3 kadencja, 62 posiedzenie, 1 dzień (03.11.1999)

2 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 1447).

Poseł Ewa Sikorska-Trela:

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Siła państwa i narodu jest w edukacji - słowa Ojca Świętego do nas Polaków. Dobrze, że po 10 latach budowania w Polsce nowego systemu gospodarczego i politycznego przyszedł wreszcie czas na zbudowanie praktycznie od podstaw nowego systemu edukacji. Szkoda tylko, że trzeba było czekać na reformę oświaty w III Rzeczypospolitej aż 10 lat, bowiem dobre wykształcenie obywateli każdego państwa daje mu siłę i poczucie własnej wartości i jest najskuteczniejszym instrumentem jego rozwoju. Akcja Wyborcza Solidarność, rozumiejąc znaczenie edukacji, reformę systemu oświaty postawiła na pierwszym miejscu, chcąc dać szansę polskiej młodzieży z miast i miasteczek i obszarów wiejskich otrzymania dobrego i równego wykształcenia, które pozwoli na lepsze i dostatniejsze życie w przyszłości.

    Mamy już za sobą pierwsze ogniwo budowania nowego systemu oświaty. Od 1 września tego roku działają gimnazja, za dwa lata zafunkcjonują licea, a młodzież, zdając nową maturę będzie miała jednocześnie prawo wstępu na studia bez egzaminów wstępnych. Nowy system oświatowy, niezmiernie ważny i fundamentalny dla pozycji i siły Polski wśród krajów Europy Zachodniej, do której zawsze się porównujemy, zafunkcjonował bez specjalnych gwałtownych protestów i w sposób, można powiedzieć, łagodny. To dzięki nauczycielom i rodzicom, którzy zrozumieli, że nowa szkoła może być szansą na lepsze wykształcenie młodego pokolenia Polaków i lepszą pozycję nauczyciela. Za taką pełną akceptację i postawę nauczycieli w stosunku do reformy oświaty szczególnie ze strony ˝Solidarności˝ oświatowej należą się słowa szacunku i podziękowania. Wiemy, że bez was, drodzy koleżanki i koledzy nauczyciele, żadne zmiany w szkole nie mogłyby nastąpić. Wiemy również, zarówno rząd, jak i posłowie Akcji Wyborczej Solidarność, do których należę, iż musimy zrobić wszystko, aby podnieść status zawodowy i materialny nauczycieli, by przywrócić stanowi nauczycielskiemu należną mu wysoką pozycję, jaką miał w II Rzeczypospolitej. To nauczyciel przed wojną cieszył się ogromnym prestiżem społecznym, był szanowanym obywatelem, a także wzorem i mistrzem dla swoich uczniów. Był najlepszym wychowawcą i skarbnicą wiedzy, był niekwestionowanym autorytetem nie tylko w szkole, ale i w środowisku, w którym żył i mieszkał. Uczył postawy patriotycznej i szacunku dla drugiego człowieka. Budował wzorce osobowości do naśladowania dla młodego człowieka. Nie lansowało się wtedy szkodliwych i bzdurnych haseł ˝róbta co chceta˝, lecz uczyło się młodzież odpowiedzialności za własny los i własny naród. Żeby mógł ten wspaniały model nauczyciela, mistrza i najlepszego wychowawcy wrócić, trzeba stworzyć nauczycielom takie warunki, aby mógł on wraz z podnoszeniem swoich kwalifikacji uzyskiwać następne szczeble awansu zawodowego i aby ten awans automatycznie wiązał się z wyraźnym wzrostem uposażenia.

    Wiadomo, że aby nauczyciel mógł się poświęcić jedynie swojej pracy w szkole, musi dobrze zarabiać i nie może być przymuszany ze względu na niskie zarobki, jak ma to miejsce dzisiaj, do gonienia za inną pracą, gdyż dzieje się to z ogromną szkodą dla całego procesu edukacyjnego i wychowawczego w szkole. Musimy pamiętać, że bez tworzenia nauczycielom odpowiednich warunków prawnych i materialnych nie odbudujemy jego wysokiej pozycji w hierarchii społecznej, co ma zasadnicze znaczenie dla skuteczności i jakości reform oświaty. Szkoła bowiem stoi na nauczycielu. To w okresie PRL nastąpiła ogromna pauperyzacja zawodu nauczyciela i teraz trzeba lat, by przywrócić nauczycielom należne im miejsce w drabinie społecznej i materialnej kraju. Dlatego dziś z ogromnym zadowoleniem przyjmuję przedkładany przez rząd w osobie ministra edukacji narodowej pana prof. Mirosława Handke projekt zmiany ustawy Karta nauczyciela wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych.

    Przedłożony przez rząd projekt wychodzi naprzeciw długoletnim oczekiwaniom środowisk nauczycielskich i zyskał po trwającej prawie rok konsultacji z tym środowiskiem pełną akceptację przynajmniej ze strony nauczycielskiej ˝Solidarności˝. Przyjęcie przez Sejm znowelizowanej Karty nauczyciela jest ogromną szansą dla nauczycieli i całego systemu oświaty w Polsce. Jest szansą na odbudowanie prestiżu zawodu nauczyciela poprzez stałe podnoszenie jego kwalifikacji i idące za tym uzyskiwanie przez niego coraz wyższej pozycji zawodowej i materialnej. Zgodnie z art. 9a projektu ustawy nauczyciel będzie mógł uzyskać następujące szczeble awansu zawodowego: nauczyciel stażysta, kontraktowy, mianowany, dyplomowany. Ostatnim szczeblem awansu nauczyciela jest możliwość nadania przez ministra nauczycielowi dyplomowanemu tytułu honorowego profesora oświaty. O tym mówi art. 9i.

    Zmieniają się również zasady wynagradzania nauczyciela. Mowa o tym w art. 30 projektu ustawy. Czytelność i jednoznaczność zapisów projektu ustawy w pełni zasługuje na poparcie. W ust. 2 i 3 art. 30 czytamy: ˝wysokość wynagrodzenia zasadniczego uzależniona jest od szczebla awansu zawodowego nauczyciela, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych˝.

    Następnym novum w projekcie ustawy jest tzw. ruchome pensum w granicach od 18 do 24 godzin, o którego wysokości będzie decydował sam nauczyciel. Wynagrodzenie zasadnicze zależeć będzie od wysokości pensum. Daje to dużą swobodę nauczycielom i na pewno z zadowoleniem zostanie przyjęte szczególnie przez koleżanki nauczycielki, które oprócz pracy zawodowej są zazwyczaj matkami i żonami, prowadzą dom, a ruchome pensum pozwoli im na dostosowanie pracy do potrzeb życia rodzinnego.

    Reasumując, należy powiedzieć, że proponowana przez rząd zmiana ustawy Karta nauczyciela pozytywnie i z aprobatą została przyjęta przez ˝Solidarność˝ Pracowników Oświaty i Wychowania, gdyż stwarza przejrzysty i bardzo czytelny system awansu zawodowego i materialnego nauczycieli. Zdecydowanie polepsza ich kondycję finansową, a tym samym i pozycję społeczną. Solidarność nauczycielska proponuje, co prawda, pewne zmiany w zapisach chociażby artykułów: 20, 70a oraz 6a ust. 5, co przedłożę przy pracach nad projektem ustawy, gdy znajdzie się już on w komisji sejmowej.

    W pełni popieram przedłożony przez pana ministra prof. Mirosława Handkego rządowy projekt ustawy w druku nr 1447 - Karta nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw i wnoszę o przekazanie go do dalszych prac do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Jako członek tejże komisji w pełni rozumiem doniosłość proponowanych zmian w Karcie nauczyciela dla samych nauczycieli i chcę gorąco podziękować całemu resortowi edukacji narodowej za przygotowanie tak odważnego, powiedziałabym, rewolucyjnego projektu nowelizacji ustawy.

    Dziękuję panu ministrowi edukacji narodowej prof. Mirosławowi Handkemu za ogromną determinację i pracę włożoną w przygotowanie nowego systemu oświaty w Polsce, którego jednym z bardzo ważnych elementów jest rozpatrywany dziś projekt nowelizacji Karty Nauczyciela, a który, mam nadzieję, przez całe środowisko pracowników oświaty będzie przyjęty z zadowoleniem. To pana, Panie Ministrze, wygrana walka o dodatkowe środki na realizację Karty Nauczyciela, po przyjęciu jej przez Sejm, pozwoli na wyraźną podwyżkę płac dla nauczycieli, za co raz jeszcze dziękuję.

    Dziękuję również panu ministrowi Wojciechowi Książkowi za jego niezliczone spotkania i konsultacje, jakie odbył na terenie całej Polski ze środowiskiem nauczycielskim, by przekonywać je do nowej reformy i by pozyskiwać całe środowisko oświatowe na jej rzecz, a także by pokazywać, jak wielką szansą dla młodzieży z małych miast i wiosek jest nowa szkoła. To pana wiara i entuzjazm dodawały otuchy i nadziei wątpiącym.

    Kończąc wystąpienie, chcę złożyć nauczycielom życzenia: niech żyje nam, nauczycielski stan. Dziękuję bardzo. (Poruszenie na sali)

Przebieg posiedzenia