2 kadencja, 43 posiedzenie, 3 dzień (17.02.1995)
15 punkt porządku dziennego:
Informacja rządu o aktualnym stanie i perspektywach reformy systemu podatkowego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! O znaczeniu sprawnego działania systemu podatkowego świadczy fakt, że dochody podatkowe za rok 1994 stanowią 82,5% dochodów ogółem budżetu państwa. Sprawność systemu podatkowego zależna jest od jego stabilności, pełnego upowszechnienia, jednolitego traktowania wszystkich podmiotów, określenia jednoznacznych zasad korzystania z ulg i ewentualnych zaniechań poboru podatku, wysokości stawek i innych rozwiązań motywujących do rozwoju działalności gospodarczej, a także od skuteczności działania organów podatkowych.
Zastrzeżenia do efektywności działania organów podatkowych są powodem przedstawienia informacji rządu o aktualnym stanie i perspektywach reformy systemu podatkowego. Z informacji przedstawionej przez sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jana Kubika wynika, że na koniec 1994 r. stan zaległych należności podatkowych zmniejszył się. Jednak zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej na zmniejszenie stanu zaległości główny wpływ miało zarządzenie ministra finansów z 4 marca 1994 r. w sprawie częściowego zaniechania poboru niektórych podatków i innych należności, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych, oraz warunków tego zaniechania. Obecnie niezbędne jest ustalenie tytułów zaległości podatkowych i rozważenie umożliwienia ponownego częściowego zaniechania w przypadku spłaty części zadłużenia z tytułu zlikwidowanych podatków.
Niepokojąca jest informacja, że w 1994 r. organy podatkowe przeprowadziły kontrole w 13% podmiotów gospodarczych. Przyjmując taką częstotliwość kontroli, podmiot gospodarczy będzie podlegał badaniu przez organy podatkowe raz na osiem lat. Taki system kontroli umożliwia uchylanie się od płacenia podatków przez niektóre grupy podatników. Jest to wynik niskiego stopnia wdrożenia informatyki do obsługi systemu podatkowego. Mimo zaopatrzenia urzędów skarbowych w sprzęt komputerowy nadal brakuje jednolitego oprogramowania użytkowego. Umowa z firmą Bull w tym zakresie to poważny błąd. W oczekiwaniu na ten program niektóre urzędy i izby skarbowe opracowały we własnym zakresie częściowe oprogramowanie. Efekt jest taki, że w dalszym ciągu większość urzędów skarbowych prowadzi ewidencję księgową ręcznie lub na wysłużonych maszynach księgujących, a stosowane oprogramowania deklaracji podatkowych są mało efektywne, np. wprowadzenie do komputera rejestracji VAT jednego podatnika trwa do 20 minut.
Z informacji rządu wynika, że istnieje potrzeba uzupełniającego zakupienia nowoczesnego sprzętu komputerowego, lecz brakuje środków na ten cel. Natomiast urzędy skarbowe twierdzą, że są zdecydowane dokonywać zakupów ze środka specjalnego, na co jednak nie wyraża zgody Ministerstwo Finansów. Brak radykalnej poprawy w zakresie informatyzacji systemu podatkowego uniemożliwi: po pierwsze, poprawę efektywności działania urzędów skarbowych, po drugie, wprowadzenie upowszechnienia podatku od towarów i usług, co winno zagwarantować jednakowe warunki dla wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz spowodować zmniejszenie stawki tego podatku.
Stan komputeryzacji urzędów skarbowych będzie tematem wyjazdowego posiedzenia Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w marcu br. Natomiast efektywność działania urzędów kontroli skarbowej jest ograniczana wydłużonym postępowaniem dotyczącym ostatecznego przyjęcia wyników kontroli, które na żądanie podatnika kierowane są na drogę postępowania podatkowego do urzędów skarbowych. Przewidywany do rozpatrzenia na kwiecień rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej winien wyeliminować możliwość kierowania wyników kontroli do urzędów skarbowych oraz wprowadzić inne zmiany powodujące zwiększenie efektywności działania kontroli skarbowej.
Poprawę działania organów podatkowych, przede wszystkim w obszarze wykonywania zobowiązań podatkowych oraz ich egzekucji, winna spowodować nowa ordynacja podatkowa. Rozpatrywanie rządowego projektu w tym zakresie przewidziane jest na kwiecień.
W ramach doskonalenia prawa podatkowego w 1995 r. niezbędne są zmiany w ustawach podatkowych, szczególnie w uregulowaniach dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług. W ramach zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych winna być rozszerzona skala podatkowa, obniżona pierwsza stopa procentowa, zagwarantowana kontrola prawidłowości stosowania ulg i odliczeń. Natomiast jeśli chodzi o podatek VAT, należy dążyć do dalszego jego upowszechnienia.
Projekty zmian ustaw podatkowych, zmierzające do doskonalenia systemu, powinny zostać przedłożone Wysokiej Izbie najpóźniej na początku III kwartału br., tak aby umożliwić ich rozpatrywanie bez potrzeby stosowania trybu pilnego. Jest to bardzo ważne zagadnienie. Zdaniem naszego klubu powinno się bowiem zaniechać dokonywania zmian w systemie podatkowym w trybie pilnym, gdyż stosowanie tego trybu wpływa negatywnie na jakość uchwalanych ustaw. Wyrażam również przekonanie, że powołana przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów stała podkomisja do spraw monitorowania systemu podatkowego podejmie skuteczne działania zmierzające do doskonalenia i uszczelnienia tego systemu.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej Klub Parlamentarny będzie głosował za przyjęciem informacji przedłożonej w imieniu rządu przez sekretarza stanu pana Jana Kubika. Jednocześnie zobowiązujemy Ministerstwo Finansów do intensyfikacji działań zmierzających do wdrożenia jednolitego oprogramowania użytkowego w urzędach skarbowych oraz do przygotowania najpóźniej do 30 czerwca 1995 r. niezbędnych zmian w ustawach podatkowych, tak by mogły one obowiązywać od 1 stycznia 1996 r. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia