1 kadencja, 12 posiedzenie, 3 dzień (04.04.1992)

9 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych (druk nr 163).

Poseł Włodzimierz Puzyna:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych, którą przed chwilą przedstawił Sejmowi pan senator Stępień, jest od dawna oczekiwanym przez środowisko samorządowe aktem prawnym powołującym organa kontroli finansowej gmin. Jest ona ważnym krokiem w kierunku budowy systemu demokracji lokalnej, którego ustanowienie stało się jednym z fundamentalnych elementów przebudowy ustrojowej naszego państwa. Ta ustawa wieńczy pewną konstrukcję, której niezbędny element stanowi kontrola.

    Profesjonalna kontrola gospodarki finansowej gmin, a także wypełnienie zadań informacyjno-edukacyjnych, które stawiane są przed regionalnymi izbami obrachunkowymi, powinny wydatnie przyczynić się do przyspieszenia procesu osiągania dojrzałości przez młode struktury gminne, przez struktury, przed którymi stają zadania coraz trudniejsze, szczególnie w obliczu coraz trudniejszej sytuacji państwa, której skutkom przeciwdziałać muszą gminy. Pan senator wspominał o wsparciu przez budżety gminne zadań oświatowych, ale wiemy także o tym, jak wiele próbują one robić dla utrzymania służby zdrowia. W tej chwili problem bezrobocia, mimo że nie należy to do obowiązków gminy, do zadań własnych gminy, także staje przed gminami i one swoimi działaniami w tej dziedzinie też przyczyniają się do łagodzenia skutków kryzysu.

    Projekt spełnia większość oczekiwań środowiska samorządowego, niemniej jednak pewne jego sformułowania warto by poddać analizie, być może uzupełnić. Niepokój budzi scedowanie na prezesa Rady Ministrów obowiązku określenia w drodze rozporządzenia organizacji i szczegółowego trybu postępowania izb. Organizacja i tryb postępowania izb obrachunkowych powinny być określone w ustawie, bo stanowią istotny element struktury i relacji pomiędzy izbami a ciałami samorządowymi.

    Dla usprawnienia wejścia w życie ustawy powinien towarzyszyć jej projekt rozporządzenia Rady Ministrów określający siedziby i zasięg działania izb obrachunkowych. Wiadomo, jakie kłopoty z wprowadzaniem prawa powoduje brak zarządzeń wykonawczych. Sądzę, że po wielu apelach, które padały z tej trybuny, powinniśmy uczynić zadość zasadzie, że wraz z ustawą przedstawiane są projekty zarządzeń wykonawczych.

    Dyskusyjne jest także nadanie regionalnym izbom obrachunkowym uprawnień władczych w dziedzinie ustalania budżetu gminy lub jego części w wypadku stwierdzenia nieważności całości lub części uchwały budżetowej. Być może należałoby dokonać odpowiednich zmian w ustawie o samorządzie terytorialnym, narzucających rygor wywiązania się z terminów opracowania projektów ustaw budżetowych, rygor rozwiązania rady gminnej, jeśli temu obowiązkowi nie sprosta, analogicznie do prawa obowiązującego w Sejmie.

    Wątpliwości budzi także zakres zadań opiniodawczych, które postawiono przed regionalnymi izbami obrachunkowymi. Być może należałoby pomyśleć o wyposażeniu izb obrachunkowych w prawo kontroli izb skarbowych, a także organów administracji rządowej, co do terminowości i rzetelności zasilania kont gminy należnymi z tych źródeł środkami. Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych stawia przed nimi zadanie kontroli celowości wykorzystania środków przewidzianych na zadania zlecone, więc dla pewnej symetrii należałoby także wyposażyć regionalne izby obrachunkowe w instrument kontroli systemu zasilania budżetów gmin.

    Sądzę, że mniej istotne uwagi powinniśmy wnieść w trakcie szczegółowej dyskusji w toku dalszych prac nad ustawą o regionalnych izbach obrachunkowych.

    Klub Parlamentarny Unii Demokratycznej uznaje przedstawiony projekt za dobry materiał do dalszych prac i wnosi o przekazanie go do odpowiednich komisji. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia