1 kadencja, 12 posiedzenie, 3 dzień (04.04.1992)

9 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych (druk nr 163).

Poseł Sławomir Rogucki:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony nam senacki projekt ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych wypełnia zapowiedź ustawodawcy wyrażoną w ustawie o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 r. o powołaniu tego typu instytucji w drodze odrębnej ustawy. Źle się stało, że dzieje się to tak późno, dopiero teraz, w dwa lata po uchwaleniu ustawy samorządowej, tak ważna bowiem kwestia, jak finanse gmin, znajdowała się dotąd, i znajduje obecnie, praktycznie bez nadzoru, aczkolwiek teoretycznie, z małymi przerwami, ten nadzór sprawowali i sprawują wojewodowie, jest on jednak w wielu wypadkach iluzoryczny, o czym już mówił tutaj pan senator Stępień. Poza tym, co podkreślają zresztą autorzy projektu tej ustawy, istniejący nadzór narusza przyjętą w 1990 r. pewną filozofię kontroli gospodarki finansowej samorządów, zgodnie z którą samorządy nie powinny być kontrolowane przez administrację rządową. Istnieje zatem potrzeba, by w jak najkrótszym czasie uchwalić projektowaną, ustawę, nad którą prowadzono już niejednokrotnie debaty w poprzedniej kadencji Sejmu, w wielu komisjach i w kręgach samorządowych. Myślę, że najwyższy czas po tych blisko 2-letnich debatach, aby ta ustawa stała się wreszcie faktem.

    Projekt reguluje zasady działania regionalnych izb obrachunkowych, określa ich zadania, kompetencje, sposób działania. I właściwie wszelkie rozwiązania generalne są tutaj do przyjęcia. Nasz klub nie wyraża zasadniczych wątpliwości. Chciałbym tylko się odnieść do pewnych rozwiązań szczegółowych, które wymagają doprecyzowania, aby stały się bardziej czytelne i nie budziły wątpliwości prawnych w interpretacji tych zapisów.

    W art. 1 ust. 3 proponuję zmianę zapisu o prowadzeniu przez regionalne izby obrachunkowe działalności informacyjnej i szkoleniowej ˝w zakresie spraw budżetowych˝, jak to jest ujęte w projekcie ustawy, na pojęcie szersze, ˝w zakresie spraw finansowych˝. Otóż gminy oczekują informacji i porady nie tylko w zakresie tworzenia budżetu, ale w ogóle gospodarki finansowej. Tutaj mówcy podkreślali potrzebę szkolenia kadr samorządowych, zwłaszcza kadr księgowych zajmujących się finansami. W wielu małych gminach brakuje takich specjalistów. Myślę, że działalność regionalnych izb obrachunkowych w tym zakresie miałaby bardzo duże znaczenie i byłaby pomocna w funkcjonowaniu samorządów.

    Podobnej zmiany wymaga art. 6, gdzie ˝kryterium zgodności z ustawami˝ proponuję zastąpić zapisem: ˝kryterium zgodności z prawem˝. Jest to pojęcie szersze i nie budziłoby ono wątpliwości.

    Zmiany wymaga również art. 9, takie bowiem rozwiązanie zapewnieniające skuteczność kontroli finansowej, która dotyczy nie tylko przecież budżetów gmin, nie może być przeprowadzane wyłącznie poprzez sprawozdania i wnioski pokontrolne. Należy się tutaj zastanowić nad formami rozwiązania tych kwestii.

    W art. 13 należy pewne zapisy zmodyfikować tak, by nie budziły one wątpliwości, Ministerstwo Finansów może bowiem w inny sposób naliczać na przykład subwencje ogólne. Poza tym trzeba zadać pytanie, czy wymienione w tym artykule opinie izba wydaje tylko gminie, bo jeśli także innym podmiotom, to wówczas trzeba je sprecyzować.

    Zupełnie nieczytelny jest art. 16 i należy go całkowicie przeredagować. Z kolei zapis zawarty w ust. 3 art. 19 jest sprzeczny z rozwiązaniem przyjętym w ust. 6 tego samego artykułu. Skoro bowiem członkowie kolegium izby nie podlegają organom, które ich powołały, to jak się ma do tego możliwość ich odwołania przez te organy, i to bez określenia powodów odwołania. Być może dla uregulowania tej kwestii należałoby wprowadzić kadencyjność członkostwa kolegiów izb.

    W art. 19 ust. 4 proponuję uściślić kwalifikacje, jakimi winni wykazywać się członkowie kolegium.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych stanie się martwym zapisem, jeśli nie zostanie wydane w najbliższym czasie rozporządzenie wykonawcze prezesa Rady Ministrów, określające siedziby i zasięg działania izb. Dobrze by się stało, gdyby projekt takiego rozporządzenia został przedstawiony Wysokiej Izbie w trakcie prac komisji, jeszcze przed drugim czytaniem projektu ustawy na forum Sejmu. Dzięki temu późniejszy proces organizacji regionalnych izb obrachunkowych zostałby maksymalnie skrócony.

    W imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ ˝Solidarność˝ wnoszę o przekazanie projektu ustawy do właściwych komisji w celu jej rozpatrzenia i jak najszybszego uchwalenia. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia