2 kadencja, 78 posiedzenie, 3 dzień (26.04.1996)
17 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o transporcie kolejowym (druk nr 1530).
Poseł Krzysztof Szymański:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Hasło: ˝Przyszła kolej na kolej˝, było znane i w latach poprzednich - niestety nie było realizowane. Potrzeba wprowadzenia nowej ustawy w miejsce starej z dnia 2 grudnia 1960 r., zakładającej istnienie tylko jednej kolei, jest oczywista. Należy wprowadzać rozwiązania, które sprostają wymogom gospodarki rynkowej. Aktualnie w przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe, a jest to największe przedsiębiorstwo, zatrudniające około 235 tys. pracowników, bacznie obserwuje się prace parlamentu nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1530. Zainteresowanie jest duże, ponieważ - jak stwierdziłem na podstawie konsultacji w tym środowisku - po wprowadzeniu w życie ostatnio uchwalonej przez Wysoką Izbę ustawy o PKP wiele decyzji, szczególnie kadrowych, jest dla szerokiej rzeszy kolejarzy zupełnie niezrozumiałych.
Przedstawiony projekt ustawy o transporcie kolejowym spełnia wymogi prawne zarówno Rzeczypospolitej, jak i Unii Europejskiej. Bardzo dyskusyjną pozostaje sprawa ustalenia w drodze rozporządzenia Rady Ministrów wykazu linii o państwowym i lokalnym znaczeniu. Może to być powodem poważnych konfliktów z lokalnymi samorządami oraz wojewodami, których można praktycznie postawić w obliczu faktów dokonanych. Tak interpretuję zapis art. 6 ust. 2: ˝Likwidacja przez zarząd kolei nieczynnej linii kolejowej o lokalnym znaczeniu lub jej części może nastąpić po uzyskaniu opinii właściwego wojewody˝. Praktycznie wojewoda staje wobec faktów dokonanych, kiedy po 6 miesiącach następuje zwrócenie się do niego o wydanie opinii. Po 6 miesiącach, kiedy ta linia jest po prostu nieczynna. Ostatnio same próby zawieszenia ruchu pasażerskiego na odcinku chociażby Płock-Sierpc wywołały protesty społeczeństwa oraz środowiska kolejarskiego.
Ze względu na ogromną kapitałochłonność transportu kolejowego pozycja PKP będzie jeszcze przez długi okres pozycją prawie monopolisty. Przez koncesjonowanie prowadzenia linii kolejowych, prowadzenia przewozów kolejowych umożliwimy działalność gospodarczą wielu podmiotom, a przez to wprowadzenie zasad konkurencji rynkowej. Nie najlepsze niestety dotychczasowe doświadczenia nie powinny zniechęcać. Przykładem jest kolej lubuska, która po prostu ogłosiła upadłość.
Pomimo dodatkowego obciążenia dla budżetu zasadne jest powołanie Głównego Inspektoratu Kolejnictwa. Ten centralny organ administracji państwowej będzie mógł zapewnić nadzór techniczny nad utrzymaniem linii kolejowych i bezpieczeństwem ruchu przy przewidywanej komercjalizacji działalności przedsiębiorstwa PKP oraz zdemonopolizowaniu działalności przewozowej i eksploatacyjnej w transporcie kolejowym. Novum, obok instytucji Głównego Inspektoratu Kolejnictwa, jest tworzenie możliwości funkcjonowania straży ochrony kolei powoływanych przez zarządy kolejowe. Wydaje się, że to rozwiązanie należy zaakceptować.
Transport kolejowy jest - mimo wielu głoszonych w naszym kraju opinii - transportem przyszłościowym. Jest to środek transportu o wiele bardziej przyjazny środowisku niż transport drogowy. Perspektywiczne plany Unii Europejskiej dotyczące rozwoju transportu przewidują dla transportu kolejowego czołowe miejsce; w tym przypadku przeważyła ekologia. Transport drogowy szkodliwy ekologicznie będzie w przyszłości praktycznie transportem lokalnym, operującym maksimum na odległość do 300 km. Dalsze odległości będzie obsługiwał transport kolejowy w formie tradycyjnej lub też w formie transportu kombinowanego: tzw. rollende Landstrasse. W niektórych krajach transport kolejowy kombinowany nosi nazwę ˝ekocombi˝. Tak więc warto stawiać na transport kolejowy.
Reasumując, przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy jest właściwy, natomiast lektura załączników do projektu ustawy o transporcie kolejowym wywołuje dyskusje w środowisku kolejarzy. Zwracam się o skierowanie projektu ustawy do odpowiednich komisji. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia