3 kadencja, 78 posiedzenie, 3 dzień (11.05.2000)

18 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw o:
1) powszechnym spisie rolnym w 2002 r. (druk nr 1819),
2) zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. (druk nr 1820).

Poseł Marek Kaczyński:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Prezesie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie dwóch projektów ustaw, które dzisiaj zostały przez pana prezesa Głównego Urzędu Statystycznego zaprezentowane. Pierwszy, z druku nr 1819, o powszechnym spisie rolnym w 2002 r. i drugi, z druku nr 1820, o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. Z uwagi na ścisły związek między tymi projektami dobrze się stało, iż oba projekty - co było również sugestią i prośbą rządu - są rozpatrywane łącznie.

    Zacznę od omówienia projektu ustawy o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. Projektowana zmiana ustawy z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. dotyczy w szczególności przesunięcia terminu przeprowadzenia spisu o jeden rok. Przypomnę tylko, że ustawa z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań zakładała, że spis zostanie przeprowadzony w 2001 r.

    Art. 1 w ust. 1 wprowadza przede wszystkim zmianę tytułu ustawy, który otrzymuje brzmienie: O narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2002 r.

    Drugą zasadniczą zmianą jest określenie daty przeprowadzenia spisu, którą art. 1 wyznacza na dni od 21 maja 2002 r. do 8 czerwca 2002 r., według stanu w dniu 20 maja 2002 r. o godz. 24.00.

    Zmiana następuje też w art. 7 ust. 1 pkt 1, który dotyczy migracji długookresowych trwających co najmniej 12 miesięcy w latach 1989-2002. Wcześniej miały to być lata 1989-2001.

    Zastąpienie w art. 13 w ust. 4 wyrazów ˝w terminie do 30 października 2001 r.˝ wyrazami ˝w terminie do dnia 30 października 2002 r.˝ jest konsekwencją zmian wcześniejszych. Analogicznie również spis kontrolny w art. 19 ust. 1 wyznaczony został na dni od 17 czerwca 2002 r. do 25 czerwca 2002 r.

    Następuje też zmiana w załącznikach nr 1-3 do ustawy i dotyczy także wpisania roku 2002 zamiast 2001.

    Klub Akcji Wyborczej Solidarność uważa, iż proponowane zmiany są bardzo uzasadnione i umożliwią przeprowadzenie powszechnego spisu rolnego, jak też narodowego spisu ludności i mieszkań przez tych samych rachmistrzów. Umożliwią też rozłożenie w czasie kosztów narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań i w konsekwencji, o czym mówił przede mną pan prezes, pozwolą zaoszczędzić 55 mln zł w budżecie państwa.

    Co do drugiego z omawianych projektów ustaw, zawartego w druku nr 1819, o powszechnym spisie rolnym w 2002 r., pragnę podkreślić, iż taki spis jest bardzo potrzebny. Ostatni powszechny spis rolny został przeprowadzony w 1996 r. Zanim zostanie przeprowadzony następny w 2002 r., upłynie między kolejnymi spisami prawie 6 lat. Jest to długi okres i na pewno przez prawie 6 lat nastąpi bardzo wiele istotnych zmian w sytuacji jednostek funkcjonujących w rolnictwie.

    Głównymi celami, z uwagi na które istnieje potrzeba przeprowadzenia powszechnego spisu rolnego, są:

    1) uzyskanie podstawowej bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych (dane powyższe są niezbędne dla realizacji krajowej, regionalnej i lokalnej polityki rolnej i społecznej wsi),

    2) dostarczenie informacji niezbędnych dla finalizowania procesów stowarzyszeniowych z Unią Europejską,

    3) wykonanie zobowiązań Polski w zakresie dostarczania informacji dla potrzeb organizacji międzynarodowych, takich jak FAO, OECD, Eurostat i inne,

    4) aktualizacja statystycznego rejestru rolnego do celów różnotematycznych badań reprezentacyjnych dotyczących wsi i rolnictwa.

    Powszechny spis rolny jest badaniem masowym, które ma na celu dostarczenie szczegółowych informacji o wszystkich jednostkach funkcjonujących w rolnictwie.

    Bardzo ważne jest to, iż dzięki planowanemu spisowi rolnemu nastąpi poznanie społeczno-demograficznej, jak też ekonomicznej sytuacji rolników indywidualnych. Wiemy, jak bardzo jest to ważne właśnie w okresie następujących przemian i wobec niepokojących sygnałów płynących, szczególnie w ostatnim czasie, ze wsi. Uzyskane informacje pozwolą ocenić stan infrastruktury wiejskiej, jak też strukturę i liczbę indywidualnych gospodarstw rolnych.

    Należy też zwrócić uwagę na fakt, że obecnie obserwujemy intensywne zmiany zachodzące w rolnictwie i część danych pochodzących ze spisu w 1996 r. staje się już nieaktualna. Również zgodnie z prezentowaną oceną, zawartą w przyjętym przez rząd w maju 1999 r. narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej, jednym z priorytetów jest dostosowanie statystyki rolnictwa do wymogów wspólnotowych. W narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej podkreśla się konieczność przeprowadzenia powszechnego spisu rolnego w 2001 r. I tutaj prawdopodobnie nastąpi zmiana właśnie w narodowym programie, gdyż ta data 2001 r. będzie musiała być zmieniona na 2002 r. Przeprowadzenie spisu jest jednym z niezbędnych warunków wprowadzenia Polski do systemu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej i korzystania z systemu dopłat do rolnictwa.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy przewiduje przeprowadzenie powszechnego spisu rolnego w 2002 r. w okresie od 21 maja do 8 czerwca. Będzie on prowadzony równocześnie z narodowym spisem powszechnym ludności i mieszkań. Spisem objęte zostaną indywidualne gospodarstwa rolne, działki rolne, osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nieposiadające użytków rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 1/10 hektara, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, których podstawowym rodzajem działalności jest prowadzenie upraw rolnych, warzywnictwa, ogrodnictwa, chów i hodowla zwierząt oraz działalność usługowa związana z uprawami rolnymi, chowem i hodowlą zwierząt oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które niezależnie od rodzaju działalnośi podstawowej są użytkownikami użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha lub posiadające zwierzęta gospodarskie.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Akcji Wyborczej Solidarność pozytywnie ocenia fakt i podkreśla, iż przy ustalaniu tematyki powszechnego spisu rolnego wzięto pod uwagę możliwość wykorzystania wyników i danych z poprzedniego spisu. Wykorzystano też dane z wszystkich istniejących źródeł, w tym administracyjnych, tak aby zminimalizować zakres spisu rolnego i oczywiście koszty.

    Jeszcze raz pragnę zaznaczyć, iż powszechny spis rolny w indywidualnych gospodarstwach rolnych, u użytkowników działek rolnych i właścicieli zwierząt gospodarskich będzie przeprowadzany razem z narodowym spisem powszechnym ludności i mieszkań w 2002 r. Stwarza to możliwość wykorzystania tych samych komisarzy oraz rachmistrzów spisowych. Te same będą też biura spisowe na szczeblu centralnym, wojewódzkim i gminnym. Dzięki połączeniu dwóch dużych badań możliwe będzie ograniczenie kosztów technicznych spisu oraz liczby pytań w formularzu. Szacunkowy koszt dokonania obu spisów rolnego oraz ludności i mieszkań łącznie wylicza się na 623,9 mln zł. Nie jest to mało, są to duże koszty. Pan prezes mówił o tych kosztach, wymieniając szczegółowo poszczególne pozycje.

    W imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność zwracam się z prośbą i sugestią, aby przeanalizować możliwość zmniejszenia tych kosztów. Już takie zmniejszenie nastąpi, tak jak wspominałem 55 mln zł, z powodu przeprowadzania obu spisów łącznie.

    Tutaj wyszczególnić trzeba także, iż narodowy spis powszechny ludności i mieszkań kosztować będzie 528,9 mln zł, zaś powszechny spis rolny - 95 mln zł. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż projekt ustawy o powszechnym spisie rolnym zgodny jest z prawem Unii Europejskiej, natomiast projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań nie jest regulowany prawem Unii Europejskiej.

    W związku z powyższym w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność wnoszę o przekazanie obu projektów do Komisji Finansów Publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przypadku projektu z druku nr 1819, w celu rozpatrzenia. Dziękuję państwu za uwagę.

Przebieg posiedzenia