4 kadencja, 88 posiedzenie, 2 dzień (04.11.2004)

16 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o poselskim projekcie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (druki nr 2597 i 3353).

Poseł Tadeusz Wojtkowiak:

    Dziękuję, panie marszałku, nic nie szkodzi.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie przedłożenia komisji ochrony środowiska dotyczącego poselskiego projektu ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, druk nr 3353.

    Przedmiotem projektu ustawy jest stworzenie całego systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji zgodnego z wymogami dyrektywy 2000/53 WE. Projekt nakłada szereg obowiązków zarówno na właścicieli, jak i na przedsiębiorców wprowadzających pojazd na polski rynek, prowadzących stacje demontażu, punkty zbiórki oraz strzępiarki. Projekt definiuje najistotniejsze pojęcia oraz określa sankcje za naruszanie przepisów ustawy, ponadto określa kompetencje organów administracji i zadania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie recyklingu pojazdów.

    W ostatnim okresie przez indywidualnych użytkowników zostało sprowadzonych do kraju kilkaset tysięcy używanych samochodów. Znaczna część tych pojazdów to samochody z uszkodzeniami powypadkowymi. Około 50% samochodów jeżdżących po polskich drogach jest w wieku co najmniej 10 lat. Oznacza to, że w najbliższych latach liczba samochodów, które powinny zostać wycofane z użytkowania, będzie rosła. Celem zaproponowanych rozwiązań prawnych jest stworzenie systemu, dzięki któremu osiągnięty zostanie wysoki poziom odzysku i recyklingu materiałów pochodzących z pojazdów wycofanych z użytkowania. Koszty powstania i funkcjonowania systemu, zgodnie z zaleceniem dyrektywy, mają być pokrywane przede wszystkim przez wprowadzających pojazdy, czyli przez producentów i importerów, którzy mają obowiązek zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji i przekazywania ich do stacji demontażu, co zapewni odpowiedni poziom odzysku i recyklingu przy jednoczesnym poszanowaniu wymogów ochrony środowiska.

    Ustawa nakłada również na producentów pojazdów obowiązek stosowania w produkcji pojazdów materiałów pochodzących z recyklingu.

    Pewne wątpliwości budzi praktycznie ustalenie ilości niezbędnych środków zbieranych na fundusz recyklingowy. Dotychczas nie istnieje rejestr, który zawierałby informacje dotyczące liczby złomowanych pojazdów, wieku pojazdów, liczby i lokalizacji przedsiębiorstw zajmujących się skupem i utylizacją wraków, w związku z czym przedstawiony projekt zakłada, że docelowo stacje demontażu przyjmowałyby 500 tys. aut rocznie.

    Szacuje się, że w Polsce działa ok. 750 punktów zajmujących się demontażem, jednak linia technologiczna musi spełniać także funkcję ekologiczną polegającą na wydzieleniu z pojazdów składników niebezpiecznych w celu dalszego ich unieszkodliwienia. Wyrywkowe badania Inspekcji Ochrony Środowiska wskazują, iż nie zawsze funkcja ta jest spełniana, zatem interesy ochrony środowiska będą lepiej zabezpieczone przez duże, efektywne i odpowiednio wyposażone stacje demontażu.

    W art. 12 ust. 2 projektu przewidziano opłatę w wysokości 500 zł uiszczaną przez przedsiębiorcę, który nie zapewnił sieci, pobieraną od każdego pojazdu wprowadzonego do obrotu przez wprowadzającego poniżej 1000 pojazdów w roku kalendarzowym. Jednakże w ust. 3 tego przepisu wskazano, że przepis ust. 2 stosuje się również do osób fizycznych, które sprowadzą pojazd spoza granic kraju. Przepis ten koliduje z art. 25 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Opłata 500 zł nałożona na pojazdy wprowadzone na rynek polski będzie stanowić opłatę o skutku równoważnym do cła importowego, a zatem jest zakazana. Istota rynku wewnętrznego polega na tym, iż nie ma na nim barier w przepływie towaru, który może być swobodnie przemieszczany wewnątrz Unii Europejskiej i nie napotyka na żadne ograniczenia. Wprowadzanie opłaty podważa tę fundamentalną zasadę.

    W art. 23 ust. 3 pkt 1 mówi się, że nie pobiera się opłaty, jeśli pojazd jest zarejestrowany na terytorium kraju. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, że pobieranie opłat w przypadku oddawania pojazdów zarejestrowanych na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej będzie przejawem nierówności i dyskryminacji obywateli Unii Europejskiej, z tego względu w artykule tym powinno zostać dodane, iż chodzi o pojazd zarejestrowany na terytorium kraju lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

    Dyrektywa 2000/53 WE, art. 5 ust. 4 akapit drugi stanowi, że państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia, iż producenci pojazdów ponosić będą całość kosztów związanych z realizacją bezpłatnego demontażu pojazdów, tymczasem zaproponowany w ustawie mechanizm oznacza przeniesienie części kosztów funkcjonowania systemu recyklingu na właściciela pojazdu.

    We wniosku mniejszości Samoobrona uważa, że firmy, które do tej pory prowadzą recykling, świetnie sobie radzą na rynku i pobieranie opłat przy pierwszej rejestracji i przy następnych przeglądach technicznych - 5 zł na wsparcie tego recyklingu - uważamy za błędne działanie, bo to jest następny podatek nałożony na obywatela, właściciela pojazdu.

    Panie marszałku, jeszcze momencik.

Przebieg posiedzenia