sowania kinematografii. Oczekuję jednak -3 kadencja, 45 posiedzenie, 3 dzień (04.03.1999)
17 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskich projektów ustaw o:
1) zmianie niektórych ustaw dotyczących miasta stołecznego Warszawy i gmin warszawskich (druk nr 628),
2) zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy (druk nr 936).
Poseł Piotr Wójcik:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystępujemy po raz kolejny do dyskusji nad tym, w jaki sposób można i należy poprawić źle funkcjonujący, nieprawidłowy ustrój m. st. Warszawy. Jesteśmy w sytuacji, gdy ustawa przyjęta przez parlament w dniu 18 lipca zeszłego roku, przynosząca bardzo głęboką, zasadniczą zmianę ustroju m. st. Warszawy, z przyczyn dotyczących procedury uchwalania ustawy nie może wejść w życie, w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Mieliśmy do czynienia z prawniczą dyskusją dotyczącą kompetencji Sejmu, Senatu, zakresu poprawek, jakie Senat może wnosić do ustaw przyjętych przez Sejm, natomiast cały czas jakby na uboczu tej dyskusji pozostawała kwestia niezbędnych dla Warszawy rozwiązań merytorycznych dotyczących jej ustroju. I odpowiedź na pytania, które były stawiane w trakcie poprzedniej dyskusji sejmowej, w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego - jest ono swego rodzaju kuriozum, chyba nie zdarzyło się w historii Trybunału tak wiele zdań odrębnych, łącznie ze zdaniem prezesa tegoż Trybunału, stanowiących krytykę, w sumie z punktu widzenia oceny prawniczej miażdżącą krytykę orzeczenia - odpowiedź na pytania o zmianę ustawy, przepisów materialnych w ustawie warszawskiej, wiąże się z wątpliwościami, które nie zostały rozstrzygnięte.
Chcę w imieniu wnioskodawców zarekomendować Wysokiej Izbie rozpoczęcie kolejnego etapu prac nad ustrojem Warszawy, które w pierwszym rzędzie powinny mieć na celu usunięcie podstawowych przeszkód uniemożliwiających normalne funkcjonowanie miasta. Mamy oto sytuację, kiedy to mija określony czas od wyborów samorządowych i, podobnie jak w zeszłej kadencji, Warszawa z powodu konkretnych wadliwych przepisów dotyczących powoływania jej władz jest miastem, które nie jest prawidłowo zarządzane i nie ma prawidłowo, efektywnie powołanych władz. Projekt z druku nr 936 proponuje Wysokiej Izbie uregulowanie w pierwszym etapie tej właśnie kwestii, powrót do normalnych konstrukcji, odejście od konstrukcji kuriozalnej, obowiązującej w wyniku utrzymania zapisów ustawy warszawskiej z 1994 r. dotyczących zupełnie innego niż gdziekolwiek w Polsce trybu powoływania władz Warszawy, szczególnie jeśli chodzi o kwestie prezydenta i zarządu największej gminy w Polsce i w Warszawie, gminy Centrum.
Ta sytuacja jest patologiczna i naszym zdaniem wymaga - jest to niezbędne - bardzo pilnego uregulowania. Stąd w projekcie z druku nr 936 proponujemy powrót do normalnej konstrukcji - takiej, jaka istnieje we wszystkich gminach w Polsce - odnośnie do powoływania Zarządu Gminy Centrum i zmianę trybu wyboru prezydenta Warszawy - powoływanego przez Radę Warszawy przy normalnym kworum, normalną większością, jak to często ma miejsce przy powoływaniu władz tego rodzaju. Konsekwencją tej nowelizacji ustawy warszawskiej byłaby, jak powiedziałem, zmiana polegająca na odejściu od zasady jednoosobowego Zarządu Gminy Centrum, przywróceniu gminie Centrum zarządu kolegialnego i zmianie trybu powoływania prezydenta Warszawy.
Wnioskodawcy w trakcie dalszych prac w komisji będą się starali - chcę to w tym miejscu podkreślić - zrealizować podstawowe, fundamentalne postulaty Akcji Wyborczej Solidarność dotyczące ustroju m.st. Warszawy, uwzględnione w uchwalonej poprzednio ustawie z 18 lipca 1998 r. Chodzi tu przede wszystkim o kwestię uregulowania, określenia właściwych dla m.st. Warszawy jako całości i przypisanych władzom ogólnomiejskim zadań infrastrukturalnych, zadań dotyczących wszystkich gmin warszawskich i mających ponadgminny charakter. Rozwiązania przyjęte w tym zakresie w ustawie z 18 marca uważamy za słuszne i będziemy je promowali. Miasto stołeczne Warszawa jako jednostka samorządu terytorialnego, jednostka szczebla powiatowego, oprócz zadań, które powinno w związku z tym wykonywać - a uważamy, że m.st. Warszawa powinno być powiatem - powinno mieć przypisane, określone ustawowo, wystarczająco szerokie zadania ogólnomiejskie. Szczególnie istotne znaczenie mają tu zadania z zakresu zagospodarowania przestrzennego, związane z obowiązkiem gmin warszawskich wprowadzania do planów miejscowych tych inwestycji, które mają charakter ogólnomiejski. Chodzi tu też o zapewnienie koordynacji w zakresie planowania przestrzennego, zupełnie niezbędnej do tego, żeby miasto jako całość mogło w elementarny sposób spełniać swoje funkcje.
Wszystkie te zadania ogólnomiejskie dotyczące infrastruktury miejskiej, o których tu dzisiaj była mowa i które były szeroko omawiane w trakcie poprzednich dyskusji sejmowych, będziemy się starali wprowadzić w formie inicjatywy ustawodawczej albo wniosków w pracach komisji.
Oprócz kompetencji bardzo istotną kwestią jest finansowanie tychże zadań ogólnomiejskich. Tutaj AWS niezmiennie stoi na stanowisku, że gminy warszawskie muszą w sposób istotny i efektywny uczestniczyć w finansowaniu zadań ogólnomiejskich, które miasto jakby za te gminy, za całość organizmu warszawskiego wykonuje. Dlatego - w związku z rozstrzygnięciem Trybunału Konstytucyjnego określającym jako niezgodne z konstytucją regulowanie trybu składek gminnych na miasto stołeczne Warszawę w formie przepisów statutu Warszawy - uważamy, że uregulowania ustawowe, dokładnie takie, jak proponowano w ustawie z 18 marca, jeśli chodzi o źródła tychże dochodów, powinny znaleźć się jako źródła finansowania miasta w docelowym modelu ustrojowym dla Warszawy. Chodzi o udziały miasta w dochodach gmin z podatków centralnych - z podatku dochodowego od osób prawnych i od osób fizycznych. Proporcje tych udziałów będą pewnie jeszcze dyskutowane, ale muszą to być takie proporcje, które pozwolą na efektywne regulowanie zobowiązań wynikających w wykonywania zadań ogólnomiejskich. Bardzo ważną instytucją i rozwiązaniem, które będziemy również popierali, jest wprowadzenie dodatkowego specjalnego źródła dochodów dla miasta stołecznego Warszawy, to jest dodatku stołecznego. Te rozwiązania powinny być, naszym zdaniem, przyjęte w toku prac komisji, w toku prac Sejmu niejako w drugim etapie, doprowadzając do docelowego rozwiązania.
Miasto stołeczne Warszawa jako miasto na prawach powiatu wykonuje w związku z tym funkcje powiatowe, funkcje ogólnomiejskie. Określony wystarczająco szeroko i precyzyjnie zakres zadań ogólnomiejskich w nawiązaniu do tych rozwiązań, które proponowaliśmy wcześniej, wystarczająco precyzyjne określenie adekwatnych źródeł dochodów dla miasta w postaci udziału w podatkach centralnych oraz dodatku stołecznego - to jest ta konstrukcja, która jest dla posłów AWS konstrukcją zasadniczą, prowadzącą do właściwego zreformowania ustroju Warszawy. Te rozwiązania, również w imieniu wnioskodawców projektu z druku 936, będę promował. Będziemy je promować jako posłowie wnioskodawcy tejże ustawy.
Jesteśmy też w sytuacji, w której trzeba powiedzieć wyraźnie, że ustrój Warszawy nie jest problemem tylko do dyskusji merytorycznej, dyskusji co do tego, jaki ten ustrój docelowo powinien być, ponieważ w zasadzie adwersarze w tej sprawie zgadzali się od początku po wszystkich stronach tej sali. We wszystkich projektach, które były poprzednio przedmiotem pracy Komisji Nadzwyczajnej, wszyscy wnioskodawcy odchodzili od rozwiązań obecnie obowiązujących dotyczących powoływania władz Warszawy i wykonywania jednoosobowo funkcji Zarządu Gminy Warszawa Centrum przez prezydenta Warszawy. To było zawarte we wszystkich rozwiązaniach. Wszyscy zgadzali się również co do tego, że muszą zostać umocnione mechanizmy koordynujące miasto jako całość kompetencyjnie i finansowo. Tymczasem ciągle tkwimy w sytuacji, kiedy te sprawy nie są uregulowane. Naszym zdaniem są one blokowane z przyczyn czysto politycznych. Kwestie rozstrzygania relacji konstytucyjnych między Sejmem a Senatem nie powinny być wykorzystywane instrumentalnie do blokowania ustroju Warszawy. Mamy również nadzieję, że tok obecnych prac nad ustrojem Warszawy nie będzie zakłócany kolejnymi próbami interpretowania uprawnień konstytucyjnych najwyższych organów państwa zmierzających do zablokowania reformy tego ustroju.
Chcę również powiedzieć, że posłowie wnioskodawcy reprezentujący Akcję Wyborczą Solidarność będą się przeciwstawiać, z góry uprzedzając możliwy rozwój wypadków, takim inicjatywom i takim rozwiązaniom dla Warszawy, które, utrzymując problem prawidłowego funkcjonowania miasta, na dalszym polu będą prowadziły do prób wyrwania metropolii warszawskiej i miasta stołecznego Warszawy z obecnego województwa mazowieckiego. Takie projekty istnieją i takie propozycje w sposób formalny i nieformalny, w dyskusjach prasowych i innych, były formułowane. Uważamy, że tego rodzaju rozwiązania nie będą rozwiązywały problemów Warszawy, a będą próbowały podważać efekt dopiero co wprowadzonej i rozpoczynającej funkcjonowanie reformy administracyjnej i nowego podziału terytorialnego. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia