molotem -1 kadencja, 11 posiedzenie, 2 dzień (20.03.1992)
9 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie przedstawionych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektów ustaw:
- o orderach i odznaczeniach (druk nr 152);
- przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy (druk nr 153);
- o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 154).
Poseł Alojzy Pietrzyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie jest potrzeba uporządkowania całego tego wielkiego zestawu odznaczeń, które zostały ustanowione po II wojnie światowej. Część jeszcze pochodzi z poprzedniego okresu. Ostatnio dochodziło do bardzo kompromitujących faktów, kiedy wręczano ordery, jeszcze nawet w grudniu ub. r., z napisem: PRL. Niewątpliwe jest też to, że koszty tej operacji będą olbrzymie. Ale taka jest potrzeba, ona wynika ze zmian, jakie nastąpiły.
Moje i klubu NSZZ ˝Solidarność˝ wątpliwości budzi fakt, jaki m.in. rodzi ta ustawa. Mamy tu uwagi o charakterze szczegółowym. I tak np. przepisy art. 22, 23 i 24 projektu dotyczące zasad tworzenia kapituły określonego rodzaju orderu stanowią, że prezydent powołuje członków tych kapituł spośród osób będących kawalerami określonego orderu. Projektodawcy zapominają jednak, iż nie ma osób, które takimi kawalerami byłyby mianowane. Spośród kogo zatem prezydent miałby mianować członków kapituły?
Wspomniane tu przepisy art. 22 i 24 projektu stanowią, iż kawalerem Orderu Orła Białego oraz Orderu Odrodzenia Polski I klasy staje się z tytułu wyboru na ten urząd prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Tego rodzaju wiązanie przyznawania z mocy samego prawa, z samej tylko racji powierzenia urzędu godności kawalera określonego orderu prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wydaje się niczym nie uzasadnione. Trzeba po prostu na to zasłużyć. (Oklaski) Może to być traktowane jako zadatkowe uznanie zasług określonej osoby, której powierzono funkcję prezydenta.
Przepis art. 2 ust. 2 przekazuje uprawnienie wnoszenia o nadanie orderu prezesowi Rady Ministrów oraz kapitułom orderów. Występująca tutaj koniunkcja jest chyba nie zamierzona. Jeśli ją utrzymać, to okaże się, że premier może występować z wnioskiem o nadanie orderu tylko łącznie z kapitułą, chociaż nie stworzono formalnych ram do porozumienia się tych organów. Czy tego rodzaju porozumienie jest w ogóle potrzebne? To jest pytanie.
Rozdz. 6 projektu traktuje o pozbawieniu orderów i odznaczeń. Nie wspomina się w tym rozdziale jednak o uprawnieniu sądu do orzekania kary dodatkowej pozbawienia praw publicznych - art. 39 Kodeksu karnego - polegającej m.in. na pozbawieniu odznaczeń i orderów. Czy z faktu przemilczenia tego w projekcie należy wnosić, że sądy pozbawione zostaną wspomnianych uprawnień, skoro w rozdz. 6 mowa jest o wyłącznych uprawnieniach prezydenta w tym przedmiocie?
W związku z omawianym projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy nasuwa się jedna zwłaszcza uwaga. Otóż przepis art. 11 uzależnia uznanie przyznanego określonej osobie do dnia 22 grudnia 1990 r., tj. do dnia objęcia prezydentury przez prezydenta Lecha Wałęsę, orderu lub odznaczenia od złożenia przez nią udokumentowanego wniosku w tym przedmiocie. Brak takiego wniosku zatem albo istnienie wniosku nie będącego wnioskiem udokumentowanym powoduje, że osoba posiadająca order lub odznaczenie nadane przed dniem 22.12.1990 r., która nie nostryfikuje go, traktowana będzie jako osoba bezprawnie, nielegalnie powołująca się na fakt posiadania danego orderu lub odznaczenia. Procedura taka ma charakter wyraźnie uwłaczający ludzkiej godności i dumie osoby zainteresowanej. Uwłacza również godności samego urzędu prezydenta. Tym samym zastąpiona być powinna trybem postępowania sądowego w przedmiocie uznania za niezasadne nadanie określonej osobie danego orderu lub odznaczenia. Oczywiście, o ile spełnione zostaną ściśle sprecyzowane przesłanki. Jedną z takich przesłanek powinno być uzyskanie orderu lub odznaczenia w wyniku przestępstwa, np. łapówki.
Klub Parlamentarny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego ˝Solidarność˝ z satysfakcją przyjął projekty ustaw, w wyniku których nastąpi po części uporządkowanie jakby poprzedniego okresu, i wnosi, żeby skierować je do właściwej komisji sejmowej. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia