3 kadencja, 58 posiedzenie, 3 dzień (24.09.1999)

22 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o obligacjach oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1297).

Poseł Tomasz Szyszko:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o obligacjach i niektórych innych ustaw należy rozpatrywać przede wszystkim pod kątem wpływu proponowanych zmian na rozwój rynku kapitałowego w Polsce, a tym samym na rozwój głównego mechanizmu zasilania gospodarki, i dania odpowiednich instrumentów niezbędnych dla rozwoju tejże gospodarki.

    Nowelizacja ustawy o obligacjach nie budzi generalnie wątpliwości co do zasadności wprowadzonych w niej rozwiązań. Widać wyraźnie, że intencją autorów projektu było zliberalizowanie i uproszczenie zasad emisji obligacji oraz obrotu nimi. Zmiany te są próbą realizacji postulatów uczestników polskiego rynku kapitałowego i powinny wpłynąć stymulująco na rozwój rynku obligacji w Polsce. Ma to oczywiście ogromne znaczenie dla przyszłych emitentów papierów dłużnych, do których grona powinny dołączyć dynamicznie się rozwijające małe i średnie przedsiębiorstwa, których dotychczas nie stać jeszcze na kosztowną emisję akcji, jak również prężne ośrodki komunalne zainteresowane już w tej chwili pozyskaniem tańszego kapitału na rozwój infrastruktury.

    Również z punktu widzenia inwestorów oceniamy, że korzystne jest wprowadzenie rozwiązań, które łagodzą zbyt restryktywne i nieprzystające już do obecnych warunków uregulowania rynku kapitałowego. Analiza projektu tej noweli wraz z dołączonym uzasadnieniem pozwala więc stwierdzić, że przedstawione rozwiązania zapewnią dostateczny poziom bezpieczeństwa obrotu na rynku obligacji, przy założeniu jednakże, iż w przyszłości jednymi z największych uczestników rynku kapitałowego, w tym zwłaszcza rynku obligacji, będą inwestujące nasze składki emerytalne otwarte fundusze, co pozwoli generalnie, jak oceniamy, pozytywnie spojrzeć na ten projekt również od tej strony, bardzo, jak sądzę, ważnej.

    Jeśli chodzi o ocenę ważniejszych zmian, to pan przewodniczący komisji istotne zmiany już wymienił. Ja dodam, że jest to przede wszystkim rozszerzenie listy podmiotów uprawnionych do emitowania obligacji o instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank Polski, oraz międzynarodowe instytucje finansowe, co na pewno powiększy zakres instrumentów, przy zapewnieniu stosunkowo niskiego poziomu ryzyka. Następnie: umożliwienie dematerializacji obligacji niepodlegających ustawie o publicznym obrocie, choć faktycznie oferowanych w sposób publiczny. To powinno w pewnym stopniu ujednolicić status prawny tych obligacji z obligacjami będącymi w publicznym obrocie i tym samym również korzystnie wpłynąć na rozwój rynku kapitałowego. Dalej: dopuszczenie oferowania w sposób publiczny bez spełniania przesłanek dopuszczenia do publicznego obrotu obligacji o wartości nominalnej nie mniejszej niż 50 tys. euro.

    Są również inne kwestie, między innymi rozluźnienie rygorów emisji dla podmiotów funkcjonujących krócej niż 3 lata, które będą mogły emitować obligacje na zasadach ogólnych, a nie jak dotychczas wyłącznie jako obligacje zabezpieczone.

    Inne kwestie:

    - złagodzenie zasad emisji obligacji, poprzez zrezygnowanie z konieczności określania celu emisji,

    - ogólne ułatwienie i ujednolicenie zasad obrotu obligacjami ˝prywatnymi˝ i komunalnymi z obligacjami skarbowymi, co może również ułatwić skomplikowany w chwili obecnej proces wyceny obligacji,

    - wprowadzenie klarownych warunków emisji i zamiany na akcje obligacji zamiennych,

    - wprowadzenie obligacji przychodowych, które emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty gospodarcze związane z tymi jednostkami będą zapewniać pośrednio udział obligatariuszy w przychodach uzyskanych w wyniku emisji obligacji; oczywiście takie rozwiązanie poszerzy katalog instrumentów na rynku obligacji, ułatwiając również dywersyfikację portfela,

    - wprowadzenie instytucji poręczenia przez jednostki samorządu terytorialnego dla emisji obligacji komunalnych oraz obligacji przedsiębiorstw związanych z jednostkami samorządu terytorialnego.

    Projekt ten również wyjaśnia dość klarownie pojęcia: ˝papierów wartościowych emitowanych w serii˝, ˝obligacji z prawem pierwszeństwa˝, co wprowadzi jednolitość pojęć.

    Są jeszcze inne bardzo istotne ułatwienia.

    Jedynym w pewnym sensie mankamentem proponowanych rozwiązań jest niestety, w naszej ocenie, brak instytucji ratingu dla instrumentów dłużnych. Nie ma wątpliwości, że poszerzenie katalogu podmiotów emitujących obligacje zwiększy ryzyko inwestycji na rynku, zwłaszcza jeśli chodzi o mniejszych inwestorów. W tej sytuacji ocena ryzyka niewypłacalności, dokonana przez niezależną instytucję, jaką jest agencja ratingowa, może pomóc dokonać właściwego wyboru przez potencjalnych inwestorów. Co więcej, jak pokazują doświadczenia innych rozwiniętych rynków kapitałowych, występowanie takiej instytucji porządkuje w dużym stopniu rynek dłużnych papierów wartościowych, umożliwiając odpowiednią dywersyfikację i zarządzanie portfelem tego typu instrumentów.

    Wysoka Izbo! Chcąc dokonać podsumowania dotyczącego tego projektu i wszystkich rozwiązań zawartych w projekcie, należy stwierdzić, że zmiana ustawy o obligacjach i niektórych innych ustaw generalnie zmierza w słusznym kierunku. Dobrze wpłynie to na rozwój rynku kapitałowego, albowiem zmiany te będą skutkować zarówno poszerzenie katalogu instrumentów dłużnych oferowanych na polskim rynku kapitałowym, jak i zniesienie większości barier przy emisji i obrocie obligacjami. Spowodują również ułatwienie przeprowadzania emisji, obniżenie ich kosztów, co rozszerzy - jak już wcześniej mówiłem - grono emitentów o podmioty średnie i mniejsze. Jest to bardzo istotne dla rozwoju gospodarczego Polski i ułatwi dokonywanie obrotu papierami wartościowymi, co spowoduje wzrost wolumenu obrotów. Złagodzenie rygorów powinno pociągnąć za sobą wprowadzenie instytucji - jak wcześniej powiedziałem - ocennej, która choć znosi znamiona elementu ograniczającego, to faktycznie wprowadza nową jakość w te mechanizmy rynkowe. Liberalizacja tych rozwiązań nie obniży bezpieczeństwa i przejrzystości obrotu.

    Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że klub Akcji Wyborczej Solidarność popiera proponowane zmiany. Proponuję, aby skierować projekt ustawy do stosownych komisji. W naszej ocenie są to Komisja Finansów Publicznych oraz komisja skarbu. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia