe i/lub gruntowe, które znalazły się na liście załączonej do stanowiska negocjacyjnego i traktatu akcesyjnego. Został opracowany program wdrożenia tej dyrektywy. A teraz precyzyjnie odpowiadam na pytania.

    Ile wynoszą obecnie szacunkowe koszty dostosowania się przemysłu do wymagań BAT w rozbiciu na poszczególne branże? Wprowadzenie wymogów dyrektywy IPPC do polskiego systemu prawnego dotyczącego ochrony środowiska w istotny sposób wpłynie na funkcjonowanie znaczącej grupy przedsiębiorstw, przede wszystkim dużych. Szacunkowe koszty inwestycyjne w cenach z 1999 r. w najważniejszych sektorach przemysłu podlegających wymogom IPPC, konieczne do poniesienia w latach 2001-2010, kształtowały się na poziomie: energetyka - 25 mld, chemia - 18,5 mld, przemysł mineralny - 13 mld, hutnictwo - 13 mld, przemysł spożywczy - 14 mld, przemysł celulozowo-papierniczy - 8 mld, obróbka powierzchniowa - 8 mld, unieszkodliwianie odpadów - 3 mld. Część z wydatków związanych z dostosowaniem się do wymogów IPPC została już przez zakłady poniesiona.

    Dokładne oszacowanie nakładów inwestycyjnych niezbędnych do spełnienia wymogów IPPC nie jest do końca możliwe, gdyż nie dla wszystkich branż zostały określone szczegółowe wymagania najlepszej dostępnej techniki. Prace w tym zakresie, jak pan słusznie zauważył, prowadzi Europejskie Biuro IPPC w Sewilli. Uczestniczą w nim także przedstawiciele polskiego przemysłu. Należy podkreślić, że związana z tym zdecydowana większość nakładów na inwestycje i modernizacje wiązać się będzie z zakupem nowych urządzeń i czystszych technologii. Koszty klasycznych urządzeń ograniczających emisję zanieczyszczeń do środowiska nie powinny być większe niż 30-35% całkowitych nakładów inwestycyjnych. Pragnę podkreślić, że część wydatków trzeba będzie ponieść w związku z dostosowywaniem polskiej gospodarki do innych przepisów unijnych, np. związanych z wdrażaniem dyrektywy w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów spalania paliw. Tu koszty oszacowano na około 40 mld do 2020 r. Jak wynika z przytoczonych wyżej danych szacunkowych, jest to znaczące obciążenie, jednak wymogi związane z pozwoleniami zintegrowanymi można i należy traktować jako rodzaj drogowskazu określającego optymalne kierunki rozwoju sfery produkcyjnej i wprowadzającego pewien reżim wydatkowania środków, które i tak polska gospodarka musiałaby ponieść. Jakie przygotowano mechanizmy wsparcia finansowego dla przedsiębiorstw, jeśli chodzi o dostosowanie się do wymogów BAT? Odnosząc się do kwestii mechanizmów wsparcia finansowego dla przedsiębiorstw w celu dostosowania się zakładów do wymogów Unii Europejskiej, uprzejmie informuję, że w sektorowym programie operacyjnym: wzrost konkurencyjności gospodarki na lata 2004-2006, zostało umieszczone działanie: wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska, którego celem jest zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego przez dostosowanie infrastruktury do wymogów ochrony środowiska. Pragnę również poinformować, że planowana pomoc będzie wynosiła 30-40% kwalifikowanych kosztów. Wielkość publicznego wsparcia finansowego ogółem prognozuje się na 245 mln euro, z czego 164 mln będzie pochodziło ze środków Unii Europejskiej. Pragnę również poinformować, że przedsiębiorcy mogą uzyskać finansowe wsparcie ze środków celowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Osobiście zasugerowałem Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i w 2003 r. znalazło się w programie Narodowego Funduszu na liście priorytetów zastosowanie technologii przyjaznych środowisku, zapewniających czystszą i energooszczędną produkcję; i to dotyczy przedsięwzięć uwzględniających modernizację stosowanych technologii zgodnie z wymogami najlepszych dostępnych technik. W ramach pomocy dla przedsiębiorstw mających problemy związane z tą dyrektywą w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń wynegocjowane zostały z Unią Europejską - jak już mówiłem - okresy przejściowe. Pragnę też poinformować, że 2 dni temu podpisałem... zakończyliśmy prace nad rozporządzeniem w sprawie późniejszych terminów uzyskania pozwolenia zintegrowanego, które pozwoli rozłożyć w czasie koszty związane z dostosowaniem przedsiębiorstw do wymogów unijnych. Czekamy jeszcze na podpis ministra gospodarki. To rozporządzenie daje możliwość funkcjonowania zakładom, które bez przesunięcia terminu byłyby zmuszone do zaprzestania działalności ze względu na niemożność uzyskania w ustawowym terminie pozwolenia zintegrowanego.

    Panie Marszałku! Czy jeszcze mógłbym powiedzieć dwa zdania w odniesieniu do trzeciego pytania?

Przebieg posiedzenia