2 kadencja, Zgromadzenie Narodowe (21.06.1996)
2 punkt porządku dziennego:
Wniosek Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego o przeprowadzenie referendum w sprawie niektórych zasad, na których opierać się ma konstytucja (druk nr 11).
Senator Jan Adamiak:
Jak się zapisuję do głosu, to jestem.
Panie Marszałku! Wysokie Zgromadzenie Narodowe! Popieram wniosek o przeprowadzenie referendum cząstkowego. Przecież wszyscy tutaj na tej sali wiemy, że konstytucja to najważniejszy akt prawny i dlatego też całe społeczeństwo, nie tylko jego wybrani przedstawiciele, powinno mieć szansę brania udziału w formułowaniu zapisów najważniejszych dla funkcjonowania państwa. Argumenty za przedstawiali tutaj szczegółowo pan poseł Pawlak i pan poseł Bugaj, nie będę więc ich omawiał i powtarzał. Z argumentów tych jednoznacznie wynika, że:
1) niektóre zapisy projektu konstytucji były bardzo kontrowersyjne i decyzje zapadały często większością jednego głosu, przy często niewielkiej frekwencji członków komisji, minimalnie uprawniającej ją do głosowania;
2) niektóre zapisy przyjęte w tym projekcie konstytucji, jak ukazują sondaże przeprowadzone przez ośrodki badawcze, są sprzeczne z odczuciami społeczeństwa i choćby z tego względu należałoby je poddać społecznej ocenie;
3) nie przemawiają do mnie argumenty, że referendum cząstkowe opóźni uchwalenie konstytucji i że ten parlament nie będzie miał szansy jej uchwalić.
Otóż, proszę państwa, ja nie jestem członkiem Komisji Konstytucyjnej, ale słyszałem, że obecnie projekt konstytucji ma być poddany tzw. redakcji stylistycznej i dopiero jesienią ma być przedstawiany pod obrady. W tym okresie można również zadecydować o terminie referendum, a także przyjąć konkretne pytania, które należałoby społeczeństwu postawić. (Oklaski) W żadnym wypadku nie opóźni to uchwalenia kostytucji.
Następnie, nie do przyjęcia jest dla mnie argument, również podnoszony tutaj przez pana posła Longina Pastusiaka, że ponieważ nie udało się referendum uwłaszczeniowe, to dlatego właśnie m.in. ma nie być referendum konstytucyjnego. Również nie do przyjęcia dla mnie jest zgłaszany przez pana posła Ciemniewskiego argument, że należało pewne zagadnienia wcześniej przedstawić. Jak można było wcześniej przedstawić te zagadnienia, kiedy nie zostały one jeszcze opracowane i przygotowane? Tylko w tej sytuacji jest to możliwe, kiedy te zapisy są już sformułowane na piśmie i wyraźnie pokazane.
Wierząc, że wreszcie Zgromadzenie Narodowe zadecyduje, że takie referendum cząstkowe ma być przeprowadzone, pozwolę sobie również jako członek Zgromadzenia Narodowego, nie będąc jednocześnie członkiem Komisji Konstytucyjnej, wyrazić swoje wątpliwości co do drugiego z proponowanych pytań. Otóż ja uważam, że pytania w tym punkcie są sformułowane wybitnie wadliwie, bo jest tu możliwość udzielenia takiej samej właściwej odpowiedzi zarówno na pierwsze, jak i na drugie pytanie. Dla mnie równie dobrze może być powiat samorządowy i województwo samorządowe. Wobec tego może być trójstopniowy układ administracji samorządowej. Natomiast wydaje mi się, że zgodnie z zapisem art. 12 przyjętego projektu drugie pytanie powinno dotyczyć zasadniczego podziału terytorialnego Rzeczypospolitej. A więc czy pierwsze pytanie ma dotyczyć podziału trójstopniowego: gmina, powiat, województwo, drugie zaś tylko dwustopniowego: gmina i województwo? Bo przecież w ust. 2 art. 12 wyraźnie jest powiedziane, że są to wspólnoty samorządowe. Czy ma być więc dwustopniowy układ samorządowy czy też trójstopniowy?
Na koniec chciałbym powiedzieć jeszcze jedno zdanie. Wszyscy oponenci mówiący ˝nie˝ dla referendum w dalszej części swoich wypowiedzi opowiadają się jednak za jego przeprowadzeniem. Nie wiem, czy państwo dobrze słuchaliście tych wystąpień, ale każdy oponent najpierw formułował wniosek: ˝nie˝, a później mówił, że tak, jeśli pytania zostaną uzupełnione, rozszerzone. A przecież taka jest rola Zgromadzenia Narodowego, żeby po przyjęciu najpierw jednego wniosku powiedzieć o wniosku drugim, odnoszącym się do tego, jakie mają być te pytania i jak należy je sformułować. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia