1 kadencja, 11 posiedzenie, 2 dzień (20.03.1992)

10 punkt porządku dziennego:
Interpelacje i zapytania.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Łączności Stanisław Szuder:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów przedstawiam odpowiedzi na zapytania poselskie pani poseł Barbary Frączek.

    Jeśli chodzi o pierwsze zapytanie dotyczące europejskiego funduszu telefonizacji wsi polskiej, chciałbym wyjaśnić, że nie istnieje taki fundusz i nigdy nie istniał, natomiast istnieje Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, który został utworzony przez Radę Ministrów; w rozumieniu prawa jest on fundacją.

    Ani państwowa jednostka organizacyjna PPTiT, która była kontrolowana przez delegaturę NIK w Rzeszowie, ani obecnie Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna nie były dysponentami i nie są adresatem środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej. Środki EFRWP były kierowane bezpośrednio na konta społecznych komitetów, na ich wnioski, po uprzednim zarejestrowaniu tych komitetów przez samorządy terytorialne, które sprawują bezpośredni nadzór nad ich działalnością.

    Warunkiem otrzymania dotacji w 1990 r., jako że ta forma stosowana była tylko w 1990 r. i na początku 1991r., było zaawansowanie rzeczowe i finansowe inwestycji w ramach środków własnych społeczności tworzących komitet. Działalność ta może dotyczyć m.in. budowy sieci telefonicznej, co znajduje się w obszarze zainteresowania resortu łączności, a także Telekomunikacji Polskiej Spółka Akcyjna. Idea dotowania telefonizacji wsi była oparta na współdziałaniu Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej, społecznych komitetów telefonizacji wsi, samorządów terytorialnych oraz Polskiej Poczty, Telefonu i Telegrafu.

    Ze względu na duże zainteresowanie tą formą pomocy dla rolników w zakładaniu sieci telefonicznej na wsi, a kwoty znacznie przekraczają możliwości funduszu, w I połowie 1991 r. zamiast dotacji wprowadzono preferencyjne kredyty przeznaczone dla społecznych komitetów telefonizacji wsi oraz dla nowych podmiotów działających w dziedzinie telekomunikacji, w związku z wprowadzeniem nowej ustawy o łączności, która dopuszczała - poza dotychczasową jednostką - możliwość powstawania nowych podmiotów. Zmiana ta spowodowała wyeliminowanie pewnych nieprawidłowości, o których wspomina pani poseł. Obecnie zawierane umowy kredytowe realizowane są przez Bank Gospodarki Żywnościowej w Warszawie, który w tym zakresie kontroluje te sprawy.

    Resort łączności i państwowej jednostki organizacyjnej Polska Poczta, Telefon i Telegraf, a obecnie Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna, każde w ramach swoich właściwości, współdziałają ze społecznymi komitetami, które podejmują budowę lokalnych sieci telekomunikacyjnych.

    Współdziałanie to dotyczy następujących zakresów: określania warunków na budowę sieci telekomunikacyjnych; świadczenie doradztwa w zakresie opracowywania dokumentacji projektowej oraz zakupu materiałów i urządzeń; w miarę możliwości zapewnienia nadzoru inwestorskiego bądź wskazania jednostek własnych lub obcych, które mogłyby i mogą wykonać dokumentację projektową lub roboty telekomunikacyjne; jak również w miarę posiadanych środków - obecnie Telekomunikacji Polskiej Spółka Akcyjna - współuczestniczenie w kosztach budowy, jako że w większości wypadków środki społecznych komitetów telefonizacji wsi czy dotacje przeznaczone były na budowę tzw. sieci telefonicznej. Natomiast często polska poczta, a obecnie Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna finansowały budowę central telefonicznych na najniższych szczeblach, jak również na wyższych. Tak więc Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna wspomagała i w dalszym ciągu wspomagać będzie te społeczne działania, które służą przyspieszeniu telefonizacji wsi.

    Przy okazji chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że w 1990 r. na terenie województwa rzeszowskiego funkcjonowały 73 społeczne komitety. W wyniku ich działalności tylko na wsi przyłączono 836 abonentów. Natomiast w roku 1991 na terenie województwa funkcjonowało 111 takich komitetów. W wyniku ich działalności przyłączono na wsi 2 339 abonentów. Województwo rzeszowskie należy do najbardziej aktywnych w tym zakresie, poza sąsiednimi województwami: przemyskim i tarnowskim, gdzie inicjatywy społeczne przyspieszają telefonizację obszarów wiejskich.

    Jeśli chodzi o drugie zapytanie, dotyczące nieprawidłowości stwierdzonych w wyniku kontroli Najwyższej Izby Kontroli w Dyrekcji Wojewódzkiej PPTiT, chciałem poinformować Wysoką Izbę, że zadania tej jednostki w zakresie telekomunikacji przejęła od początku tego roku Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna, która, wbrew temu, co zawiera zapytanie pani poseł, nie jest w zasadzie dotowana z budżetu państwa. Mówię dlatego - w zasadzie, że po raz pierwszy w roku 1991 na propozycję rządu parlament przyjął w ustawie budżetowej ustalenie, że Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna otrzyma środki na telefonizację miejscowości wiejskich nie posiadających dotąd żadnego telefonu. W ub. r. wydatkowano na ten cel ponad 23 mld zł, w wyniku czego w 1000 wsi, w których do tej pory nie było żadnego telefonu, zainstalowano przynajmniej po 1 linii. Ponadto telekomunikację dofinansowywano w zakresie budowy kabli międzymiastowych. Są to inwestycje kontynuowane. Na tę dotację przeznaczono kwotę tylko ok. 100 mld zł, natomiast wartość inwestycji realizowanych przez państwową jednostkę PPTiT w 1991r. wyniosła ponad 2,5 bln zł.

    Zarówno PPTiT, jak i obecnie Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna są ogólnokrajowymi organizacjami gospodarczymi, które prowadzą swoją działalność na zasadach pełnego rozrachunku gospodarczego. W związku z tym wszelkie inne inwestycje były realizowane w ramach kredytów krajowych bądź zagranicznych, jak również środków własnych wypracowanych z amortyzacji i zysku tej jednostki. W 1991 r. zanotowaliśmy po raz pierwszy w stosunku do poprzedniego roku znaczny wzrost inwestycji i możliwości przyłączania abonentów. W wyniku działań inwestycyjnych, łącznie ze społecznymi komitetami, przyłączono w naszym kraju ponad 270 tys. abonentów, podczas gdy w 1990 r. około 170 tys.

    Ekonomika państwowej jednostki organizacyjnej Polska Poczta, Telegraf i Telefon prowadzącej działalność gospodarczą i usługową w zakresie zarówno usług telekomunikacyjnych, które były i są usługami dochodowymi, jak również usług pocztowych, które niestety są i w dalszym ciągu będą usługami deficytowymi, prowadzona była na zasadzie dokładnego rachunku ekonomicznego. Ponieważ nie było możliwe, przy połączeniu tych dwóch rodzajów usług, precyzyjne wyliczenie kosztów zarówno usług telekomunikacyjnych, jak i pocztowych, oraz z powodu różnej specyfiki tych dwóch usług parlament w 1990 r. przyjął ustawę, w wyniku której nastąpił podział tej jednostki na dwa samodzielne podmioty: Telekomunikację Polską Spółka Akcyjna i przedsiębiorstwo użyteczności publicznej Poczta Polska.

    Przeprowadzona przez delegaturę NIK w Rzeszowie kontrola w Dyrekcji Wojewódzkiej PPTiT - trwająca od lutego i zakończona w listopadzie 1991 r. - wykazała wiele nieprawidłowości w działaniach tej jednostki organizacyjnej. Minister łączności po otrzymaniu zaleceń pokontrolnych z Najwyższej Izby Kontroli zobowiązał prezesa zarządu Telekomunikacji Polskiej Spółka Akcyjna do podjęcia stosownych decyzji wynikających z tych zaleceń, m.in. dotyczy to niepowoływania bądź zawieszenia członków ścisłego kierownictwa byłej Dyrekcji Wojewódzkiej PPTiT w Rzeszowie na stanowiskach kierowniczych w nowych strukturach organizacyjnych Telekomunikacji Polskiej Spółka Akcyjna.

    Ponadto podjęto decyzje o przeprowadzeniu w I półroczu szczegółowej kontroli w zakresie ewidencji materiałowej i działalności gospodarczej tej jednostki. Przyjęto ustalenie, że po półrocznym okresie zostanie przeprowadzona przez jednostki Telekomunikacji Polskiej Spółka Akcyjna kontrola realizacji postanowień Najwyższej Izby Kontroli. Ponadto zobowiązano jednostkę do wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych w stosunku do osób ewidentnie odpowiedzialnych za powstałe nieprawidłowości i do dokonania przeglądu pozostałej kadry kierowniczej w tej jednostce.

    W związku z dokonanym z dniem 1 stycznia podziałem sporządzane są bilanse poszczególnych jednostek organizacyjnych PPTiT i całego PPTiT oraz weryfikacje niektórych bilansów, które stanowić będą podstawę do oceny działalności byłej PPTiT oraz podziału majątku pomiędzy przedsiębiorstwo Poczta Polska i Telekomunikację Polską Spółka Akcyjna, z uwzględnieniem inwentaryzacji materialnej, sporządzonej według stanu na dzień 30 listopada 1991 r. Zalecenia pokontrolne otrzymane w br. wraz z powyższymi dokumentami stanowić będą podstawę do zreorganizowania struktur Zakładu Telekomunikacyjnego w Rzeszowie oraz wzmocnienia nadzoru nad ich działalnością, ażeby wyeliminować w przyszłości tego typu nieprawidłowości. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia