4 kadencja, 83 posiedzenie, 2 dzień (09.09.2004)

19 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie łamania praw człowieka i obywatela na Białorusi (druki nr 3164 i 3203).

Poseł Tadeusz Iwiński:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego SLD chciałbym udzielić poparcia poselskiemu projektowi uchwały w sprawie łamania praw człowieka i obywatela na Białorusi (druk nr 3164).

    Białoruś, jak wiadomo, jest jednym z naszych siedmiu sąsiadów. Jest państwem, w którym istnieje polska diaspora, około 400-tysięczna, najliczniejsza w państwach byłego Związku Radzieckiego, i od szeregu lat Polska, polskie władzy, także poszczególne polskie siły polityczne znajdują się w niełatwej sytuacji - mianowicie jak uwzględnić konieczność utrzymywania dobrosąsiedzkich stosunków; mamy długą granicę, 416 km, jak zapewnić, żeby funkcjonowała współpraca przygraniczna, żeby ludzie się wzajemnie poznawali, żeby współpracowały z sobą organizacje pozarządowe, bo przecież nie zawsze polityka władz w danym państwie odzwierciedla stanowisko społeczeństwa czy narodu.

    Ja przez zbieg okoliczności w 1996 r. kierowałem delegacją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy jako wiceprzewodniczący i byłem wówczas na Białorusi. Spotkaliśmy się z prezydentem Łukaszenką, rozmawialiśmy przez 2 godziny i wtedy miała miejsce sytuacja, która, zdaje się, powtórzy się za dwa miesiące, mianowicie zgłoszono projekty daleko idących zmian konstytucji w drodze referendum i Rada Europy nie uznała tego. Teraz władze wystąpiły także ze sprawą organizacji analogicznego referendum 17 października, które by przedłużyło kadencję obecnego prezydenta. Ale co jest ważniejsze, Białoruś jest jedynym państwem - a na kontynencie mamy 47 państw - które nie należy do Rady Europy (bo Monako za chwilę będzie przyjęte), ponieważ nie spełnia standardów demokratycznych. To z mojej inicjatywy, to, o czym mówił pan przewodniczący Jurek, włączono do projektu uchwały to odniesienie do dokumentów i do raportów Rady Europy. Ja chciałbym je tu przedstawić. To są bardzo obszerne, udokumentowane, kilkudziesięciostronicowe raporty, z których jeden mówi o prześladowaniu prasy, mediów w republice, a drugi mówi o procederze, który trwa od wielu lat, mianowicie chodzi tu o zaginione osoby na Białorusi.

    Kończąc, panie marszałku, chciałbym powiedzieć, że klub SLD popiera stanowisko rządu i te poprawki, które by rząd wniósł, jest nawet gotów je przedstawić, ponieważ od momentu naszego spotkania nastąpiły pewne zmiany, nastąpiła delegalizacja Białoruskiej Partii Pracy, nasiliły się represje wobec innych ugrupowań politycznych, prześladowania niezależnych związków zawodowych, niezależnego szkolnictwa wyższego, np. Białoruskiego Uniwersytetu Humanistycznego, oraz tłumienie przez władze wolności. Stąd Sejm powinien jeszcze zaapelować, poza wcześniejszym umieszczeniem tych trzech akapitów, z których ten trzeci powinien być uaktualniony - do władz Republiki Białorusi o zaniechanie praktyk dyskryminacji wobec instytucji i społeczeństwa obywatelskiego w przekonaniu, że jedynie bezwarunkowe poszanowanie norm deklaracji, niezbywalnych praw i wolności człowieka i obywatela pozwoli na powrót Białorusi do europejskiej rodziny wolnych narodów. Jeżeli trzeba, mogę to uczynić w imieniu klubu SLD, bo uważam, że to jest potrzebne i projektowi uchwały wyjdzie to na dobre. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia