1 kadencja, 28 posiedzenie, 1 dzień (28.10.1992)

2 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe i ustawy o Narodowym Banku Polskim (druki nr 290 i 477).

Poseł Adam Glapiński:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy dziś nad kolejną nowelizacją Prawa bankowego. Przypomnę, że poprzednie nowelizacje zostały przyjęte przez Sejm w dniach 14 lutego i 22 maja br. Tak częste zmiany wskazują na niedostosowanie istniejących ram prawnych działalności banków, w tym i banku centralnego, do potrzeb dynamicznie zmieniającej się gospodarki. Rząd i bank centralny usiłują nadążyć za tymi zmianami przez proponowanie kolejnych nowelizacji Prawa bankowego i ustawy o NBP. Porozumienie Centrum, nie kwestionując potrzeby tych zmian, opowiada się za szybkim przyjęciem nowych, kompleksowych i spójnych rozwiązań prawnych, określających funkcjonowanie systemu bankowego, które stworzą podstawę dla takich przekształceń bankowości, by mogła ona stać się zdrowym elementem rynkowej gospodarki, dynamizującym aktywność gospodarczą. Dlatego będziemy domagać się od rządu przedstawienia w szybkim czasie kompleksowej propozycji nowego Prawa bankowego i ustawy o Narodowym Banku Polskim. Będziemy także, korzystając z naszych możliwości parlamentarnych, wywierać stały nacisk na bank centralny i Ministerstwo Finansów, by zintensyfikowały działania na rzecz szybkich przemian strukturalnych i własnościowych w bankowości. Bez nich trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek aktywizację i racjonalizację życia gospodarczego. Patrząc z tego punktu widzenia na proponowaną dziś nowelizację, jest ona odległa od naszych oczekiwań, choć zawiera niewątpliwie elementy godne poparcia.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowana nowelizacja Prawa bankowego i niektórych innych ustaw dotyczy kilku kwestii, z których najważniejsze są uregulowania zapobiegające nadmiernej koncentracji kredytów i innych wierzytelności oraz zaostrzenie przepisów regulujących nabywanie akcji banków.

    Odnosząc się do proponowanej nowej redakcji art. 35 Prawa bankowego, który określa maksymalne pułapy koncentracji, pragnę zwrócić uwagę na fakt wyłączenia z tych pułapów obligacji emitowanych przez skarb państwa i NBP, a także kredytów posiadających gwarancje rządowe lub międzynarodowych instytucji finansowych. Jest to rozwiązanie logiczne z punktu widzenia minimalizacji ryzyka bankowego. Obligacje i gwarancje rządowe są ciągle jeszcze bardzo pewnymi aktywami. Z drugiej jednak strony - i to jest, niestety, specyfika naszej bankowości - istnieje bardzo realne niebezpieczeństwo, że banki, uwolnione od jakichkolwiek ograniczeń w nabywaniu obligacji skarbu państwa czy NBP, zaangażują swoje środki głównie w tego typu aktywność. Symptomy takiego zachowania się banków obserwujemy już od jakiegoś czasu. Pokusa będzie tym większa, że budżet będzie potrzebować coraz więcej środków na sfinansowanie rosnącego deficytu. Jeśli tak się stanie, banki będą bezpieczne, deficyt budżetu zostanie sfinansowany, ale system bankowy będzie zajęty głównie wspieraniem ˝pustego˝ obiegu pieniądza, który nie przyczynia się do wspierania ożywienia gospodarczego.

    Z tego punktu widzenia pozytywnie oceniamy zapis art. 35 ust. 4, dający prezesowi NBP możliwość określenia limitu zakupów obligacji skarbowych i NBP. Wyrażamy nadzieję, że prezes NBP wykorzysta to uprawnienie do kontroli zaangażowania banków w finansowanie deficytu. Pamiętajmy jednak, że jest to rozwiązanie sztuczne, prowadzące do ręcznego sterowania bankami. Jest ono wymuszone przez opóźnienia w reformowaniu systemu bankowego.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dużą część prac w komisji budżetowej poświęcono na omówienie wyłączenia ze wskaźników koncentracji kredytów udzielanych przez PKO BP spółdzielniom mieszkaniowym oraz kredytów i innych zobowiązań Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.

    W tej pierwszej kwestii wypowiadamy się za wykreśleniem propozycji uzupełnienia Prawa bankowego o art. 1191, a zatem jesteśmy za przyjęciem trzeciego wniosku mniejszości. Uzasadniamy to tym, że prezes Narodowego Banku Polskiego na mocy art. 35 ust. 6 może złagodzić wymogi koncentracji obowiązujące niektóre banki, w tym PKO BP. Proponowane przez komisję budżetową rozwiązanie sprzyjałoby utrzymaniu monopolu PKO BP i pozycji kredytowej niektórych dużych spółdzielni mieszkaniowych. Natomiast jego wykreślenie skłoni te spółdzielnie do poszukiwania kredytowania w innych bankach.

    W drugiej kwestii widzimy potrzebę pewnego preferencyjnego potraktowania kredytów i innych zobowiązań Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, chociaż uważamy, że proponowany zapis idzie za daleko. Uwzględnia on wszelkie zobowiązania względem BGŻ, przejmowane przez agencję teraz i w przyszłości, a także trwale przywiązuje agencję do jednego kredytobiorcy, a BGŻ do jednego klienta.

Przebieg posiedzenia